Luận án Tiến sĩ Văn hóa học: Biến đổi văn hóa sinh kế của cư dân tại Quần thể danh thắng Tràng An trước tác động của du lịch

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là trên cơ sở nghiên cứu về biến đổi văn hóa sinh kế của cư dân tại Quần thể danh thắng Tràng An trước tác động của du lịch, Luận án tập trung nghiên cứu, hệ thống hóa một số vấn đề lý luận về biến đổi văn hóa sinh kế, tìm hiểu sự biến đổi văn hóa sinh kế trong bối cảnh phát triển du lịch, đồng thời lý giải những nguyên nhân, xu hướng ảnh hưởng tới sự biến đổi, bàn luận một số vấn đề đặt ra để phát triển văn hóa sinh kế bền vững trước tác động của du lịch.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Văn hóa học: Biến đổi văn hóa sinh kế của cư dân tại Quần thể danh thắng Tràng An trước tác động của du lịch HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH BÙI VĂN MẠNH BIẾN ĐỔI VĂN HÓA SINH KẾ CỦA CƯ DÂN TẠI QUẦN THỂ DANH THẮNG TRÀNG AN TRƯỚC TÁC ĐỘNG CỦA DU LỊCH LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÀNH VĂN HÓA HỌC Mã số: 9229040 Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS,TS PHẠM DUY ĐỨC 2. TS. LÊ XUÂN KIÊU HÀ NỘI - 2020 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định. Tác giả Bùi Văn Mạnh MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1 Chương 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 8 1.1. Các công trình nghiên cứu về sinh kế và văn hóa sinh kế 8 1.2. Các công trình nghiên cứu về sự biến đổi văn hóa và biến đổi văn hóa sinh kế14 1.3. Các công trình nghiên cứu về sự biến đổi văn hóa sinh kế trước tác động của du lịch 21 1.4. Các công trình nghiên cứu về văn hóa, tác động của du lịch đối với di sản và sinh kế của cư dân tại quần thể danh thắng tràng an 25 1.5. Đánh giá chung về những thành tựu nghiên cứu mà luận án có thể kế thừa và những khoảng trống mà luận án cần đi sâu nghiên cứu 28 Chương 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BIẾN ĐỔI VĂN HÓA SINH KẾ VÀ KHÁI QUÁT ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU 32 2.1. Một số khái niệm công cụ 32 2.2. Lý thuyết biến đổi văn hóa và khung phân tích biến đổi văn hóa sinh kế 43 2.3. Quan điểm phát triển du lịch và mối quan hệ văn hóa sinh kế và du lịch tại Quần thể danh thắng Tràng An 48 2.4. Tổng quan địa bàn nghiên cứu 54 Chương 3. THỰC TRẠNG BIẾN ĐỔI VĂN HÓA SINH KẾ CỦA CƯ DÂN TẠI QUẦN THỂ DANH THẮNG TRÀNG AN 63 3.1. Đặc điểm văn hóa sinh kế của cư dân tại Quần thể danh thắng Tràng An trước năm 2000 63 3.2. Thực trạng biến đổi văn hóa sinh kế của cư dân tại Quần thể danh thắng Tràng An do tác động của phát triển du lịch 82 3.3. Đánh giá sự biến đổi văn hóa sinh kế của cư dân ở Quần thể danh thắng Tràng An trước tác động của phát triển du lịch 105 Chương 4. NHỮNG YẾU TỐ VÀ XU HƯỚNG TÁC ĐỘNG ĐẾN BIẾN ĐỔI VĂN HÓA SINH KẾ CỦA CƯ DÂN TẠI QUẦN THỂ DANH THẮNG 112 TRÀNG AN VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA HIỆN NAY 112 4.1. Những yếu tố tác động và xu hướng biến đổi văn hóa sinh kế của cư dân tại Quần thể danh thắng Tràng An 112 4.2. Những vấn đề đặt ra do tác động của phát triển du lịch 129 4.3. Một số khuyến nghị về giải pháp phát triển văn hóa sinh kế bền vững của cư dân ở Quần thể danh thắng Tràng An trong quá trình phát triển du lịch 135 KẾT LUẬN 149 DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA NGHIÊN CỨU SINH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 152 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 153 PHỤ LỤC 164 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BĐVH Biến đổi văn hóa BCH Ban chấp hành CSHT Cơ sở hạ tầng CMCN Cách mạng công nghiệp DSVHTNTG Di sản Văn hóa và thiên nhiên thế giới DSVH Di sản văn hóa DFID Department for International Development (Cơ quan phát triển Quốc tế). GDP Tổng sản phẩm quốc nội KTXH Kinh tế xã hội KTTT Kinh tế thị trường QTDT Quần thể danh thắng SBĐVHSK Sự biến đổi văn hóa sinh kế UBND Ủy ban nhân dân UNESCO Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hiệp Quốc VHSK Văn hóa sinh kế XHCN Xã hội chủ nghĩa DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1. Các thành tố của văn hóa sinh kế 39 Sơ đồ 2.2. Khung phân tích sinh kế bền vững DFID [13, tr.40] 45 Sơ đồ 2.3. Khung phân tích sự biến đổi văn hóa sinh kế 46 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1. Trình độ học vấn của người dân địa phương 67 Biểu đồ 3.2. Thu nhập của người dân giai đoạn 1990-2000 69 Biểu đồ 3.3. Nghề nghiệp trước đây của người dân địa phương 73 Biểu đồ 3.4. Mức độ đáp ứng diện tích đất sản xuất, trồng cấy của gia đình 83 Biểu đồ 3. 5. Thu nhập hiện nay của người dân 84 Biểu đồ 3.6. Lợi ích du lịch mang lại cho kinh tế địa phương 85 Biểu đồ 3.7. Tỷ lệ người dân được tham gia các lớp bồi dưỡng du lịch 87 Biểu đồ 3.8. Khó khăn khi chuyển sang làm nghề mới 88 Biểu đồ 3.9. Sự phù hợp của công việc hiện tại đối với người dân 89 Biểu đồ 3.10.Mức độ thường xuyên tổ chức và tham gia lễ hội t ...