Loãng xương và giới tính

Tuổi thọ con người ngày càng cao nên xã hội đang phải đối mặt với một trong những căn bệnh phổ biến của sự lão hóa: loãng xương và gãy xương. Loãng xương là hậu quả của quá trình hủy xương vượt quá sự sinh xương. Ở nam và nữ, quá trình tạo xương và hủy xương này không hoàn toàn giống nhau, nếu hiểu được sự khác biệt đó sẽ giúp chúng ta dự phòng và điều trị hợp lý.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Loãng xương và giới tính Loãng xương và giới tính Tuổi thọ con người ngày càng cao nên xã hội đang phải đối mặt với mộttrong những căn bệnh phổ biến của sự lão hóa: loãng xương và gãy xương. Loãng xương là hậu quả của quá trình hủy xương vượt quá sự sinh xương.Ở nam và nữ, quá trình tạo xương và hủy xương này không hoàn toàn giống nhau,nếu hiểu được sự khác biệt đó sẽ giúp chúng ta dự phòng và điều trị hợp lý. Diễn biến của khối lượng xương trong suốt cuộc đời trải qua ba pha: 1. Pha tạo xương (đỉnh tạo khối xương) từ thơ ấu đến 20-30 tuổi. Đây làgiai đoạn tạo xương tối đa. Vì vậy, trẻ cần được cung cấp đầy đủ chất đạm,calcium và khoáng chất cần thiết cho sự hình thành đỉnh khối xương. Khối xươngcàng nhiều thì mất xương dần theo thời gian càng ít gây hậu quả loãng xương hơnngười có đỉnh khối xương thấp. 2. Pha mất xương sau 30-40 tuổi: giai đoạn này mất xương khá chậm, diễnra suốt cả cuộc đời với tốc độ bằng nhau giữa hai phái. Nếu một người không đạtđược khối xương tối đa, mất xương ở giai đoạn này mới thật sự nghiêm trọng. Sau 50 tuổi, phái nữ trải qua giai đoạn mất xương rất nhanh do giảm súthormone nữ. Giai đoạn này nam giới không bị ảnh hưởng, nhưng với những ngườicó kèm suy sinh dục, cũng sẽ mất xương nhanh. 3. Pha mất xương liên quan đến lão hóa: từ 60 tuổi, cả hai phái mất xươngnhư nhau và mất khoảng 20-30% chất xương. Như vậy, nam giới có thời gian tạo khối x ương dài hơn nên khối xương ởnam giới lớn hơn nữ. Đến tuổi trưởng thành, khi nữ phải đối mặt với mất xươnglúc mang thai và cho con bú, thì nam giới lại mất xương do hoạt động thể lực quásức, stress, rượu, thuốc lá và cà phê. Sự khác biệt khối lượng xương giữa hai phái Giai đoạn từ lúc sinh đến trước dậy thì: không có sự khác biệt nếu xét vềgiới tính. Giai đoạn dậy thì sự khác biệt mới rõ rệt. Do giai đoạn trưởng thành củaxương kéo dài hơn nên xương con trai to hơn, dài hơn, vỏ xương dày hơn. Khichiều cao tăng nhanh nhưng mật độ khoáng xương không tăng rõ rệt ở các xươngdài khiến xương yếu tạm thời, nên thực tế nhiều trẻ trai tuổi dậy thì bị tăng gãyxương. Nam giới tăng khối xương nhiều và nhanh từ 13-17 tuổi, giảm dần từ 17-20 tuổi. Ở nữ, sau khi có kinh, tăng khối xương sẽ chậm lại và không tăng nhiềuhai năm sau đó. Đến khoảng 30 tuổi, đỉnh khối xương của nam cao hơn nữ 30%. Mật độxương ở hai phái tương đối không thay đổi cho đến tuổi trung niên. Khi mãn kinh phụ nữ bị mất xương rất nhanh, kéo dài 10-15 năm đầu củathời kỳ mãn kinh, trước khi bước sang pha mất xương mãi mãi của tuổi già. Sự khác biệt về mất xương ở hai phái: cách sống, hoạt động thể lực, dinhdưỡng, di truyền… đều ảnh hưởng đến sự mất xương. Yếu tố di truyền quyết địnhđến 60% mật độ xương của bạn. Do đó, nếu mẹ có gãy xương hông, con gái cónhiều nguy cơ gãy xương hơn người cùng tuổi không có mẹ gãy xương. Trọng lượng cơ thể là yếu tố quyết định khối lượng xương và xuất độ gãyxương hông. Những người khi già tăng thể trọng đến 50% nguy cơ gãy xươnghông giảm đi sáu lần so với người phụ nữ không mập hơn khi có tuổi. Tập thể dụckhông những làm tăng mật độ xương mà còn giúp tăng sức cơ, làm khớp linh hoạt,tăng sự thăng bằng và giảm nguy cơ té ngã. Nghiện rượu làm chậm luân chuyểnxương và tăng nguy cơ té ngã. Thuốc lá làm tăng tốc độ mất xương ở cả hai phái.Uống cà phê lượng nhiều cũng làm giảm khối xương. Can thiệp dự phòng loãng xương Khối lượng xương và nguy cơ loãng xương chịu ảnh hưởng của di truyềnvà cách sống nên can thiệp vào cách sống là phương pháp tốt nhất để đề phòngloãng xương: • Tăng đỉnh khối xương lúc dậy thì: vận động thể lực, khẩu phần đủcalcium, giữ trọng lượng lý tưởng, không hút thuốc lá. • Đề phòng mất xương ở tuổi thanh niên: tập thể dục làm chậm mất xương,duy trì tính dẻo dai, năng động trong các cử động, bổ sung calcium và không hútthuốc lá. • Về già, phục hồi khối lượng xương bị suy giảm: bổ sung calcium vàvitamine D để giúp tăng hấp thu calcium, phòng ngừa té ngã. • Những khác biệt giữa hai phái đòi hỏi bổ sung calcium cho phụ nữ giaiđoạn mang thai và cho con bú. ...