Giáo trình: Tư vấn tâm lý

Nhu cầu tham khảo ý kiến người khác để giải quyết những vấn nạn cá nhân là một nhu cầu đã có từ thượng cổ, có lẽ từ khi con người có được ngôn ngữ. Bạn bè tâm sự cùng nhau; anh chị em chia xẻ vui buồn; vợ chồng, ông bà, cha mẹ cùng nhau bàn bạc để tìm cách giải quyết một vấn đề của gia đình; tham khảo ý kiến chỉ bảo của các nhà tu…
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình: Tư vấn tâm lý Giáo trìnhTư vấn tâm lý 1 Lời Nói ĐầuNhu cầu tham khảo ý kiến người khác để giải quyết những vấn nạn cá nhân là một nhu cầuđã có từ thượng cổ, có lẽ từ khi con người có được ngôn ngữ. Bạn bè tâm sự cùng nhau; anhchị em chia xẻ vui buồn; vợ chồng, ông bà, cha mẹ cùng nhau bàn bạc để tìm cách giải quyếtmột vấn đề của gia đình; tham khảo ý kiến chỉ bảo của các nhà tu… là những hình thức tưvấn truyền thống. Những hình thức tư vấn này có giá trị lớn trong việc cung cấp sự hỗ trợtinh thần và vì vậy đã có phần đóng góp quan trọng vào cuộc sống yên vui của con ngườicũng như an sinh của xã hội.Bên cạnh các hình thức tư vấn truyền thống kể trên, khi xã hội phát triển lên theo các môhình sản xuất kinh tế công nghiệp ngày càng phức tạp, đòi hỏi trình độ phối hợp của nhiềungành khác nhau, tất cả đều ngày càng chuyên môn hóa, nhu cầu của con người cũng trở nênphong phú và phức tạp hơn. Người ta bắt đầu gặp những vấn nạn vượt ngoài tầm giúp đỡcủa các tài nguyên truyền thống. Những uẩn khúc tâm lý, những khúc mắc tình cảm khôngthể dễ dàng cho cha mẹ, anh chị em hay bè bạn hiểu được, hoặc không thể giải quyết bằngnhững lý thuyết đạo đức cao siêu của các nhà tu. Trong điều kiện này và song song với sựphát triển nhanh chóng của các khoa tâm lý học, xã hội học, y học, gia đình học và công tácxã hội, từ đầu thế kỷ 20 đã bắt đầu manh nha xuất hiện vai trò mới mẻ của phương pháp trịliệu bằng ngôn ngữ/talk therapy.Từ một thế kỷ qua, khởi đầu bằng phương pháp phân tâm làm mê hoặc cả thế giới, khoa tâmlý trị liệu đã tiến rất xa, đã phát triển thành một ngành nghề vững chắc với những lý thuyết,những trường phái vô cùng đa dạng. Mặc dù xây dựng ngành tâm lý trị liệu sau Âu Mỹ hàngtrăm năm, Việt Nam ngày nay có rất nhiều thuận lợi: chúng ta không phải thụ động chờ đợisự ra đời của những thiên tài như Freud, Jung, Adler, Ellis, Rogers, Satir, Erickson, hayMinuchin… Tất cả những phát kiến kỳ diệu của những nhân vật này và hàng ngàn lý thuyếtgia kim cổ khác đều ở sẵn trong nhà chúng ta, luôn luôn chờ đợi một vài cái click ngắn gọntrước máy điện toán là xuất hiện để sẵn sàng chia xẻ kiến thức với chúng ta. Một thí dụ điểnhình là thư viện điện tử lớn nhất thế giới Questia.com, chỉ cần đóng một lệ phí nhỏ h àngtháng, người ta có thể có trong tay bất cứ lúc nào hơn 67 ngàn cuốn sách và một triệu rưỡibài viết về hầu hết các đề tài chuyên môn nào chúng ta có thể nghĩ ra.Trong các trường phái lớn của khoa tư vấn tâm lý, còn gọi là là tâm lý trị liệu, trường phái cóảnh hưởng nhất hiện nay là phái nhân bản/humanistic mà người đứng đầu là Carl Rogers. Cóthể nói phái nhân bản là một cuộc cách mạng trong tư vấn tâm lý vì nó gần như ngược hoàntoàn với những lý thuyết và cách tiếp cận của các trường phái xuất hiện trước đó. Thí dụ:quan hệ giữa khách hàng và người làm công tác tư vấn là quan hệ hợp tác bình đẳng; kháchhàng chứ không phải người làm công tác tư vấn, là chuyên gia về cuộc đời của họ; giải phápthật sự cho vấn nạn là giải pháp cho khách hàng nghĩ ra hoặc tham gia vào việc tìm ra chứkhông phải do người làm công tác tư vấn áp đặt…Ngoài ra, do tính cách phức tạp của vấn nạn xuất phát từ cuộc sống ngày càng đa dạng củacon người, mỗi trường phái, mỗi lý thuyết đều có ưu và khuyết điểm riêng. Chính vì vậyphương pháp tổng hợp các trường phái/the eclectic approach là phương pháp phổ biến nhất.Điều này hợp lý vì nó giúp người làm công tác tư vấn tận dụng được trí khôn của nhân loại, 2không phân biệt nguồn gốc, miễn giúp được khách hàng vượt qua vấn nạn. Tài liệu nàyđược biên soạn theo tinh thần ph ương pháp tổng hợp với trụ cột là cách tiếp cận lấy conngười làm trung tâm của trường phái nhân bản.Tác giả hy vọng tài liệu này sẽ phần nào hữu ích cho độc giả và sẽ góp phần tạo hứng thúcho các bạn trẻ để tham gia nghiên cứu, học tập làm cho khoa tư vấn tâm lý Việt Nam ngàycàng mau chóng lớn mạnh. Sau cùng, do khả năng hạn hẹp, soạn giả xin phép được đểnguyên một số chữ tiếng Anh bên cạnh tiếng Việt để rõ nghĩa và để tiện cho việc góp ý củaquý vị độc giả để việc chuyển dịch từ ngữ trong tương lai thêm chính xác.Trần Đình TuấnSan Jose, California, tháng Bảy 2009Phần Một : NHỮNG TRƯỜNG PHÁI CHÍNHChương 1 : PHÁI TƯƠNG TÁC TÂM LÝ/PSYCHODYNAMICSIGMUND FREUD (1856-1939) VÀ PHƯƠNG PHÁP PHÂNTÂM/PSYCHOANALYSISĐược xem là một trong bốn nhân vật có ảnh hưởng lớn nhất đến lịch sử nhân loại trong thếkỷ 20 (cùng với Charles Darwin, Albert Einstein, và Karl Max), Freud là người Áo gốc DoThái, sinh ra và sống gần hết đời ở Vienne. Sau khi Đức quốc xã sát nhập Áo vào lãnh thổĐức năm 1937, Freud trốn sang Anh và mất tại London năm 1939. Tư tưởng vô cùng phongphú, táo bạo, và phức tạp của Freud có thể được tóm tắt qua những điểm chính sau đây:1. Các giai đoạn hình thành tâm lý con người:Theo Freud, cái tôi c ủa con người là một thực thể tâm lý phức tạp h ...