Làm quen với bầu trời

Đây là những tài liệu thiên văn học tổng hợp từ cơ bản đến nâng cao mà mình đã sưu tầm từ rất lâu.1. Kiến thức thiên văn cơ bản:- Hệ mặt trời- Làm quen với bầu trời- Hướng dẫn quan sát bầu trời- Lược sử thiên văn học2. Kiến thức thiên văn nâng cao- Sao, Thiên Hà- Lược sử thời gian- Lỗ Đen- Thuyết tương…
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Làm quen với bầu trờiwww.Beenvn.com Tμi liÖu tham kh¶o Lμm quen víi bÇu trêi Nhãm thiªn v¨n quan s¸t Tr−ëng nhãm: Phan V¨n §ång Trî lý: NguyÔn Anh Vinh NguyÔn §øc Ph−êngwww.Beenvn.com PhÇn I : C¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n I.C¸c hÖ to¹ ®é c¬ b¶n trong thiªn v¨n häc Trong thiªn v¨n, ®Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c vÞ trÝ cña c¸c thiªn thÓ trªn bÇu trêi nguêi ta x©y dùng c¸c hÖ to¹ ®é. Theo ®ã, mçi thiªn thÓ cã mét to¹ ®é nhÊt ®Þnh. 1.Thiªn cÇu Thiªn cÇu lμ mét h×nh cÇu tuëng tuîng mμ t©m lμ Tr¸i §Êt. Bëi v× c¸c thiªn thÓ ë rÊt xa chóng ta nªn coi mÆt cÇu chøa c¸c thiªn thÓ. Ngoμi ra, c¸c nhμ thiªn v¨n cßn x©y dùng c¸c thiªn cÇu phô. T¹i ®ã, c¸c h×nh chiÕu cña c¸c thiªn thÓ trong thiªn cÇu phô tu¬ng ®u¬ng víi h×nh chiÕu cña thiªn thÓ trong thiªn cÇu chÝnh. 2.Sù quay cña nhËt ®éng Do sù quay cña Tr¸i §Êt , c¸c thiªn thÓ mäc ë phÝa §«ng, lÆn ë phÝa T©y. Qu¸ tr×nh nμy cø tuÇn hoμn theo thêi gian ngμy qua ngμy. HÇu hÕt c¸c ng«i sao ë rÊt xa coi vÞ trÝ cña chóng kh«ng thay ®æi vμ ®ù¬c g¾n chÆt vμowww.Beenvn.com thiªn cÇu. V× vËy chóng ta tö¬ng t−îng r»ng thiªn cÇu ®ang quay. ChiÒu quay cña thiªn cÇu nguîcvíi chiÒu quay cña Tr¸i §Êt. Sù quay cña thiªn cÇu trong mét ngμy gäi lμ nhËt ®éng. 3.C¸c ®iÓm, ®uêng vμ vßng c¬ b¶n trªn thiªn cÇu - Cùc vò trô: Thiªn cÇu kh«ng ph¶i quay ngÇu nhiªn mμ quay quanh mét trôc gäi lμ trôc cùc. Cùc nμy c¾t thiªn cÇu t¹i hai ®iÓm gäi lμ hai cùc vò trô : cùc vò trô B¾c vμ cùc vò trô Nam. HiÖn nay cùc vò trô B¾c gÇn víi sao B¾c cùc. Do hiÖn tuîng tiÕn ®éngvμ chu¬ng ®éng cña Tr¸i §Êt mμ sao alpha trong chßm sao TiÓu Hïng chØ c¸ch cùc vò trô b¾c kho¶ng 10, nh−ng tu¬ng lai, cùc Tr¸i §Êt sÏ di chuyÓn vμ chØ gÇn mét sao kh¸c. Ng«i sao nμy sÏ thay thÕ sao Alpha Tiªu Hïng ®Ó trë thμnh sao B¾c cùc míi.www.Beenvn.com Quü ®¹o vÞ trÝ thiªn cùc b¾c trªn bÇu trêi theo thêi gian -§uêng ch©n trêi: MÆt ph¼ng ngang, hay mÆt ph¼ng ch©n trêi, c¾t thiªn cÇu theo mét vßng trßn lín gäi lμ ®uêng ch©n trêi. -§uêng th¼ng ®øng: §uêng th¼ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng ch©n trêi vμ c¾t mÆt ph¼ng ch©n trêi t¹i vÞ trÝ nguêi quan s¸t gäi lμ ®uêng th¼ng ®øng. §uêng th¼ng døng c¾t thiªn cÇu t¹i mét ®iÓm gäi lμ thiªn ®Ønh. -XÝch ®¹o trêi: MÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña Tr¸i §Êt kÐo dμi vμ c¾t thiªn cÇu theo mét vßng trßn lín gäi lμ xÝch ®¹o trêi. -Kinh tuyÕn trêi, vÜ tuyÕn nhËt ®éng: Vßng trßn lín ®i qua thiªn cùc B¾c, thiªn ®Ønh vμ thiªn cùc Nam cña thiªn cÇu gäi lμ kinh tuyÕn trêi. Do nhËt ®éng c¸c ng«i sao vÏ lªn thiªn cÇu nh÷ng vßng trßn song song víi nhau. Nh÷ng vßng trßn nμy gäi lμ vÜ tuyÕn nhËt ®éng. VÜ tuyÕn nhËt ®éng nμo cμng gÇn cùc th× chu vi vßng trßn cμng nhá.www.Beenvn.com -Nh÷ng ng«i sao kh«ng bao giê mäc vμ nh÷ng ng«i sao kh«ng bao giê lÆn: T¹i mét vÜ ®é nhÊt ®Þnh trªn bÒ mÆt Tr¸i §Êt. NÕu ®iÓm quan s¸t ë b¸n cÇu B¾c cña Tr¸i §Êt th× vïng kh«ng gian cña thiªn cÇu chøa thiªn cùc B¾c ®uîc giíi h¹n vßng vÜ tuyÕn nhËt ®éng trªn thiªn cÇu mμ tiÕp xóc víi ®uêng ch©n trêi t¹i mét ®iÓm phÝa B¾c sÏ chøa nh÷ng ng«i sao kh«ng bao giê lÆn. Tu¬ng tù, vïng kh«ng gian cña thiªn cÇu chøa thiªn cùc Nam ( quan s¸t viªn ë thiªn cùc B¾c kh«ng nh×n thÊy) ®uîc giíi h¹n bëi vßng vÜ tuyÕn nhËt ®éng trªn thiªn cÇu mμ tiÕp xóc víi ®uêng ch©n trêi t¹i mét ®iÓm phÝa Nam, sÏ ch÷a nh÷ng ng«i sao kh«ng bao giê mäc. Chóng ta cã thÓ ®Þnh nghi· hiÖn tuîng tu¬ng tù ®èi víi quan s¸t viªn ë mét ®iÓm bÊt kú ë nam b¸n cÇu. -Thiªn cÇu B¾c vμ thiªn cÇu Nam: XÝcd¹o trêi chia thiªn cÇu thμnh hai nöa: Nöa chøa thiªn cùc B¾c gäi lμ thiªn cÇu B¾c, nöa kia chøa thiªn cùc Nam gäi lμ thiªn cÇu Nam. II.C¸c hÖ to¹ ®é c¬ b¶n 1.HÖ to¹ ®é ®uêng ch©n trêi. Trong hÖ to¹ ®é nμy, hai kh¸i niÖm c¬ b¶n lμ mÆt ph¼ngtrêi vμ thiªn ®Ønh. Nh÷ng vßng trßn lín qua thiªn ®Ønh vu«ng gãc víi ®uêng ch©n trêi gäi lμ vßng th¼ng ®øng. Gi¶ sö cã mét ng«i sao S trªn thiªn cÇu. To¹®é cña sao S sÏ ®uîc biÓu diÔn qua hai th«ng sè: §é cao vμ phu¬ng vÞ. -§é cao cña thiªn thÓ lμ kho¶ng c¸ch gãc tõ ®uêng ch©n trê ®Õn thiªn thÓ trªn vßng th¼ng ®øng ®i qua thiªn thÓ. Trong mét sè truêng hîp nguêiwww.Beenvn.com ta dïng kho¶ng c¸ch thiªn ®Ønh ®Ó thay chodä cao. §ã chÝnh lμ kho¶ng c¸ch gãc tÝnh tõ thiªn ®Ønh ®Õn thiªn thÓ trªn vßng th¼ng ®øng ®i qua thiªn thÓ. §é cao h z= 900-h Kho¶ng c¸ch thiªn ®Ønh z: -Phu¬ng vÞ A lμ kho¶ng c¸ch gãc gi÷a mÆt ph¼ng chøa kinh tuyÕn trêi (gäi t¾t lμ m¼t ph¼ng kinh tuyÕn trêi) vμ mÆt ph¼ng chøa vßng th¼ng ®øng qua thiªn thÓ. Gi¸ trÞ cña phu¬ng vÞ tÝnh theo chiÒu kim ®ång hå. 2.HÖ to¹ ®é xÝch ®¹o Kh¸i niÖm c¬ b¶n lμ mÆt ph¼ng xÝch ®¹o trêi, thiªn cùc B¾c vμ thiªn cùc Nam. MÆt ph¼ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng xÝch ®¹o chøa cùc vò trô vμ c¾t thien cÇu theo mét vßng trßn lín ®i qua sao S gä lμ mÆt xÝch vÜ. Vßng trßn trªn gäi lμ vßng xÝch vÜ hay vßng giê. VÞ trÝ cña sao S trªn thiªn cÇu ®uîc x¸c ®Þnh bëi hai th«ng sè: xÝch vÜ vμ gãc giê. -XÝch vÜ δ cña thiªn thÓ lμ kho¶ng c¸ch gãc tÝnh tõ xÝch ®¹o trêi ®Õn thiªnthÓ trªn vßng xÝch vÜ ®i qua thiªn thÓ . ®¬n vÞ tÝnh lμ ®é, radian. Gi¸ trÞ cña xÝch vÜ δ tÝnh tõ 00 ± 900 . NÕu thiªn thÓ ë trªn thiªn cÇu B¾c th× xÝch vÜ cã gi¸ trÞ du¬ng, cßn nÕu ë thiªn cÇu nam th× sÏ cã gi¸ trÞ ©m. Trong mét sè tru¬ng hîp nguêi ta thay xÝch vÜ δ b»ng kho¶ng c¸ch cùc p. Kho¶ng c¸ch cùc p ®uîc tÝnh tõ cùc vò trô ®Ðn thien thÓ trªn vßng xÝch vÜ qua thiªn thÓ. p = 9 0 0- δwww.Beenvn.com - Gãc giê t lμ kho¶ng c¸ch gãc gi÷a mÆt ph¼ng kinh tuyÕn t ...