Giáo trình Thực hành vật lý đại cương 2: Phần 1 - TS. Lưu Thế Vinh

Phần 1 của giáo trình "Thực hành vật lý đại cương 2" cung cấp cho học viên những nội dung về: những khái niệm cơ bản trong thực hành vật lý; phép đo các đại lượng vật lý; cơ học chất điểm, hiện tượng phách; định luật chuyển động của chất điểm; cơ học vật rắn; máy biến thế; đo từ trường;... Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Thực hành vật lý đại cương 2: Phần 1 - TS. Lưu Thế Vinh BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑAØ LAÏT * TS. LÖU THEÁ VINH THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG 2 ÑAØ LAÏT - 2004 THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II 2 LÔØI GIÔÙI THIEÄU Giaùo trình ”Thöïc haønh vaät lyù ñaïi cöông II “ laø hoïc phaàn thöïc haønh tieáp theo cuûa chöông trình thöïc haønh vaät lyù ñaïi cöông. Trong chöông trình thöïc haønh vaät lyù ñaïi cöông I sinh vieân ñaõ ñöôïc laøm quen vôùi caùc phöông phaùp thöïc nghieäm Vaät lyù cô baûn. Ñöôïc laøm caùc thí nghieäm döôùi daïng khaûo saùt hoaëc kieåm chöùng caùc hieän töôïng vaät lyù, caùc ñònh luaät vaät lyù lieân quan ñeán caùc phaàn cô, nhieät, ñieän vaø quang hoïc cuûa vaät lyù coå ñieån. Hoïc phaàn “Thöïc haønh Vaät lyù ñaïi cöông II” nhaèm trang bò cho sinh vieân nhöõng kyõ naêng söû duïng vaø khaûo saùt caùc heä ño löôøng phöùc taïp söû duïng caùc thieát bò vaø phöông tieän ño löôøng hieän ñaïi nhö caùc caùc maùy ño, ñeám taàn soá, dao ñoäng kyù ñieän töû, ñaëc bieät laø caùc heä thoáng ño löôøng gheùp noái vôùi maùy vi tính PC. Sinh vieân ngoaøi vieäc phaûi naém baét ñöôïc baûn chaát vaät lyù cuûa caùc hieän töôïng khaûo saùt coøn ñöôïc laøm quen vôùi vieäc xöû lyù caùc keát quaû ño löôøng treân maùy tính PC nhôø caùc chöông trình ñaõ ñöôc caøi ñaët saün. Giaùo trình : “Thöïc haønh Vaät lyù ñaïi cöông II” bao goàm 10 baøi thöïc taäp ñöôïc saép xeáp nhö sau: Baøi 1. Cô hoïc chaát ñieåm, hieän töôïng phaùch: Khaûo saùt vaø nghieäm laïi caùc ñònh luaät chuyeån ñoäng cuûa chaát ñieåm, va chaïm ñaøn hoài. Khaûo saùt hieän töôïng phaùch nhôø thieát bò ño gheùp vôùi maùy vi tính PC. Baøi 2. Cô hoïc vaät raén: Khaûo saùt vaø nghieäm laïi caùc ñònh luaät chuyeån ñoäng cuûa vaät raén. Ño gia toác troïng tröôøng baèng con laéc toaùn hoïc. Ño moâ men quaùn tính cuûa con laéc vaät lyù. Khaûo saùt chuyeån ñoäng tieán ñoäng cuûa con quay hoài chuyeån. Baøi 3. Maùy bieán theá: Khaûo saùt vaø ño ñaïc caùc tham soá cuûa maùy bieán theá 1 pha ôû caùc cheá ñoä khoâng taûi, cheá ñoä coù taûi vaø cheá ñoä ngaén maïch nhôø heä thoáng ño gheùp noái maùy vi tính PC. Baøi 4. Ño töø tröôøng: Khaûo saùt vaø ño töø tröôøng trong moät oáng daây baèng maùy ño töø tröôøng vaø baèng heä ño gheùp noái vôùi maùy vi tính PC. Baøi 5. Ño vaän toác cuûa aùnh saùng: Khaûo saùt vaø ño vaän toác cuûa aùnh saùng baèng thieát bò bieán ñoåi xung ñieän vaø oscilloscope. Baøi 6. Giao thoa aùnh saùng: Khaûo saùt hieän töôïng giao thoa aùnh saùng nhôø löôõng göông Fresnel, ño böôùc soùng cuûa nguoàn saùng. THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II 3 Baøi 7. Hieän töôïng taùn saéc aùnh saùng, caùch töû nhieãu xaï: Khaûo saùt hieän töôïng taùn saéc saùnh saùng qua laêng kính vaø caùch töû nhieãu xaï, ño chieát suaát cuûa chaát thuûy tinh laøm laêng kính, ño böôùc soùng cuûa nguoàn saùng. Baøi 8. Nhieãu xaï tia X: Khaûo saùt hieän töôïng nhieãu xaï tia X qua tinh theå, ño böôùc soùng cuûa tia X vaø haèng soá maïng tinh theå nhôø nhieãu xaï keá tia X gheùp noái vôùi maùy vi tính PC. Baøi 9. Tính chaát soùng cuûa vi haït: Khaûo saùt hieän töôïng nhieãu xaï cuûa chuøm electron qua thanh ña tinh theå graphit, ño böôùc soùng De Broglie cuûa electron, khoaûng caùch maïng tinh theå graphit. Baøi 10. Ño ñieän tích rieâng cuûa electron: Khaûo saùt vaø ño ñieän tích rieâng cuûa electron e/m. Moät ñaëc ñieåm quan troïng cuûa caùc baøi thöïc taäp laø tính heä thoáng vaø ñoàng boä cuûa caùc thieát bò thí nghieäm. Trong giaùo trình, moãi baøi thöïc taäp ñeàu coù phaàn toùm taét lyù thuyeát lieân quan. Yeâu caàu sinh vieân phaûi ñoïc kyõ ôû nhaø, naém vöõng ñöôïc baûn chaát vaät lyù cuûa caùc hieän töôïng khaûo saùt tröôùc khi tieán haønh thí nghieäm. Moãi baøi thí nghieäm, sinh vieân caàn ñoïc kyõ phaàn moâ taû duïng cuï, kieåm tra sô ñoà ñaáu noái caùc thieát bò, thöïc hieän moät caùch chính xaùc töøng böôùc thöïc nghieäm theo höôùng daãn ñeå traùnh hoûng hoùc coù theå xaûy ra cho thieát bò. Ñoái vôùi caùc baøi thöïc haønh gheùp noái vôùi maùy vi tính PC, ñeå khôûi ñoäng chöông trình ño sinh vieân phaûi nhaäp leänh töø daáu nhaéc cuûa heä ñieàu haønh MS-DOS. Sau khi ñaõ kích hoaït chöông trình, tieáp tuïc quaù trình ño theo höôùng daãn. Sau moãi baøi thöïc haønh, coù phaàn caâu hoûi thaûo luaän ñeå cho sinh vieân chuaån bò. Keát thuùc moãi buoåi thöïc haønh sinh vieân seõ phaûi traû lôøi caùc caâu hoûi lieân quan vaø chuaån bò caùc soá lieäu thöïc nghieäm ñeå veà nhaø laøm baùo caùo thí nghieäm theo maãu höôùng daãn. Sinh vieân caàn tuyeät ñoái tuaân thuû caùc quy ñònh veà an toaøn, ñaëc bieät ñoái vôùi caùc baøi thí nghieäm coù söû duïng tia lazer, chuøm electron naêng löôïng cao, traùnh nhìn tröïc tieáp vaøo nguoàn böùc xaï. Caùc heä ño ñeàu laø caùc thieát bò chuyeân duïng vaø hoaït ñoäng ñoàng boä, do vaäy sinh vieân caàn heát söùc caån thaän khi söû duïng ñeå traùnh hoûng hoùc vì khoâng theå tìm kieám thieát bò thay theá treân thò tröôøng. Ñaø laït 2004 THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II 4 Phaàn thöù nhaát NHÖÕNG KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN VEÀ THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ I. Pheùp ño caùc ñaïi löôïng vaät lyù. Trong Vaät lyù hoïc, caùc ñònh luaät vaät lyù phaûn aùnh moái quan heä mang tính quy luaät giöõa caùc hieän töôïng cuûa töï nhieân, chuùng ñöôïc bieåu dieãn baèng caùc coâng thöùc toaùn hoïc thoâng qua caùc ñaïi löôïng vaät lyù. Caùc ñaïi löôïng vaät lyù ñaëc tröng cho nhöõng tính chaát khaùc nhau cuûa caùc vaät theå, cuõng nhö caùc hieän töôïng xaûy ra theo thôøi gian. Vieäc ñaùnh giaù ñònh löôïng tính chaát cuûa caùc vaät theå (ñoái töôï ...