LUẬN VĂN: Cơ sở lý luận đổi mới tổ chức hải quan theo mô hình hải quan hiện đại ở Việt Nam hiện nay

Hải quan Việt Nam được thành lập ngày 10/9/1945. Trải qua hơn 60 năm xây dựng trưởng thành, Hải quan Việt Nam đã hoàn thành các nhiệm vụ chính trị được Đảng và Nhà nước giao cho là: thực hiện kiểm tra, giám sát hàng hóa phương tiện vận tải; phòng chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; tổ chức thực hiện pháp luật về thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; kiến nghị chủ trương, biện pháp quản lý nhà nước về hải quan đối với hoạt động xuất khẩu, nhập...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
LUẬN VĂN: Cơ sở lý luận đổi mới tổ chức hải quan theo mô hình hải quan hiện đại ở Việt Nam hiện nay LUẬN VĂN:Cơ sở lý luận đổi mới tổ chức hải quantheo mô hỡnh hải quan hiện đại ở Việt Nam hiện nay Mở đầu 1. Tính cấp thiết của đề tài Hải quan Việt Nam được thành lập ngày 10/9/1945. Trải qua hơn 60 năm xâydựng trưởng thành, Hải quan Việt Nam đã hoàn thành các nhiệm vụ chính trị được Đảngvà Nhà nước giao cho là: thực hiện kiểm tra, giám sát hàng hóa phương tiện vận tải;phòng chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; tổ chức thực hiệnpháp luật về thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; kiến nghị chủ trương, biện phápquản lý nhà nước về hải quan đối với hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, xuất cảnh nhậpcảnh, quá cảnh và chính sách thuế đối với hàng hóa xuất nhập khẩu. Kết quả hoàn thànhnhiệm vụ của Hải quan Việt Nam đã góp phần quan trọng trong công cuộc đấu tranh giảiphóng đất nước cũng như trong công cuộc xây dựng bảo vệ Tổ quốc. Từ nay đến năm 2020, sẽ có rất nhiều sự kiện lớn trong đời sống kinh tế - xã hộicủa nước ta. Đây là giai đoạn đất nước thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10năm đầu của thế kỷ XXI- Chiến lược đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo địnhhướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng nền tảng để đến 2020 nước ta cơ bản trở thành mộtnước công nghiệp, là mốc thời gian Việt Nam đã hội nhập tương đối toàn diện vào kinhtế thế giới và khu vực, khi đó đã là Khu vực tự do thương mại ASEAN (AFTA) bao gồmtất cả 10 thành viên ASEAN, là thành viên của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), củaDiễn đàn Kinh tế khu vực châu á - Thái Bình Dương (APEC), của Diễn đàn hợp tác toàndiện á - Âu (ASEM). Thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế, đòi hỏi ngành Hải quan pháttriển hơn nữa, hoạt động có tính định hướng với các kế hoạch dài hạn và ngắn hạn; nhanhchóng hiện đại hóa, tự động hóa các mặt công tác, nhất là trong thủ tục thông quan hànghóa, đổi mới hệ thống tổ chức nhằm thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ được giao. Trước yêu cầu cấp thiết như vậy, ngành Hải quan đã triển khai thực hiện Kếhoạch cải cách, phát triển và hiện đại hóa ngành Hải quan giai đoạn 2004 - 2006, và xâydựng Chiến lược phát triển Hải quan Việt Nam đến năm 2010 và tầm nhìn 2020 để Hảiquan Việt Nam phát triển đúng hướng, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế và hội nhập vớicộng đồng quốc tế. Năm 2005, Chính phủ đã phê duyệt Dự án hiện đại hóa Hải quan vớinguồn vốn vay từ Ngân hàng thế giới (WB). Theo các ch ương trình này, đến năm 2010Hải quan Việt Nam phấn đấu đạt với trình độ của Hải quan các nước đứng đầu trong khuvực ASEAN, thể hiện: lực lượng hải quan đạt trình độ chuyên nghiệp, chuyên sâu; hệthống thông quan trong các khâu nghiệp vụ hải quan về cơ bản là tự động hóa trên cơ sởáp dụng kỹ thuật quản lý rủi ro, có trang thiết bị kỹ thuật hiện đại nhằm tạo thuận lợi chocác hoạt động thương mại hợp pháp, tạo môi trường thuận lợi trong việc thu hút đầu tưnước ngoài, thúc đẩy sự tăng trưởng của nền kinh tế, đảm bảo nguồn thu cho ngân sáchquốc gia, bảo vệ xó hội và an ninh quốc gia, thực thi pháp luật hải quan một cách minh bạchvà công bằng. Theo quy định của pháp luật hiện hành, hệ thống tổ chức Hải quan Việt Namđược tổ chức theo nguyên tắc tập trung thống nhất theo ba cấp: Tổng cục Hải quan; CụcHải quan tỉnh, liên tỉnh, thành phố; Chi cục Hải quan. Quá trình hoạt động đã phát huyđược ưu thế đáp ứng kịp thời việc quản lý và phục vụ sự phát triển nhanh chóng của cácloại hình xuất khẩu, nhập khẩu trên cả nước, khắp các tỉnh có cửa khẩu cũng như khôngcó cửa khẩu mà có hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, đầu tư liên doanh... Tuy nhiên, donhững đặc điểm mang tính đặc thù của hoạt động hải quan là luôn gắn với yếu tố giao lưuthương mại quốc tế nên với mô hình như hiện nay đã và đang bộc lộ sự bất cập như: cónhững đơn vị cấp Cục hải quan tỉnh, thành phố quá lớn; có một số Cục hải quan tỉnh quánhỏ; Cục Hải quan là cấp trung gian, chủ yếu quản lý cán bộ; còn công tác nghiệp vụ chủyếu do Hải quan cấp Chi cục thực hiện. Bộ máy tham mưu giúp việc của cơ quan Tổngcục được hình thành và tổ chức nhằm thực hiện phương thức quản lý cũ, thủ công, trướcyêu cầu đổi mới tinh giảm và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các tổ chức bộ máycũng như đáp ứng các yêu cầu quản lý của mô hình hải quan hiện đại trong lộ trình cảicách và hiện đại hóa cần phải đổi mới tổ chức các cơ quan này cho phù hợp. Từ những lý do nêu trên cho thấy đổi mới hệ thống tổ chức của Hải quan ViệtNam nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và đáp ứng các yêu cầu hiện đại hóa là một yêucầu cấp thiết mang tính khách quan. Nhưng đổi mới xuất phát từ cơ sở lý luận và thựctiễn như thế nào là vấn đề cần nghiên cứu một cách đầy đủ và nghiêm túc. Vì vậy, tác giảchọn đề tài Cơ sở lý luận đổi mới tổ chức hải quan theo mô hỡnh hải quan hiện đại ởViệt Nam hiện nay để nghiên cứu viết luận văn thạc sĩ. 2. Tình hình nghiên cứu Hiện nay hiện đại hóa hải quan, ứng dụng công nghệ tiến tiến trong các lĩnh vựccông tác hải quan là những vấn đề mang tính thời sự. Chỉ tính từ năm 2003 đến nay đã córất nhiều đề tài nghiên cứu khoa học, nhiều đề án, kế hoạch đã được nghiên cứu và triểnkhai ứng dụng trong lĩnh vực hoạt động của ngành Hải quan, cụ thể: - Đề tài khoa học cấp Bộ: Xây dựng chiến lược phát triển ngành hải quan đến năm2010 (Mã số 01-N2003, Chủ nhiệm đề tài: ThS. Trương Chí Trung - Thứ trưởng Bộ Tàichính, kiêm Tổng Cục trưởng Tổng cục Hải quan); - Đề tài khoa học cấp ngành: Nghiên cứu hoàn thiện hệ thống các văn bản quyphạm pháp luật trong lĩnh vực Hải quan phù hợp với các cam kết quốc tế mà Hải quanViệt Nam ký kết tham gia (Mã số 02-N2003; Chủ nhiệm đề tài: TS. Vũ Ngọc Anh - PhóTổng Cục trưởng Tổng cục Hải quan); - Đề tài khoa học cấp ngành: Chiến lược phát triển đội ngũ cán bộ, công chứcngành Hải quan đến năm 2010 (M ...