Nấm cryptococcosis

Nấm cryptococcus neoformans, là loài nấm men có nang (capsule) dày. Bệnh còn được mang tên bệnh nấm blastomycose châu Âu.Cryptococcus neoformans có hai chủng là C. neoformanss var.neoformans với các typ huyết thanh A và D, C . neoformans var. gattii với các typ huyết thanh B và C. Nấm có thể gây bệnh ở người và động vật, xảy ra trên khắp thế giới. Bệnh được phát hiện liên quan đến suy giảm miễn dịch trong HIV, neoplasma- N, sarcoidosis và ở những người dùng thuốc ức chế miễn dịch. Nấm thường gây bệnh ở da, ở...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nấm cryptococcosis Nấm cryptococcosis PGS Nguyễn Ngọc Thụy1. Căn nguyên. Nấm cryptococcus neoformans, là loài nấm men có nang (capsule) dày.Bệnh còn được mang tên bệnh nấm blastomycose châu Âu.Cryptococcusneoformans có hai chủng là C. neoformanss var.neoformans với các typ huyếtthanh A và D, C . neoformans var. gattii với các typ huyết thanh B và C. Nấm có thể gây bệnh ở người và động vật, xảy ra trên khắp thế giới. Bệnhđược phát hiện liên quan đến suy giảm miễn dịch trong HIV, neoplasma- N,sarcoidosis và ở những người dùng thuốc ức chế miễn dịch. Nấm thường gây bệnhở da, ở phổi, hệ thần kinh. Nấm thường gặp nhiều trong phân chim nhất là phân chim bồ câu doC.neoformans có khả năng sử dụng creatinine ở trong phân chim làm nguồnnitrogen.Trong phân chim bồ caua tích luỹ lâu ngày có nhiều nấm vì nấm có tínhchịu khô tốt, ngược lại ở phân chim mới ít gặp nấm do các vi khuẩn thối rữa làmtăng pH, C. neoformans ngừng phát triển. 2. Triệu chứng lâm sàng: + Viêm da: - Thường ít gặp.Tổn thương thường xuất hiện ở chân, tay, mặt. Tổn thươnglà vết loét có ranh giới rõ, hình tròn hoặc đa cung, ở giữa màu đỏ tím, xung quanhcó quầng màu hồng, dưới là dịch và mủ. Tổn thương có thể lan rộng rồi có thểhoại tử và thành vết loét nông, tiến triển mạn tính. - Tổn thương là dạng sẩn cục rải rác kiểu u hạt, đám sùi hoặc u cục gôm,thường ở giữa lõm, bờ có gồ cao, thường có vẩy tiết đen nhạt phủ trên vết loét córớm dịch và máu, gôm giống như trứng cá hoại tử. Nhưng ở người nhiễm HIV thìtổn thương dạng herpes hoặc như u mềm lây. - Tổn thương dạng áp xe mưng mủ, dò và tạo sẹo cầu, nhăn nhúm nhưtrứng cá cụm. + Viêm phổi: nấm có thể xâm nhập vào phổi khi hít phải nấm và gây viêmphổi, khi đó biểu hiện sốt nhẹ, ho, tiết dịch và được phát hiện bằng X quang. + Viêm màng não: Khi màng não bị nhiễm cryptococcus thì triệu chứng lâm sàng biểu hiệnban đầu là sốt nhẹ, đau đầu, buồn nôn, nôn, chóng mặt, choáng váng, loá mắt. Khitiến triển nặng thì đau đầu dữ dội, cứng gáy, sốt cao, rối loạn nhận thức, mất trínhớ, đôi khi phù, gay mắt, liệt dây thần kinh sọ, phù nề, hôn mê, gây tử vong.Ngoài ra, nấm còn có thể gây bệnh viêm màng bụng, võng mạc, gan, xương. 3. Xét nghiệm chẩn đoán: + Xét nghiệm trực tiếp: nhuộm bằng mực tàu với các bệnh phẩm dịch, mủtừ tổn thương ra hay cặn ly tâm của dịch não, tủy hoặc da sinh thiết nhuộm vớimuciramin... có thể páht hiện tế bào nấm men này chồi kích thước 8- 12 mm , cóvỏ dày kích thước có thể gấp đôi tế bào nấm men.Tế bào nấm được phát hiệntrong tổ chức khi nhuộm PAS hoặc methinamin silver. + Nuôi cấy: nấm có thể mọc khi bệnh phẩm trên môi trường sabouraud haythạch máu, ở 370C khuẩn lạc dạng kem soi có nhiều tế bào nấm men với nhiềuchồi nhỏ. 4. Chẩn đoán phân biệt: Cần chẩn đoán phân biệt với lao, các bệnh nấm hệ thống khác và ung thư. 5. Điều trị: Thường phối hợp amphotaricin B với 5 fluorocystosin, có thể dùngfluconazol , itraconazol , ketoconazol. Đặc biệt fluconazol hay được dùng dạngviên và tiêm để điều trị bệnh nấm cryptococcus gây viêm màng não ở những bệnhnhân bị nhiễm HIV.