Khí tượng biển - Ths Phạm Đức Nghĩa

Khí tượng học và phương pháp nghiên cứu Khí tượng học là một ngành khoa học chuyên nghiên cứu về các hiện tượng và các quá trình khí quyển. Vì đi sâu vào nghiên cứu và giải thích bản chất vật lý của mọi hiện tượng, mọi quá trình khí quyển diễn ra trong khí quyển và trên bề mặt trái đất
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khí tượng biển - Ths Phạm Đức Nghĩa LỜI NÓI ĐẦUTrên khung chương trình Đào tạo ngành Kỹ thuật bờ biển, được thành lập theo dự án“Nâng cao năng lực đào tạo ngành Kỹ thuật bờ biển tại Trường Đại học Thủy lợi” doChính phủ Hà Lan tài trợ, môn “Khí tượng biển” sẽ được giảng dạy cho chuyên ngành“Quản lý tổng hợp dải ven biển” với 04 đơn vị học trình do Bộ môn Tính Toán Thủyvăn Khoa Thủy Văn – Môi trường đảm nhận giảng dạy. Bộ môn Tính Toán Thủy Văn đã tiến hành hội thảo, xây dựng đề cương mônhọc, gửi tới Khoa chủ quản và phân công Thạc sĩ Phạm Đức Nghĩa, giảng viên chínhthuộc Bộ môn Tính Toán Thủy Văn chủ biên. Tập bài giảng này được biên soạn theo đề cương chi tiết môn học “Khí tượngbiển” đã được Bộ môn Tính toán Thủy văn Khoa Thủy văn – Môi trường thông qua.Tham gia biên soạn tập bài giảng này còn có các cán bộ, chuyên gia của Trung TâmKhí tượng Thủy Văn biển thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường. Nội dung môn học gồm 07 chương, trong đó: Thạc sỹ Phạm Đức Nghĩa, GVC Khoa Thuỷ văn – Môi trường, biên soạn:chương I, chương II, chương III, chương IV, tiết 1 &3 của chương VI, chương VII. Tiến sỹ Bùi Xuân Thông, Trung Tâm Khí tượng Thủy Văn biển, biên soạn:chương V, tiết 2 của chương VI, tiết 1 của chương VII. Môn học này được chia thành hai học phần: Học phần I đề cập đến những kiến thức cơ bản của Vật lý khí quyển, thời tiết vàkhí hậu, bao gồm:- Giới thiệu chung, các yếu tố khí tượng cơ bản và phương trình trạng thái củakhông khí.- Thành phần và cấu trúc khí quyển, các dòng bức xạ trong khí quyển, chế độ nhiệtcủa đất nước và không khí.- Cơ sở về nhiệt lực học, động lực học khí quyển và tuần hoàn nước trong thiênnhiên.- Hoàn lưu khí quyển nói chung, các khối không khí thay phiên nhau ảnh hưởng đếnnước ta và gió mùa trong điều kiện Việt Nam Học phần II đề cập về một số đặc điểm cơ bản của Khí tượng biển Đông, baogồm:- Những điều cơ bản về mối tương tác giữa biển – khí quyển.- Thời tiết, các hình thế thời tiết cơ bản và hệ quả của sự tương tác biển - khí quyểntrên Biển Đông.- Khí hậu, các nhân tố hình thành khí hậu, đặc điểm chung và các đặc trưng yếu tốkhí hậu của miền khí hậu Biển Đông. Do thời gian và trình độ còn hạn chế, tập bài giảng này chắc chắn còn có nhiềusai sót, mong được sự đóng góp quý báu của các bạn đồng nghiệp. Chúng tôi hy vọngrằng tập bài giảng này sẽ được bổ khuyết dần và ngày càng có thể đáp ứng tốt hơntheo yêu cầu đào tạo của ngành Kỹ thuật bờ biển nói riêng và các các ngành khoa họccó liên quan nói chung. Tập thể tác giảMỤ C L Ụ CLỜI NÓI ĐẦU .......................................................................................................................... 2CHƯƠNG I MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 7 1.1 Khí tượng học là gì ? ............................................................................... 7 1.1.1 Khí tượng học và phương pháp nghiên cứu..................................... 7 1.1.2 Các bộ môn của Khí tượng học ........................................................ 7 1.1.3 Sơ lược về lịch sử phát triển của Khí tượng học.............................. 8 1.2 Các yếu tố khí tượng cơ bản ................................................................... 9 1.2.1 Nhiệt độ không khí .......................................................................... 10 1.2.2 Áp suất khí quyển............................................................................ 10 1.2.3 Độ ẩm không khí ............................................................................. 10 1.2.4 Gió ................................................................................................... 12 1.2.5 Mây.................................................................................................. 13 1.2.6 Mưa ................................................................................................. 14 1.2.7 Tầm nhìn xa .................................................................................... 14 1.3 Phương trình trạng thái của không khí .................................................. 14 1.3.1 Phương trình trạng thái của không khí khô..................................... 14 1.3.2 Phương trình trạng thái của hơi nước và quan hệ giữa các đặc trưng độ ẩm của không khí ...................................................................... 16 1.3.3 Phương trình trạng thái của không khí ẩm - Nhiệt độ ảo................ 18 CÂU HỎI CUỐI CHƯƠNG I ......................................................................... 20CHƯƠNG II BỨC XẠ TRONG KHÍ QUYỂN .................................................................. 21 2.1 Thành phần và cấu trúc khí quyển .......................................................... 21 2.1.1 Thành phần không khí .................................................................... 21 2.1.2 Cấu trúc khí quyển theo chiều thẳng đứng ..................................... 21 2.1.3 Cấu trúc khí quyển theo chiều nằm ngang ..................................... 25 2.2 Các dòng bức xạ trong khí quyển ........................................................... 29 2.2.1 Bức xạ mặt trời................................................................................ 29 2.2.2 Bức xạ mặt đất và bức xạ khí quyển .............................................. 46 2.2.3 Cân bằng bức xạ ............................................................................. 48 2.3 Chế độ nhiệt của đất, nước và không khí.............................................. 51 2.3.1 Sự nóng lên và lạnh đi của các vùng đất, nước và không khí........ 51 2.3.2 Quá trình truyền nhiệt vào trong lòng đất, nướ ...