Luận văn Thạc sĩ Khoa học lâm nghiệp: Xác lập cơ sở khoa học cho việc sử dụng đất bền vững có sự tham gia trên địa bàn huyện Krông Buk - ĐắK LắK

Mục tiêu của đề tài là nghiên cứu những vấn đề liên quan đến quản lý, sử dụng đất của các địa phương nhằm đóng góp vào sự phát triển và cải thiện đời sống đồng thời vẫn đảm bảo được môi trường sinh thái bền vững cho dân địa phương.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận văn Thạc sĩ Khoa học lâm nghiệp: Xác lập cơ sở khoa học cho việc sử dụng đất bền vững có sự tham gia trên địa bàn huyện Krông Buk - ĐắK LắKBé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT Trêng ®¹i häc l©m nghiÖp Huúnh Kim T©nX¸c lËp c¬ së khoa häc cho viÖc sö dông®Êt bÒn v÷ng cã sù tham gia trªn ®Þa bµn huyÖn Kr«ng buk-®¾c l¾c LuËn v¨n th¹c sÜ khoa häc l©m nghiÖp T©y Nguyªn, 2002 Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT Trêng ®¹i häc l©m nghiÖp Huúnh Kim T©nX¸c lËp c¬ së khoa häc cho viÖc sö dông®Êt bÒn v÷ng cã sù tham gia trªn ®Þa bµn huyÖn Kr«ng buk-®¾c l¾c LuËn v¨n th¹c sÜ khoa häc l©m nghiÖp Ngêi híng dÉn khoa häc: TS. Hµ quang kh¶i T©y Nguyªn - 2002 §Æt vÊn ®Ò. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, viÖc sö dông tµi nguyªn ®Êt mét c¸ch tuú tiÖn®· mang l¹i nh÷ng hËu qu¶ kh«ng lêng, kh«ng chØ cho s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖpmµ cßn cho c¸c ho¹t ®éng kh¸c trong cuéc sèng. Sù tån t¹i cña hµnh tinh chóng taphô thuéc rÊt nhiÒu vµo líp ®Êt máng ®îc dïng ®Ó s¶n xuÊt phÇn lín v¶i sîi, gç,lîng thùc. TÇng ®Êt máng cña tr¸i ®Êt (chØ kho¶ng 1-2m) cung cÊp chÊt dinhdìng cho c©y trång, b»ng c¸ch ®ã trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp cung cÊp l¬ng thùcthùc phÈm vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c ®Ó tån t¹i sù sèng vµ søc khoÎ. NÕu môc ®Ých södông ®óng ®¾n vµ qu¶n lý tèt, ®Êt cã thÓ tiÕp tôc s¶n xuÊt vµ cung cÊp cho nhu cÇucña chóng ta kh«ng biÕt bao giê. Nhng nÕu sö dông sai tr¸i vµ qu¶n lý yÕu kÐm®Êt sÏ nhanh chãng xuèng cÊp, gi¶m ®é mµu mì vµ kh«ng cßn kh¶ n¨ng cung cÊpcho con ngêi nh÷ng thø cÇn thiÕt. Tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn cña hµnh tinh chóng ta lµ 148 triÖu km 2, trong®ã cã nh÷ng lo¹i ®Êt tèt thÝch hîp cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nh: §Êt phï sa, ®Êt®en.. chØ chiÕm 12,6%, cßn l¹i nh÷ng lo¹i ®Êt xÊu nh: tuyÕt, b¨ng hµ, hoang m¹c,®Êt nói. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y tµi nguyªn ®Êt bÞ gi¶m ®i vÒ sè lîng vµ chÊtlîng mét c¸ch nghiªm träng do mét sè nguyªn nh©n sau: §Êt n«ng nghiÖp mÊt®i do chuyÓn sang sö dông cho môc ®Ých kh¸c mµ chñ yÕu lµ ®Êt x©y dùng. Tr×nh®é x· héi ngµy cµng cao, nhu cÇu cµng lín, cÇn ph¶i ph¸t triÓn nhu cÇu v¨n ho¸,thªm vµo ®ã lîng d©n sè thÕ giíi t¨ng nhanh cÇn ph¶i gi¶i quyÕt x©y dùng nhµ ë,trêng häc vµ bÖnh viÖn. Ngoµi ra, ®Êt cßn bÞ mÊt do nhiÒu lý do kh¸c nh: Xãimßn, nhiÔm mÆn, nhiÔm phÌn, « nhiÔm.[1] Vïng cao ®åi nói ë §«ng Nam ¸ t¬ng ph¶n víi vïng ®ång b»ng. Vïng®Êt ®åi nói víi ®é dèc cao vµ ®Êt ®ai thêng nghÌo nµn. Vïng nói cao chiÕm métdiÖn tÝch quan träng cña mét sè quèc gia trong vïng. Nã chiÕm ®Õn 80% ®Êt ®aicña In®«nªsia, 70% ®Êt ®ai cña Trung Quèc, 72% ®Êt ®ai cña ViÖt Nam. D©n sèsèng ë vïng cao thêng Ýt h¬n so víi ®ång b»ng trï phó [34]. ViÖt Nam cã tæng diÖn tÝch ®Êt ®ai tù nhiªn lµ 33 triÖu ha ®øng hµng thø 58so víi c¸c níc trªn thÕ giíi. Nhng v× d©n sè ®«ng ®øng thø 13 trong c¸c níc 1trªn thÕ giíi nªn diÖn tÝch ®Êt ®ai trªn ®Çu ngêi rÊt thÊp chØ vµo kho¶ng 0,56ha.Trong ®ã diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp cã kho¶ng 6,9 triÖu ha chiÕm 21% so víi ®Êttù nhiªn, nªn diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp trªn ®Çu ngêi rÊt thÊp cã kho¶ng 0,4ha[1]. MÆt kh¸c, ViÖt Nam n»m trong khu vùc khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, nãngÈm ma nhiÒu, lîng ma trung b×nh tõ 1500-3000mm/n¨m. Sù ph©n bè makh«ng ®ång ®Òu, víi cêng ®é l¹i lín, cïng víi sù khai th¸c bõa b·i, ph¸ rõng lµmn¬ng rÉy vµ sö dông ph¬ng thøc canh t¸c kh«ng hîp lý ®· lµm cho hiÖn tîngxãi mßn x¶y ra hÕt søc nghiªm träng. §ã lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chÝnhlµm cho tû lÖ ®Êt trèng ®åi nói träc t¨ng nhanh. Cßn ë T©y Nguyªn cã 4.750.000ha ®Êt ®á vµng chiÕm 86,5% tæng diÖn tÝchtoµn vïng [14]. §©y lµ nhãm ®Êt cã nguån gèc ®Þa chÊt phøc t¹p, ®Þa h×nh thêngdèc, bÞ chia c¾t bëi thung lòng vµ hîp thñy. KhÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, ma nhiÒutËp trung theo mïa cïng víi nh÷ng ph¬ng thøc canh t¸c kh«ng hîp lý ®· lµm chohiÖn tîng xãi mßn x¶y ra hÕt søc nghiªm träng tÇng ®Êt canh t¸c tríc hÕt lµ sùbµo mßn tÇng ®Êt mÆt. MÆt kh¸c, T©y Nguyªn lµ vïng ®Êt cã nhiÒu thµnh phÇn d©n téc cïng sinhsèng. HÇu hÕt c¸c d©n téc thiÓu sè nh: £®ª, Mêng, GiaRai...cã tr×nh ®é d©n trÝthÊp nªn viÖc sö dông ®Êt cßn rÊt nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ®îc gi¶i quyÕt. Víi quan ®iÓm “kh«ng cho ®Êt nghØ”, ngêi sö dông ®Êt ®· tÝch cùc khaith¸c, bãc lét ®Êt mµ cha nghÜ tíi viÖc c¶i t¹o, phôc håi vµ b¶o vÖ ®Êt. Nh÷ng ho¹t®éng qu¶n lý ®Êt ®ai vµ s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp phÇn lín cßn mang tÝnh chÊtkinh nghiÖm, cha mang tÝnh hÖ thèng phÇn nµo lµm ph¸ vì tÝnh bÒn v÷ng trongs¶n xuÊt vµ t¹o ra sù mÊt c©n b»ng trong tù nhiªn. VËy nªn, mét m« h×nh sö dông®Êt cã lîi vÒ mÆt kinh tÕ cha h¼n ®· ®îc ®¸nh gi¸ cao mµ cÇn thiÕt ph¶i xem xÐttoµn diÖn trªn c¸c mÆt x· héi, m«i trêng sinh th¸i vµ tÝnh ®a d¹ng bÒn v÷ng cñanã. Do søc Ðp vÒ d©n sè vµ tr×nh ®é d©n trÝ cña ngêi d©n cßn cha cao nªnviÖc sö dông ®Êt cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i gi¶i quyÕt. Kh¸i niÖm vÒ sö dông ®Êt 2bÒn v÷ng, cã hÖ thèng cha ®îc hiÓu ®óng nghÜa, cßn m¬ hå vµ ®ang lµ míi mÎ,bëi thÕ chØ míi lµ ®iÓm khëi ®Çu. PhÇn lín cßn ®ang tån t¹i trong sù suy nghÜ, ýtëng cña nh÷ng nhµ khoa häc, nhµ qu¶n lý chø cha ®i vµo thùc tÕ. Canh t¸c n¬ng rÉy cña céng ®ång c¸c d©n téc §¾c L¾c thùc chÊt mangtÝnh céng ®ång, víi chu kú khÐp kÝn (Du canh lu©n håi) lµ mét kiÓu canh t¸ctruyÒn thèng chøa ®ùng nhiÒu kinh nghiÖm canh t¸c bÒn v÷ng. Trong ®ã, Rõng-§Êt ®îc phôc håi tèt theo chu kú bá ho¸, bëi vËy s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theoquan ®iÓm cæ truyÒn lµ bÒn v÷ng, nhng kh«ng thÓ sö dông hÖ thèng ®ã ®Ó lµmmÉu mùc cho hiÖn t¹i vµ t¬ng lai. Lý do lµ d©n sè ngµy cµng t¨ng kÐo theo nhucÇu vÒ ®Êt ®ai cµng nhiÒu ®Ó trång c©y l¬ng thùc, trång rõng vµ c©y ...