Nghiên cứu bệnh tiêu hóa: Phần 2 (Sau đại học)

Tiếp nội dung phần 1, cuốn sách "Bệnh học tiêu hóa" Phần 2 cung cấp cho người học những kiến thức như: bệnh học thực quản, các bệnh thực quản thường gặp; ung thư thực quản; bệnh trào ngược dạ dày và thực quản; bệnh viêm thực quản; bệnh sau cắt đoạn dạ dày và dây X;...Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu bệnh tiêu hóa: Phần 2 (Sau đại học) PhÇn 2BÖnh häc èng tiªu ho¸ 375 bÖnh häc thùc qu¶n PhÇn II. ®¹i c−¬ng1.1. S¬ l−îc gi¶i phÉu, sinh lý thùc qu¶n:1.1.1. Gi¶i phÉu häc: Thùc qu¶n lµ ®o¹n ®Çu cña èng tiªu ho¸. §ã lµ mét èng c¬ dµi 25-30cm ®i tõmiÖng thùc qu¶n (c¸ch cung r¨ng kho¶ng 15cm) ®Õn t©m vÞ (c¸ch cung r¨ng kho¶ng40cm). MiÖng thùc qu¶n cßn ®−îc gäi lµ miÖng Kilian ®−îc bao bäc bëi c¸c c¬ coth¾t hÇu nªn t¹o thµnh mét khe, hai ®Çu khe lµ nh÷ng xoang lª cña hÇu. PhÇn lín thùcqu¶n n»m trong lång ngùc, cßn 2-4cm cuèi n»m d−íi van Gubaroff, gãc His chèng l¹isù trµo ng−îc cña dÞch d¹ dµy lªn thùc qu¶n. Thùc qu¶n cã 4 chç hÑp sinh lý t−¬ng øng víi: sôn nhÉn, quai ®éng m¹ch chñ,phÕ qu¶n tr¸i, c¬ hoµnh. Ng−êi ta chia thùc qu¶n thµnh 4 ®o¹n:- §o¹n cæ: tõ ngang sôn nhÉn ®Õn bê trªn hâm øc, dµi 5-6cm.- §o¹n ngùc: dµi 16-25cm, tiÕp theo ®o¹n trªn ®Õn ngang c¬ hoµnh.- §o¹n hoµnh: dµi 1-1,5cm, tiÕp theo ®o¹n trªn. Thùc qu¶n chui qua lç thùc qu¶n cñac¬ hoµnh, ®−îc g¾n chÆt vµo c¬ hoµnh bëi c¸c sîi vµ m« liªn kÕt.- §o¹n bông: dµi 2-3cm, tõ lç c¬ hoµnh ®Õn lç t©m vÞ d¹ dµy. Thùc qu¶n ®−îc t−íi m¸u ®éng m¹ch tõ c¸c nh¸nh nhá cña ®éng m¹ch chñngùc: c¸c nh¸nh cña ®éng m¹ch hoµnh d−íi, ®éng m¹ch vµnh vÞ, ®éng m¹ch gi¸pd−íi vµ ®éng m¹ch thùc qu¶n gi÷a. M¸u tÜnh m¹ch cña 1/3 thùc qu¶n trªn ®æ vµo tÜnh m¹ch chñ trªn, m¸u cña 1/3thùc qu¶n gi÷a ®æ vµo tÜnh m¹ch Azygos, cßn m¸u cña 1/3 thùc qu¶n d−íi ®æ vµo tÜnhm¹ch cöa qua c¸c tÜnh m¹ch d¹ dµy. ThÇn kinh phã giao c¶m cña thùc qu¶n b¾t ®Çu tõ d©y X vµ c¸c nh¸nh cña nã,tiÕp nèi víi ®¸m rèi thÇn kinh Auerbach. ThÇn kinh giao c¶m b¾t nguån tõ c¸c rÔ cæl−ng, cã nh÷ng tiÕp nèi ë ®o¹n h¹ch cæ trªn, gi÷a vµ h¹ch sao ngùc ®Ó tíi thùc qu¶n,còng theo c¸c ®−êng nh− nh¸nh d©y X. HÖ thèng giao c¶m kh«ng tham gia vµo chøcn¨ng vËn ®éng cña thùc qu¶n, chØ cã t¸c ®éng dÉn truyÒn c¶m gi¸c. Trªn thùc tÕ ng−êi ta chia thùc qu¶n lµm 3 ®o¹n tÝnh tõ cung r¨ng: 376- 1/3 trªn n»m trong kho¶ng tõ 15-25cm.- 1/3 gi÷a n»m trong kho¶ng tõ 26-32cm.- 1/3 d−íi n»m trong kho¶ng tõ 33cm ®Õn c¬ th¾t t©m vÞ.1.1.2. CÊu tróc m« häc cña thµnh thùc qu¶n: Thµnh thùc qu¶n ®−îc chia thµnh 4 líp tÝnh tõ trong ra:+ Líp niªm m¹c: dµy 0,5-0,8mm gåm 2 líp nhá:- Líp biÓu m« phñ: ë trªn, lµ líp biÓu m« l¸t tÇng kh«ng sõng ho¸, phÝa d−íi lµ m«liªn kÕt th−a cã nh÷ng vïng låi lªn phÝa trªn t¹o thµnh nhó. D−íi m« liªn kÕt lµ tæchøc ®Öm cã sîi t¹o keo, sîi chun, tÕ bµo sîi, tuyÕn thùc qu¶n, tÕ bµo lympho r¶i r¸c,c¸c nang b¹ch huyÕt nhá v©y quanh ®−êng bµi xuÊt tuyÕn.- Líp c¬ niªm: lµ nh÷ng tÕ bµo c¬ tr¬n xÕp thµnh líp máng. PhÝa trªn t©m vÞ 1,5-2cmbiÓu m« thùc qu¶n hoµn toµn gièng víi niªm m¹c d¹ dµy, ®−îc ng¨n c¸ch víi biÓu m«phÝa trªn cña thùc qu¶n b»ng mét ®−êng r¨ng c−a kh«ng ®Òu gäi lµ ®−êng , diÒm r¨ngc−a dµi ®ãng lµ nhê tÝnh ®µn håi cña thµnh cña nã vµ cã tr−¬ng lùc cña c¬ nhÉn hÇu vµ c¸c c¬hÇu d−íi. Sù c¬ th¾t trªn lµ do øc chÕ sù co cña c¬ nh·n hÇu vµ sù co khÝt c¬ hÇu d−íivµ sù di chuyÓn ra phÝa tr−íc cña thanh qu¶n do c¸c c¬ trªn mãng. Ng−îc l¹i, c¬ th¾tthùc qu¶n d−íi vÉn ®ãng phÇn lín lµ v× tr−¬ng lùc c¬ sinh néi t¹i cña nã. C¸c sù ®èigiao c¶m tr−íc h¹ch trong d©y thÇn kinh phÕ vÞ vµ c¸c n¬ron øc chÕ vµ kÝch thÝch sauh¹ch trong thµnh cña thùc qu¶n ®· ph©n bè vµo c¬ th¾t thùc qu¶n d−íi vµ ®· g©y rath− gi·n vµ co mét c¸ch t−¬ng øng. ChÊt ho¸ häc trung gian cña d©y thÇn kinh øc chÕlµ Peptic ruét ho¹t m¹ch vµ Oxit nitric. Chøc n¨ng chèng håi l−u cña c¬ th¾t thùcqu¶n d−íi ®−îc bæ sung b»ng c¸c cét c¬ hoµnh ®· bao quanh c¬ th¾t. ¸p lùc trong c¬th¾t d−íi gi¶m mét c¸ch ph¶n x¹ trong thêi gian ph¶n x¹ î h¬i vµ c¨ng d¹ dµy. C¸cb÷a ¨n nhiÒu mì, uèng chÌ, uèng cµ phª... còng lµm gi¶m ¸p lùc cña c¬ th¾t d−íi. C¸cchÊt chñ vËn tiÕt cholin t¸c dông Muscarin, c¸c chÊt chñ vËn tiÕt Alpha-adrenalin,Gastrin, Polypeptid tuþ, chÊt P vµ Prostaglandin F2x g©y co; ng−îc l¹i, Nic«tin, chÊtchñ vËn tiÕt β-Adrelanin, Dopamin, Cholecystokinin, Secretin, Peptid liªn kÕt víi genCalcitonin, Adenosin vµ axit Nitric nh− nitrat, g©y th− gi·n c¬ th¾t. T¸c dông cñachóng qua trung gian t¸c ®éng lªn c¸c n¬ron øc chÕ n»m trong thµnh hoÆc trùc tiÕplªn c¬ th¾t. T¸c dông cña nhiÒu trong sè ®ã cã tÝnh chÊt d−îc lý h¬n lµ sinh lý.2. Trµo ng−îc d¹ dµy, thùc qu¶n:2.1. T×nh h×nh m¾c trµo ng−îc d¹ dµy - thùc qu¶n trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt nam: Trµo ng−îc d¹ dµy thùc qu¶n (Gastroesphageal reflux disease) lµ bÖnh lý phæbiÕn, ë T©y ¢u −íc tÝnh cã 10% d©n sè bÞ trµo ng−îc d¹ dµy thùc qu¶n (TNDD-TQ).C¸c ®iÒu tra dÞch tÔ häc ë Mü gÇn ®©y cho biÕt cã kho¶ng 3-4% d©n sè n−íc Mü m¾chéi chøng TNDD-TQ, ®a sè ë møc ®é nhÑ vµ võa. Qua viÖc hái bÖnh, Nebel vµ céngsù nhËn thÊy ë Mü sè ng−êi cã î nãng Ýt nhÊt 1 lÇn trong 1 ngµy lµ 7% d©n sè, 1 lÇntrong 1 tuÇn lµ 14% d©n sè, 1 lÇn trong 1 th¸ng lµ 15% ...