Năng lực tư duy phản biện của đội ngũ cán bộ Việt Nam hiện nay

Tư duy phản biện là kỹ năng quan trọng giúp họ phân tích, so sánh, đánh giá, lựa chọn nhằm tìm ra chủ trương, chính sách phù hợp với mục tiêu phát triển đất nước. Tuy nhiên, ở nước ta hiện nay, năng lực tư duy phản biện của một bộ phận không nhỏ cán bộ còn hạn chế.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Năng lực tư duy phản biện của đội ngũ cán bộ Việt Nam hiện nayNăng lực tư duy phản biệncủa đội ngũ cán bộ Việt Nam hiện nayLê Thị Thanh Hà1Viện Triết học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh.Email: Havientriet@gmail.com1Nhận ngày 4 tháng 10 năm 2016. Chấp nhận đăng ngày 15 tháng 11 năm 2016.Tóm tắt: Trong hoạt động nhận thức nói chung và trong việc hoạch định chủ trương, đường lối,chính sách của cán bộ Đảng, Nhà nước nói riêng, rất cần có tư duy phản biện. Bởi, tư duy phảnbiện là kỹ năng quan trọng giúp họ phân tích, so sánh, đánh giá, lựa chọn nhằm tìm ra chủ trương,chính sách phù hợp với mục tiêu phát triển đất nước. Tuy nhiên, ở nước ta hiện nay, năng lực tưduy phản biện của một bộ phận không nhỏ cán bộ còn hạn chế. Vì vậy, cần trang bị kiến thứcchuyên môn, trình độ lý luận chính trị, phương pháp tư duy lôgíc, bản lĩnh chính trị và xây dựngmôi trường xã hội dân chủ nhằm nâng cao năng lực tư duy phản biện cho họ.Từ khóa: Tư duy phản biện, năng lực cán bộ, Việt Nam.Abstract: Activities of cognition in general and the planning of orientations, guidelines andpolicies of the Party and the States cadres in particular are in need of critical thinking, or thinkingof social review. That is because critical thinking is an important skill to help them make analysis,comparison, assessment and choices to find the most appropriate orientations and policies fornational development. In Vietnam at present, however, the critical thinking of a no small part ofcadres remains limited. Therefore, they should be equipped with expertise and qualification ofpolitical theory, method of logical thinking and political capacity, while a democratic socialenvironment is to be developed, so as to enhance their critical thinking.Keywords: Critical thinking, capacities of cadres, Vietnam.1. Đặt vấn đềTư duy phản biện có vai trò quan trọngtrong nhận thức khoa học, giúp cho conngười có thể loại bỏ những yếu tố sai trongnhận thức. Trong hoạt động quản lý xã hội,nếu thiếu tư duy phản biện của cán bộ thì30các chính sách phát triển kinh tế - xã hội doĐảng, Nhà nước ban hành rất dễ mắc sailầm. Ở Việt Nam hiện nay, các loại thôngtin tràn ngập trên các phương tiện thông tinđại chúng, trong đó có rất nhiều thông tinchưa được kiểm chứng, chưa biết đúng haysai. Vì vậy, đội ngũ cán bộ phải nâng tầm tưLê Thị Thanh Hàduy phản biện. Bài viết phân tích năng lựctư duy phản biện và giải pháp nâng caonăng lực tư duy phản biện của đội ngũ cánbộ Việt Nam hiện nay.2. Vai trò của tư duy phản biện đối vớicán bộMột là, góp phần giúp cán bộ khắc phụcảnh hưởng của lối tư duy giản đơn. Tư duyphản biện là lối tư duy có phân tích, cânnhắc, lập luận, so sánh, đánh giá, sángtạo, luôn vươn tới cái mới, cái tiến bộ. Do đó,nó giúp cán bộ nhận thức thế giới đầy đủ,khách quan hơn.Hai là, góp phần giúp cán bộ hoạch địnhđúng đắn chính sách. Trong quá trình xâydựng đất nước, chúng ta phải vừa làm, vừatổng kết thực tiễn, vừa rút ra bài học kinhnghiệm để bổ sung lý luận. Quá trình đó rấtcần đến tư duy phản biện của cán bộ. Tư duyphản biện nhằm giúp họ phản biện lại ý tưởngcủa mình, lật đi lật lại vấn đề, tranh luận, thảoluận những luận điểm không phù hợp.Ba là, góp phần giúp cán bộ tổ chức thựchiện quyết định và tổng kết thực tiễn đúngđắn. Quá trình tổ chức thực hiện chínhsách càng phải có tư duy phản biện. Bởicó rất nhiều biện pháp, cách thức tổ chứcthực hiện, nhưng cần phải lựa chọn đượcphương án tối ưu, ít tốn kém mà hiệu quảkinh tế cao. Bên cạnh đó, tư duy phảnbiện giúp cán bộ có tổng kết thực tiễnkhách quan hơn (không bị “tô hồng”, “bôiđen”), đánh giá thực tiễn chính xác.3. Các nhân tố tác động đến tư duy phảnbiện của cán bộCũng như năng lực tư duy nói chung, nănglực tư duy phản biện trước hết phụ thuộcvào sự tác động của các yếu tố di truyềnsinh học (tư chất bẩm sinh vốn có của conngười, những yếu tố thuộc về tâm sinh lý).Những yếu tố này đóng vai trò quan trọngtrong việc tạo ra năng khiếu thông minh,khả năng nhớ, sự minh mẫn của bộ óc, sựnhạy cảm của các cơ quan cảm giác, sựcường tráng về thể lực, sự cân bằng về cácyếu tố tâm sinh lý. Tuy nhiên, “con người làsản phẩm của hoàn cảnh”; năng lực tư duyphản biện không phải “là một đặc tính bẩmsinh” [1, tr.487], mà nó được hình thành,phát triển thông qua giáo dục và tự rènluyện. Nói cách khác, năng lực tư duy phảnbiện phụ thuộc chủ yếu các nhân tố sau:Thứ nhất, có kiến thức, có phương pháptư duy lôgíc. Kiến thức (bao gồm cả kỹnăng, kỹ xảo) được hình thành ở một ngườikhông đồng nhất với năng lực tư duy phảnbiện, nhưng có liên quan mật thiết với sựphát triển năng lực tư duy phản biện củangười đó. Để có thể phản biện một điều gìđó (một tư tưởng, quan điểm, quan niệm,chủ trương, chính sách, biện pháp v.v.), chủthể phản biện phải có sự am hiểu nhất địnhvề lĩnh vực đó. Do đó, nếu bị hạn chế vềkiến thức thì họ khó phát huy được nănglực tư duy phản biện.Ngoài kiến thức, chủ thể phả ...