Lợi thế thương mại – những vấn đề cần làm rõ

Theo VAS số 04 – Tài sản cố định (TSCĐ) vô hình thì lợi thế thương mại (LTTM) là “Nguồnlực vô hình doanh nghiệp (DN) có được thông qua việc sáp nhập DN có tính chất mua lạiđược ghi nhận là LTTM vào ngày phát sinh nghiệp vụ mua” (đoạn 08); Đồng thời, cũng quyđịnh 03 có đặc điểm của tài sản đó tính xác định được, quyền kiểm soát và có thể thuđược lợi ích kinh tế trong tương lai....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lợi thế thương mại – những vấn đề cần làm rõ Lợithếthươngmại–nhữngvấnđềcầnlàmrõTHỨBẢY,01THÁNG5201015:03VIẾTBỞICAYMAN0COMMENTS TheoVASsố04–Tàisảncốđịnh(TSCĐ)vôhìnhthìlợithếthươngmại(LTTM)là“Nguồn lựcvôhìnhdoanhnghiệp(DN)cóđượcthôngquaviệcsápnhậpDNcótínhchấtmualại đượcghinhậnlàLTTMvàongàyphátsinhnghiệpvụmua”(đoạn08);Đồngthời,cũngquy định03cóđặcđiểmcủatàisảnđótínhxácđịnhđược,quyềnkiểmsoátvàcóthểthu đượclợiíchkinhtếtrongtươnglai.Cụthể:“LTTMphátsinhtừviệcsápnhậpDNcótínhchấtmualạiđượcthểhiệnbằngmộtkhoảnthanhtoándobênđimuatàisảnthựchiệnđểcóthểthuđượclợinhuậntrongtươnglai”(đoạn09);“DNnắmquyềnkiểmsoátmộttàisảnnếuDNcóquyềnthulợiíchkinhtếtrongtươnglaimàtàisảnđóđemlại,đồngthờicókhảnănghạnchếsựtiếpcậncủacácđốitượngkhácđốivớilợiíchđó.KhảnăngkiểmsoátcủaDNđốivớilợiíchíchkinhtếtrongtươnglaitừTSCĐvôhình,thôngthườngcónguồngốctừquyềnpháplý”(đoạn11);“lợiíchkinhtếtrongtươnglaibaogồm:tăngdoanhthu,tiếtkiệmchiphí,hoặclợiíchkhácxuấtpháttừviệcsửdụngTSCĐvôhình”(đoạn15)...Xuấtpháttừcáchghinhậnvàđặcđiểmcủatàisảnđoạn32quyđịnh“Chiphíphátsinhđểtạoralợiíchkinhtếtrong tươnglainhưngkhônghìnhthànhTSCĐvôhìnhvìkhôngđápứngđượcđịnhnghĩavàtiêuchuẩnghinhậntrongchuẩn mựcnày,màtạoraLTTMtừnộibộDN.LTTMđượctạoratừnộibộDNkhôngđượcghinhậnlàtàisảnvìnókhông phảilànguồnlựccóthểxácđịnhđược,khôngđượcđánhgiámộtcáchđángtincậyvàDNkhôngkiểmsoátđược”Từ quy định của VAS 04 ta thấy rằng LTTM có nguồn hình thành là do quá trình sáp nhập DNvà được tạo ra từ nội bộ DN nhưng không được ghi nhận là tài sản trên Báo cáo tài chính.Đồng thời VAS 04 cũng không quy định các ghi nhận và xử lý LTTM như thế nào.Cũng quy định về vấn đề này, VAS số 11 – Hợp nhất kinh doanh cho rằng “LTTM là nhữnglợi ích kinh tế trong tương lai phát sinh từ các Tài sản không xác định được và không ghinhận được một cách riêng biệt”. Và theo đoạn 50 “tại ngày mua bên mua sẽ ghi nhận LTTMphát sinh khi hợp nhất kinh doanh là tài sản; và xác định giá trị ban đầu cả LTTM theo giágốc, là phần chênh lệch của giá phí hợp nhất so với phần sở hữu của bên mua trong giá trịhợp lý thuần của tài sản, nợ phải trả có thể xác định được và các khoản nợ tiềm tàng”. Điềunày thể hiện LTTM được phát sinh trong quá trình hợp nhất kinh doanh thể hiện khoản thanhtoán của bên mua cho những lợi ích kinh tế thu được trong tương lai từ những tài sản khôngđủ tiêu chuẩn ghi nhận và không xác định được một cách riêng biệt. VAS 11 cũng quy địnhcách ghi nhận và xử lý LTTM như sau (đoạn 53) “LTTM được ghi ngay vào chi phí sản xuấtkinh doanh (nếu giá trị nhỏ) hoặc phải phân bổ dần một cách có hệ thống trong suốt thờigian sở hữu hữu ích ước tính (nếu giá trị lớn). thời gian sử dụng hữu ích phải phản ánh đượcước tính đúng đắn về thời gian thu hồi lợi ích kinh tế có thể mang lại cho DN. Thời gian sửdụng hữu ịch của LTTM tối đa không quá 10 năm kể từ ngày được ghi nhận”Từ những dẫn chứng nêu trên ta có mấy vấn đề cần trao đổi sau:Thứnhất,LTTMphátsinhtrongquátrìnhđầutư(khiđầutưvàocôngtyliênkết,liêndoanh,khiđầutưvàocôngtycon)vàcóthểminhhọanhưsơđồsau:Theo minh họa của sơ đồ thì bên Đầu tư đầu tư vào bên nhận đầu tư và xảy ra các trườnghợp chênh lệch giữa giá phí đầu tư và tài sản thuần (Tổng tài sản – Nợ phải trả) tính theo giátrị hợp lý thì có thể có LTM hoặc LTTM âm hoặc không phát sinh LTTM.Thứ hai, cách thức xác định Lợi thế thương mại. LTTM có thể được tính toán và xác địnhtheo 02 cách sauCách 1:Xác định phần chênh lệch giữa giá hợp nhất kinh doanh và giá trị tài sản thuần theo giá trị ghi sổ(Δ1) = Giá phí HNKD / Khoản đầu tư - (%sở hữu) x Giá trị tài sản thuần của bên bị mua theogiá trị ghi sổSau đó xác định phần chênh lệch giữa giá trị ghi sổ và giá trị hợp lý của Tài sản thuầnChênh lệch giữa giá trị ghi sổ và giá trị hợp lý của tài sản thuần (Δ2) = (%sở hữu) x [Giá trịTài sản thuần theo giá trị hợp lý - Giá trị Tài sản thuần theo giá trị ghi sổ]LTTM = Δ1 - Δ2Cách 2:LTTM = giá phí hợp nhất kinh doanh – (%sở hữu) x giá trị tài sản thuần theo giá trị hợp lýThứ ba, thời gian khấu hao của LTTM dương: Căn cứ vào quy định hiện hành – 10 năm.Trường hợp phát sinh LTTM âm thì “bên mua phải xem xét lại giá trị hợp lý của Tái sản, nợphải trả có thể xác định được, nợ tiềm tàng và xác định giá phí hợp nhất kinh doanh – nếusau khi xem xét, điều chỉnh mà vẫn còn chênh lệch thì ghi nhận ngay vào lãi hoặc lỗ tất cả cáckhoản chênh lệch vẫn còn sau khi đánh giá lại”. Điều này có nghĩa là th ...