Nghiên cứu sinh trưởng, tăng trưởng rừng trồng tếch (Tectona grandis Linn. f.) thuần loài tại Sơn La

Bài báo này trình bày kết quả nghiên cứu sinh trưởng, tăng trưởng đường kính, chiều cao, thể tích của 54 lâm phần rừng trồng Tếch tại Sơn La làm cơ sở xác định biện pháp kinh doanh cho loại hình rừng trồng này trên địa bàn tỉnh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu sinh trưởng, tăng trưởng rừng trồng tếch (Tectona grandis Linn. f.) thuần loài tại Sơn LaHỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC VỀ SINH THÁI VÀ TÀI NGUYÊN SINH VẬT LẦN THỨ 5NGHIÊN CỨU SINH TRƯỞNG, TĂNG TRƯỞNGRỪNG TRỒNG TẾCH (Tectona grandis Linn. f.) THUẦN LOÀITẠI SƠN LANGUYỄN CÔNG HOANTrườngihng Li h Th i g yênVŨ TIẾN HINHTrườngihLnghiiaNgay từ những năm đầu của thế kỷ 20, ở Việt Nam và các nước trên thế giới đã có nhữngcông trình nghiên cứu về cấu trúc, sinh trưởng và sản lượng làm cơ sở khoa học phục vụ kinhdoanh rừng một cánh hợp lý, có hiệu quả, đạt được những yêu cầu về kinh tế và môi trường sinhthái. Phương pháp nghiên cứu từ mô tả định tính chuyển dần sang định lượng, các quy luật kếtcấu tồn tại trong các hệ sinh thái và các mối quan hệ qua lại giữa các thành phần bên trong vàbên ngoài hệ sinh thái đã được nhiều tác giả khái quát dưới dạng các mô hình.Bài báo này trình bày kết quả nghiên cứu sinh trưởng, tăng trưởng đường kính, chiều cao, thểtích của 54 lâm phần rừng trồng Tếch tại Sơn La làm cơ sở xác định biện pháp kinh doanh choloại hình rừng trồng này trên địa bàn tỉnh.I. ĐỐI TƯỢNG, MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU1. Đối tượng nghiên cứuLà 54 lâm phần rừng trồng Tếch (Tectona grandis Linn. f.) tại Sơn La.2. Mục tiêu nghiên cứuXây dựng các mô hình sinh trưởng, tăng trưởng về đường kính thân (D1,3), chiều cao (H) vàthể tích (V) cho rừng trồng Tếch bằng các hàm toán học, từ đó chọn được hàm phù hợp nhất đểmô tả quá trình sinh trưởng, tăng trưởng cho đối tượng nghiên cứu làm cơ sở cho công tác nuôidưỡng, khai thác rừng.3. Nội dung nghiên cứu+ Nghiên cứu sinh trưởng và tăng trưởng đường kính thân cây (D1,3).+ Nghiên cứu sinh trưởng và tăng trưởng chiều cao thân (Hvn).+ Nghiên cứu sinh trưởng và tăng trưởng thể tích (V).4. Phương pháp nghiên cứu- Kế thừa tài liệu hiện có liên quan đến đối tượng nghiên- Phương pháp thu thập số liệu ngoài hiện trường: Trên khu vực nghiên cứu lập 54 ô tiêuchuẩn (OTC) tạm thời, kích thước mỗi ô là 1000m2 (25m  40m). Trên mỗi OTC thu thập sốliệu về mật độ, tình hình sinh trưởng, bao gồm đường kính ngang ngực (D1,3), chiều cao vútngọn (Hvn), chiều cao dưới cành (Hdc), đường kính tán (Dt), dùng để tính toán các chỉ tiêu theonội dung nghiên cứu. Đã tiến hành giải tích thân cây cho 36 cây tiêu chuẩn.1341HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC VỀ SINH THÁI VÀ TÀI NGUYÊN SINH VẬT LẦN THỨ 5- Phương pháp xử lý số liệu:+ Phư ng h xnh: Dựa vào biểu cấp đất đã được lập cho loài Tếch (theoQuyết định số 433/QĐ-BNN-KHCN ngày 18/2/2003 của Bộ Nông nghiệp và PTNT).+ Phư ng h xnh y iê h ẩn: Trong ô tiêu chuẩn tạm thời, đo đếm tất cả các chỉtiêu sinh trưởng của cây (D1,3, Hvn....), sau đó chia lâm phần thành 3 cấp kính có số cây bằngnhau, từ đó xác định cây tiêu chuẩn bình quân tương ứng với mỗi cấp kính.+ Phư ng hh hậi v inh rưởng: Sau khi chặt hạ, cây tiêu chuẩn được pháthết cành nhánh, sau đó đo chiều dài từ gốc chặt đến ngọn (L,m) bằng thước dây có độ chính xác0,01m. Kế đến, phân chia thân cây thành những phân đoạn có chiều dài L = 1m. Sau đó, cưathớt giải tích tại các vị trí: 0,0m; 1m; 1,3m; 2m; 3m; 4m..., cho đến đoạn ngọn còn lại có chiềudài Ln ≤ 1m. Ngoài ra, để dò đỉnh sinh trưởng cho từng năm, tiến hành cưa thớt và đếm số vòngnăm theo phân đoạn 0,5m. Làm như vậy, sai số xác định chiều cao không quá ±0,25m. Sau đó,những thớt giải tích được tập hợp theo cây tiêu chuẩn cho từng cỡ đường kính và được ghi chúthứ tự cây, vị trí thớt, hướng dốc của mặt thớt hướng về phía ngọn cây.+Xnh qr nh inh rưởng 1,3, Hvn và V: Trước hết, từ số liệu về D1,3 (cm), Hvn (m)và V (m3/ha) tương ứng với tuổi (A, năm) và cấp đất khác nhau, xây dựng mô hình sinh trưởngD1,3, Hvn, V bằng hai hàm sinh trưởng Gompertz và hàm Schumacher có dạng:Hàm Gompertz có dạng: Y = m.e b.e cAbCAHàm Schumacher có dạng: Y = m.eTr ng :- Y là biến số D1,3, Hvn và V;- A là tuổi cây;- e là cơ số Nêpe (e = 2,7182).Trong các hàm trên, m là giá trị cực đại của đại lượng sinh trưởng, b là tham số đặc trưngcho nhịp điệu sinh trưởng, b càng nhỏ đường cong sinh trưởng càng dốc và điểm uốn đến sớm,giá trị của đại lượng sinh trưởng tại đó càng lớn. Tham số c tương đối ổn định với từng đạilượng sinh trưởng. Hàm sinh trưởng được chọn trên cơ sở có hệ số tương quan (r) cao nhất.Sau cùng, giải tích các mô hình biểu thị quan hệ giữa (D1,3-A) (Hvn-A) và (V-A) để làm rõquá trình sinh trưởng và tăng trưởng D1,3, Hvn và V của lâm phần theo tuổi và cấp đất khác nhau.II. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN1. Kết quả nghiên cứu về sinh trưởng, tăng trưởng lâm phần TếchĐể nghiên cứu quá trình sinh trưởng, tăng trưởng lâm phần Tếch, đề tài chủ yếu quan tâmđến ba chỉ tiêu sinh trưởng là sinh trưởng đường kính thân cây (D1,3), chiều cao thân cây (H) vàthể tích (V) của cây, xem xét chúng trong mối quan hệ mật thiết với tuổi (A, năm) và cấp đất.Kết quả số liệu thực nghiệm cây bình quân trên hai cấp đất được thể hiện ở bảng 1. ...