Nghiên cứu ứng dụng công nghệ thu nước đáy sông suối nhằm nâng cao hiệu quả công trình cấp nước sinh hoạt và sản xuất trên địa bàn tỉnh Điện Biên

Bài viết Nghiên cứu ứng dụng công nghệ thu nước đáy sông suối nhằm nâng cao hiệu quả công trình cấp nước sinh hoạt và sản xuất trên địa bàn tỉnh Điện Biên trình bày kết quả nghiên cứu giải pháp công nghệ thu nước đáy sông suối bằng mô hình vật lý và mô hình thực tế với mục đích sử dụng giải pháp công nghệ thu nước mới thay thế cho giải pháp thu nước truyền thống.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu ứng dụng công nghệ thu nước đáy sông suối nhằm nâng cao hiệu quả công trình cấp nước sinh hoạt và sản xuất trên địa bàn tỉnh Điện Biên KHOA HỌC CÔNG NGHỆ NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THU NƯỚC ĐÁY SÔNG SUỐI NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TRÌNH CẤP NƯỚC SINH HOẠT VÀ SẢN XUẤT TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐIỆN BIÊN Nguyễn Huy Vượng, Trần Văn Quang, Phạm Tuấn, Nguyễn Văn Quỳnh, Nguyễn Huy Trường Viện Thủy Công Tóm tắt: Trên địa bàn tỉnh Điện Biên có gần 2000 công trình cấp nước sản xuất và sinh hoạt trong đó loại hình đập dâng khai thác nước mặt khe suối là loại hình công trình phổ biến nhất chiếm 96 số lượng công trình cấp nước sản xuất và 82% số lượng công trình cấp nước sinh hoạt. Tuy nhiên hiện nay các công trình này đã xuống cấp nghiêm trọng. Nguyên nhân gây ra sự xuống cấp thì có nhiều nhưng phổ biến là hiện tượng bồi lấp khu vực thượng lưu và cửa lấy nước. Bài bào trình bày kết quả nghiên cứu giải pháp công nghệ thu nước đáy sông suối bằng mô hình vật lý và mô hình thực tế với mục đích sử dụng giải pháp công nghệ thu nước mới thay thế cho giải pháp thu nước truyền thống. Kết quả thử nghiệm tại khu vực đặc biệt khan hiếm nước cho thấy vào mùa khô, hệ thống thu nước theo giải pháp mới đã thu gom triệt để lượng nước ngầm (0,08 l/s) và nước mặt (0,67 l/s) đảm bảo cấp nước sinh hoạt cho 02 trường học (350 học sinh nội trú) và 57 hộ dân, mặt khác trải qua mùa mưa lũ hệ thống công trình vẫn hoạt động bình thường. Từ khóa: Nước mặt, Nước ngầm, Bồi lấp, Cửa lấy nước, Thu nước đáy sông, Điện Biên Sumarry: There are nearly 200 water supply projects for domestic use and production in which the measure of check dam to exploit surface water are widely used, occupy 96% and 82% of the total number of water supply projects for production and domestic use, respectively. Nevertheless, currently, the projects are downgrading seriously. There are many reasons for the deterioration but the aggradation in upstream of dam and at the water intake area. This paper presents the results of research on the measure of riverbed water collector using physical model and pilot model with the aim to apply the new water collecting technique instead of conventional method. The results of experiment in the water-poor area show that in dry season, the water collecting system of new technique has collected thoroughly groundwater (0.08 l/s) and surface water (0,67 l/s), to ensure the supply of domestic water for 2 schools (of 350 boarding pupils) and 57 houses. Besides, after undergoing rainy season, the system of project still operates normally. Keywords: Surface water, ground water, aggradation, intake, riverbed water collector, Điện Biên 1. ĐẶT VẤN ĐỀ * nhất 01 công trình cấp nước sinh hoạt và 01 Điện Biên là tỉnh thuộc khu vực miền núi Tây công trình cấp nước sản xuất. Hiện tại trên toàn Bắc có đặc điểm địa hình dốc, phân cắt mạnh tỉnh có 916 công trình thuỷ lợi (trong đó có 401 tạo nên các khu canh tác nhỏ hẹp (ngoại trừ đập dâng, 17 hồ chứa, 3 trạm bơm, 177 kênh và cánh đồng Mường Thanh) phân bố theo dọc các 318 công trình tạm), phục vụ tưới cho 10.240 khe suối với quy mô phổ biến từ 5,0 đến 30ha. ha, đạt 62,1% diện tích thiết kế vụ chiêm và Canh tác trên các cánh đồng đó là các thôn bản, 15.365 ha, đạt 74,9% diện tích tưới thiết kế vụ cụm dân cư với quy mô từ 20 đến 100 hộ dân. mùa [1]. Về cấp nước sinh hoạt hiện tại trên Hầu hết các thôn bản hoặc cụm dân cư đã có ít toàn tỉnh có tổng 1.027 công trình, tuy nhiên Ngày nhận bài: 06/10/2021 Ngày duyệt đăng: 16/12/2021 Ngày thông qua phản biện: 08/12/2021 TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 70 - 2022 1 KHOA HỌC CÔNG NGHỆ hiện nay chỉ còn 163 công trình còn hoạt động 82% số lượng công trình cấp nước sinh hoạt. tốt, chiếm 15,9%; 502 công trình hoạt động Đặc điểm chính của loại hình công trình khai trung bình chiếm 48,9%; 362 công trình hoạt thác nước mặt khe suối là lấy nước mặt tại chỗ động kém đến không hoạt động chiếm 35,2% bằng dòng chảy tự nhiên với hình thức lấy nước tổng số công trình trên địa bàn nghiên cứu [2]. theo hướng vuông góc với dòng chảy (cống cửa Công trình (đập dâng) khai thác nước mặt khe bên, hình 1a) hoặc theo hướng dòng chảy suối là loại hình công trình phổ biến nhất chiếm (chiron, hình 1b). 96 % số lượng công trình cấp nước sản xuất, và (a) (b) Hình 1: Sơ đồ công trình khai thác nước mặt khe suối. a- Lấy nước cửa bên, b - chiron (1- Đập dâng; 2- Đoạn kênh dẫn thượng lưu; 3- ...