Luận án tiến sĩ Ngữ văn: Truyện kể dân gian về thần Độc Cước ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ Việt Nam

Mục đích cơ bản của luận án này là hệ thống hóa các bản kể về truyện thần Độc Cước trong kho tàng văn học dân gian. Hệ thống hóa những vết chân khổng lồ trong truyện kể dân gian. Nghiên cứu các giá trị về nội dung, nghệ thuật của truyện kể dân gian về thần Độc Cước thông qua ý nghĩa cốt truyện, nghệ thuật xây dựng nhân vật và những biểu tượng có liên quan đến thần Độc Cước trong truyện kể dân gian.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án tiến sĩ Ngữ văn: Truyện kể dân gian về thần Độc Cước ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ Việt Nam BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI -------- LƢỜNG THẾ ANHTRUYỆN KỂ DÂN GIAN VỀ THẦN ĐỘC CƢỚC Ở BẮC BỘ VÀ BẮC TRUNG BỘ VIỆT NAM Chuyên ngành: Văn học dân gian Mã số: 62.22.01.25 LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. VŨ ANH TUẤN HÀ NỘI - 2018 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quảtrong luận án là trung thực, đảm bảo độ chính xác cao nhất có thể. Các tài liệu thamkhảo, trích dẫn có xuất xứ rõ ràng. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về công trìnhnghiên cứu của mình. Hà Nội, tháng 03 năm 2018 Tác giả Lường Thế Anh ii MỤC LỤC TrangLỜI CAM ĐOAN .........................................................................................................................iMỤC LỤC .................................................................................................................................... iiDANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .....................................................................................................vMỞ ĐẦU .......................................................................................................................................11. Lí do chọn đề tài .......................................................................................................................12. Mục đích và nhiệm vụ của đề tài ...........................................................................................23. Đối tượng, phạm vi và tư liệu nghiên cứu ............................................................................34. Phương pháp nghiên cứu .........................................................................................................75. Đóng góp mới của luận án ......................................................................................................86. Cấu trúc luận án ........................................................................................................................9Chương 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝTHUYẾT CỦA LUẬN ÁN ................................................................................................... 101.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu .................................................................................. 10 1.1.1. Các nguồn tư liệu cổ về thần Độc Cước ........................................................... 10 1.1.2. Các nghiên cứu về thần Độc Cước sau năm 1945 .......................................... 14 1.1.3. Những vấn đề còn bỏ ngỏ .................................................................................. 211.2. Cơ sở lý thuyết và một số khái niệm liên quan ......................................................... 22 1.2.1. Các lý thuyết sử dụng trong luận án ................................................................. 22 1.2.2. Một số khái niệm liên quan ................................................................................ 28 1.2.3. Khái quát về vùng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ ....................................................... 30Tiểu kết chương 1 .................................................................................................................... 33Chương 2. KHẢO SÁT TƢ LIỆU VÀ NHẬN DIỆN TRUYỆN KỂ DÂN GIANVỀ THẦN ĐỘC CƢỚC ........................................................................................................ 342.1. Khảo sát tư liệu ................................................................................................................. 34 2.1.1. Lựa chọn hướng khảo sát ................................................................................... 34 2.1.2. Khảo sát cốt truyện phổ biến ............................................................................. 362.2. Nhận diện truyện kể về thần Độc Cước ..................................................................... 43 iii 2.2.1. Nhận diện thần Độc Cước trong đời sống văn hóa của cư dân Bắc Bộ và Bắc Trung bộ ................................................................................................................. 43 2.2.2. Nhận diện thần Độc cước trong mối quan hệ đồng thời với quỷ biển, mưa giông ...................................................................................................................... 51 2.2.3. Nhận diện thần Độc Cước từ quan niệm lưỡng phân lưỡng hợp ................... 57Tiểu kết chương 2 .................................................................................................................... 63Chương 3. CÁC MOTIF CƠ BẢN VÀ VAI TRÕ CỦA HÌNH TƢỢNG THẦNĐỘC CƢỚC TRONG TRUYỆN KỂ DÂN GIAN ......................................................... 653.1. Các motif cơ bản trong truyện kể dân gian về thần Độc Cước ............................ 65 3.1.1. Motif về sự ra đời kỳ lạ ...................................................................................... 65 3.1.2. Motif chiến công phi thường .............................................................................. 68 3.1.3. Motif xẻ thân ....................................................................................................... 74 ...