Nghiên cứu các mô hình cụm công nghiệp trên thế giới tiếp cận xu hướng thông minh

Bài viết Nghiên cứu các mô hình cụm công nghiệp trên thế giới tiếp cận xu hướng thông minh trình bày tổng quan lý thuyết về mô hình cụm công nghiệp trên thế giới; Chính sách phát triển và mô hình tổ chức hoạt động cụm công nghiệp theo xu hướng thông minh trên thế giới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu các mô hình cụm công nghiệp trên thế giới tiếp cận xu hướng thông minh Tạp chí Khoa học Công nghệ Xây dựng, ĐHXDHN, 2022, 16 (4V): 162–173 NGHIÊN CỨU CÁC MÔ HÌNH CỤM CÔNG NGHIỆP TRÊN THẾ GIỚI TIẾP CẬN XU HƯỚNG THÔNG MINH Nguyễn Thị Vân Hươnga,∗ a Khoa Kiến trúc và Quy hoạch, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội, số 55 đường Giải Phóng, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội, Việt Nam Nhận ngày 23/8/2022, Sửa xong 06/10/2022, Chấp nhận đăng 12/10/2022 Tóm tắt Cụm công nghiệp là một mô hình phát triển kinh tế với mục tiêu thúc đẩy các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng như doanh nghiệp tại các làng nghề có không gian để sản xuất. Tuy nhiên, vì quy mô nhỏ nên các cụm công nghiệp phát sinh nhiều vấn đề về môi trường cũng như chưa phát huy hết thế mạnh phát triển kinh tế. Trên thế giới hiện nay, mô hình cụm công nghiệp được phát triển theo xu hướng đổi mới, sáng tạo, phát triển thông minh. Hòa vào dòng chảy của thời đại, mô hình cụm công nghiệp thông minh sẽ là một hướng đi giúp cụm công nghiệp tại Việt Nam phát triển sáng tạo hơn, hiệu quả kinh tế hơn và đặc biệt giảm thiểu nhất tác động đến môi trường, giảm biến đổi khí hậu tại khu vực và các đô thị lân cận. Từ khoá: cụm công nghiệp; phát triển bền vững; thông minh; sáng tạo; đổi mới. RESEARCH MODELS OF INDUSTRIAL CLUSTERS APPROACHING TO SMART TRENDS IN THE WORLD Abstract An industrial cluster is an economic development model with the goal of allowing small and medium enterprises as well as businesses in craft villages to have space for production. However, because of their small scale, industrial clusters have many environmental problems and have not brought into full play their strengths in economic development. In the world today, the industrial cluster model is developed according to the trend of innovation, creativity and smart development. With the development of current technology, the smart industrial cluster model will be a way to help industrial clusters in Vietnam develop more creatively, more economically, and significantly minimize the impact on the environment in the area and in neighboring urban areas. Keywords: industrial clusters; sustainable development; smart; innovation; renew. https://doi.org/10.31814/stce.huce(nuce)2022-16(4V)-11 © 2022 Trường Đại học Xây dựng Hà Nội (ĐHXDHN) 1. Giới thiệu Cụm công nghiệp là mô hình phát triển kinh tế đóng vai trò quan trọng ở nhiều quốc gia, phần lớn dành cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam và các nước trên thế giới. Không chỉ ở Việt Nam mà ở các nước khác, các doanh nghiệp vừa và nhỏ đều đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế đất nước. Song song với việc quan tâm phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ thì mô hình cụm công nghiệp cũng luôn được các nước quan tâm nghiên cứu và tìm ra giải pháp quy hoạch, quản lý và vận hành sao cho các doanh nghiệp hoạt động trong đó đạt hiệu quả kinh tế cao nhất. Tại Mỹ chiến lược phát triển các cụm công nghiệp thông minh được các cơ quan phát triển kinh tế vùng coi là chiến lược phát triển kinh tế vùng và thường có từ sáu đến tám cụm “ưu tiên” ở mỗi vùng ∗ Tác giả đại diện. Địa chỉ e-mail: huongntv@huce.edu.vn (Hương, N. T. V.) 162 Hương, N. T. V. / Tạp chí Khoa học Công nghệ Xây dựng [1]. Tại Châu Âu, Ủy ban Châu Âu hàng năm ra các báo cáo về việc phát triển các cụm công nghiệp và các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong các cụm đó. Chiến lược chung qua các năm từ 2018 đến nay đều nhấn mạnh về đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp tại các cụm công nghiệp, chính là bước đi để giúp phát triển cụm công nghiệp thông minh. Năm 2018 và 2019, ủy ban Châu Âu tổ chức bốn sự kiện Diễn đàn chính sách cụm châu Âu và tập hợp các nhà hoạch định chính sách cụm châu Âu và các bên liên quan, nhằm tạo điều kiện cho các cuộc đối thoại chính sách cụm cấp cao, trao đổi với các chuyên gia và học hỏi chính sách phát triển cụm, chính sách cụm và thay đổi công nghiệp [2]. Trong những năm gần đây, Trung Quốc chú trọng phát triển các doanh nghiệp vừa và nhỏ thông qua việc ban hành Kế hoạch thúc đẩy phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ (2016–2020) với mục tiêu thúc đẩy các chính sách và cải cách nhằm nâng cao năng lực đổi mới và kinh doanh cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ [3]. Có một đặc điểm về cụm công nghiệp tại Trung Quốc là các cụm công nghiệp không chỉ bao gồm doanh nghiệp vừa và nhỏ mà bao gồm cả các doanh nghiệp quy mô lớn [2]. Với chính sách phát triển cụm công nghiệp trong những năm gần đây cho thấy Trung Quốc tập trung vào phát triển các cụm công nghiệp mang tính chất thông minh. Đài Loan là nơi mà các doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) luôn là trụ cột cho sự phát triển kinh tế của Đài Loan, nơi có tới 1.248.000 DNVVN, chiếm 97,68% tổng số doanh nhân (ngành sản xuất 18,67% và ngành dịch vụ 80,42% trong DNVVN). Do hạn chế về quy mô và kinh phí, nên việc hình thành và phát triển các cụm công nghiệp tại Đài Loan đã giúp Đài Loan tạo nên một hệ thống vệ tinh - trung tâm sản xuất công nghiệp hoàn chỉnh [3]. Theo “Báo cáo chính sách DNVVN và khởi nghiệp tại Việt Nam”, ngành công nghiệp của Việt Nam phát triển nhanh chóng trong hai thập kỷ qua dựa trên cơ sở phát triển ngành công nghiệp với việc sử dụng 55% tổng lượng lao động và đóng góp 62% giá trị gia tăng quốc gia, cao hơn nhiều mức trung bình của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (Organization for Economic Cooperation and Development; OECD) (lần lượt là 23% và 33%) [4]. Cụm công nghiệp tại Việt Nam hiện nay đa phần phát triển theo cụm công nghiệp vừa và nhỏ, cụm công nghiệp làng nghề nên việc phát triển công nghệ cao trong sản xuất còn nhiều hạn chế, chưa thấy rõ sự phát triển các cụm công nghiệp thông minh tại Việt Nam. 2. Tổng quan lý thuyết về mô hình cụm công nghiệp trên thế g ...