Kinh tế tổ chức

Bài giảng Kinh tế doanh nghiệp được soan với mục đích nhằm giúp các học viên cao học chuyên ngành ký thuật như cơ điện, tuyển khoáng... những kiến thức bổ sung về kinh tế doanh nghiệp, tạo ra cơ sở để học viên vận dụng chúng vào giải quyết có hiệu quả kinh tế những nhiệm vụ được giao ở doanh nghiệp hoặc tổ chức liên quan
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kinh tế tổ chức Lêi nãi ®Çu Bµi gi¶ng Kinh tÕ doanh nghiÖp ®îc so¹n víi môc ®Ých cung cÊp cho häc viªn caohäc chuyªn ngµnh kü thuËt nh C¬ ®iÖn, TuyÓn kho¸ng ... cña trêng §¹i häc Má - §ÞachÊt nh÷ng kiÕn thøc bæ sung vÒ kinh tÕ doanh nghiÖp, t¹o ra c¬ së ®Ó häc viªn v Ën dôngchóng vµo gi¶i quyÕt cã hiÖu qu¶ kinh tÕ nh÷ng nhiÖm vô ®îc giao ë doanh nghiÖp hoÆcTæ chøc cã liªn quan ®Õn doanh nghiÖp. §èi tîng nghiªn cøu cña bµi gi¶ng lµ nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ n¶y sinh khi thùc hiÖnc¸c chøc n¨ng cña bé m¸y qu¶n trÞ ë doanh nghiÖp, tõ nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt chungnh: Doanh nghiÖp lµ g× ? C¸c lo¹i doanh nghiÖp vµ chóng ®îc ®iÒu chØnh bëi nh÷ngluËt nµo ? Bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp ph¶i biÕt vËn dông nh÷ng quy luËt, nguyªn t¾cvµ ph¬ng ph¸p g× ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu ? v. v ... ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ nh lµm g× ®Ócã quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n khi qu¶n trÞ nh©nlùc, qu¶n trÞ gi¸ thµnh s¶n phÈm, qu¶n trÞ ®Çut ? ... Víi ®èi tîng nghiªn cøu trªn, bµi gi¶ng nµy cßn cã thÓ mang tªn: Qu¶n trÞ doanhnghiÖp hoÆc qu¶n trÞ kinh doanh. (Theo tõ ®iÓn H¸n - ViÖt cña HÇu Hµn Giang vµ M¹nhVÜ L¬ng - NXB §µ N½ng - 2002, thuËt ng÷ Kinh tÕ, Qu¶n trÞ, Qu¶n lÝ ®Òu cã nghÜa t¬ng®¬ng ). Tuy nhiªn cÇn chó ý r»ng: - Cã thÓ coi kinh tÕdoanh nghiÖp lµ bµi gi¶ng ph¶t triÓn ®i s©u cña kinh tÕ vi m«,trong ®ã c¸c quyÕt ®Þnh cña doanh nghiÖp cô thÓ ®îc nghiªn cøu g¾n víi nÒn kinh tÕthÞtrêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cña ViÖt Nam. - Bµi gi¶ng Kinh tÕ doanh nghiÖp kh«ng nghiªn cøu gi¶i ®¸p nh÷ng vÊn ®Ò qu¶n trÞküthuËt - c«ng nghÖ ë doanh nghiÖp, tøc lµ nh÷ng vÊn ®Ò ®· ®îc gi¶i ®¸p trong c¸c m«nkü thuËt c«ng nghÖ mÆc dÇu kü thuËt - c«ng nghÖ lu«n lu«n liªn hÖ mËt thiÕt víi kinh tÕ. - Bµi gi¶ng Kinh tÕ doanh nghiÖp thùc hiÖn sù kÕ thõa nh÷ng kiÕn thøc vÒ néi dungvµ ph¬ng ph¸p cña c¸c m«n häc trong ch¬ng tr×nh ®¹i häc cña häc viªn nh : Kinh tÕhäc, Kinh tÕ doanh nghiÖp, Kü thuËt chuyªn ngµnh, To¸n häc v. v... Néi dung bµi gi¶ng Kinh tÕ doanh nghiÖp ®îc cÊu t¹o bëi c¸c ch¬ng: Ch¬ng I - §¹i c¬ng vÒ doanh nghiÖp vµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Ch¬ng II - Nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ cña doanh nghiÖp. Ch¬ng III - Qu¶n trÞ nh©n lùc. Ch¬ng IV - Qu¶n trÞ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ch¬ng V - Qu¶n trÞ ®Çu t. Cuèn bµi gi¶ng Kinh tÕ doanh nghiÖp nµy lµ kÕt qu¶ söa ®æi, bæ sung lÇn thø haicuèn bµi gi¶ngcïng tªn ®îc t¸c gi¶ biªn so¹n lÇn ®Çu vµ khoa ®µo t¹o sau ®Þa häcTrêng §¹i häc Má - §Þa chÊt xuÊt b¶n n¨m 1996. T¸c gi¶ ch©n thµnh c¶m ¬n nh÷ng ýkiÕn ®ãng gãp, nhËn xÐt cña khoa ®µo t¹o sau ®¹i häc, Bé m«n §iÖn khÝ ho¸ vµ c¸c häcviªn cao häc ®Ó tiÕp tôc hoµn thiÖn cuèn bµi gi¶ng nµy. Hµ Néi, ngµy 20 th¸ng 08 n¨m 2003 [1] T¸c gi¶ PGS.TS .Ng« ThÕ BÝnh[2] Ch¬ng 1. ®¹i c¬ng vÒ doanh nghiÖp vµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp §1. Kh¸i niÖm vÒ doanh nghiÖp Theo ®iÒu 3 cña LuËt doanh nghiÖp, ®îc Quèc héi níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜaViÖt Nam kho¸ X, kú häp 5 th«ng qua ngµy 12 th¸ng 06 n¨m 1999 th×: Doanh nghiÖp lµ tæ chøc kinh tÕ cã tªn riªng, cã tµi s¶n, cã trô së giao dÞch æn®Þnh, ®îc ®¨ng ký kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m môc ®Ých thùc hiÖn c¸cho¹t ®éng kinh doanh . Víi kh¸i niÖm trªn cÇn hiÓu r»ng: - ThuËt ng÷ doanh nghiÖp cã tÝnh chÊt kh¸i qu¸t, thay cho nh÷ng tªn gäi cô thÓ,kh«ng thèng nhÊt trong sö dông thùc tÕ nh xÝ nghiÖp, c«ng ty, h·ng, cöa hµng v.v... - Kinh doanh (ho¹t ®éng kinh doanh) ®îc hiÓu lµ thùc hiÖn mét sè hay tÊt c¶ c¸cc«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh ®Çu t, tõ viÖc s¶n xuÊt ®Õn tiªu thô s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖndÞch vô trªn thÞ trêng. - Mçi doanh nghiÖp bao giê còng lµ tæ chøc cña céng ®ång ngêi, nhng chØ ®îcgäi lµ doanh nghiÖp tríc hÕt nã lµ tæ chøc kinh tÕ, nghÜa lµ mét tæ chøc g¾n kÕt c¸c thµnhviªn víi môc ®Ých kinh tÕ (kiÕm lêi) lµ chñ yÕu. §iÒu nµy ph©n biÖt doanh nghiÖp víi c¸ctæ chøc chÝnh trÞ, x· héi kh«ng chØ ë môc ®Ých ho¹t ®éng mµ cßn ë ph¬ng ph¸p qu¶n trÞvµ c¸c quan hÖ qua l¹i víi Nhµ níc. Song ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa doanh nghiÖp kh«ng®îc lËp ra bëi c¸c tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, hoÆc c¸c tæ chøc chÝnh trÞ, x· héi kh«ng cãmÆt trong doanh nghiÖp. - Mçi doanh nghiÖp ®îc lËp ra, ho¹t ®éng l©u dµi vµ còng cã thÓ ph¸ s¶n, gi¶i thÓdo kÕt qu¶ cña sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña chóng trªn thÞtrêng v.v... Nhng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta,nh÷ng hiÖn tîng nµy kh«ng thÓ diÔn ra tù ph¸t mµ ph¶i tu©n theo nh÷ng quy ®Þnh cñaph¸p luËt. Nh÷ng luËt kinh tÕ cã t¸c dông ®iÒu chØnh c¸c doanh nghiÖp ë níc ta hiÖn naychñ yÕu nh sau: LuËt doanh nghiÖp Nhµ níc, ®îc Quèc héi níc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖtNam kho¸ IX kú häp 7 th«ng qua ngµy 20 th¸ng 4 n¨m 1995 LuËt doanh nghiÖp, ®îc quèc héi níc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam kho¸X kú häp 5 th«ng qua ngµy 12 th¸ng 06 n¨m 1999. (LuËt nµy cã hiÖu lùc tõ ngµy 1-1-2000, thay cho LuËt C«ng ty, luËt doanh nghiÖp tnh©n ngµy 21 th¸ng 12 n¨m 1990 vµ luËt söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu luËt trªn ngµy 22th¸ng 06 n¨m 1999) ¸p dông cho c¸c chñ thÓ kinh doanh ngoµi doanh nghiÖp Nhµ níc. LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam, ®îc quèc héi níc céng hoµ x· hé i chñ nghÜaViÖt Nam kho¸ IX kú häp 10 th«ng qua ngµy 12 th¸ng 11 n¨m 1996 (®· ®îc söa ®æi bæ [3]sung t¹i Quèc héi kho¸ X, kú häp 7 ngµy 09 th¸ng 06 n¨m 2000), ¸p dông cho c¸c doanhnghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi ë ViÖt Nam LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp, ®îc quèc héi níc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖtNam kho¸ IX th«ng qua ngµy 10 th¸ng 01 n¨m 1994 ViÖc thµnh lËp doanh nghiÖp, theo quy ®Þnh cña luËt doanh nghiÖp, ngêi thµnh lËpph¶i lËp vµ nép c¸c hå s¬: ®¬n ®¨ng ký kinh doanh, ®iÒu lÖ cña C«ng ty, danh s¸ch c¸cthµnh viªn hoÆc ...