PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN PHÂN LY

Rối loạn phân ly (trước đây được gọi là bệnh tâm căn, hysteria) là những rối loạn thần kinh chức năng thường xuất hiện sau những sang chấn tâm lý ở những người có nhân cách yếu hoặc loại hình thần kinh nghệ sỹ. Rối loạn phân ly biểu hiện rất đa dạng với các triệu chứng giống như các bệnh thực thể của hệ thần kinh, tuần hoàn, hô hấp, tiêu hoá … nhưng không có bằng chứng của tổn thương. Đặc điểm cơ bản của rối loạn này là bệnh nhân có biểu hiện tăng cảm xúc,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN PHÂN LY PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN PHÂN LY Rối loạn phân ly (trước đây được gọi là bệnh tâm căn, hysteria) là nhữngrối loạn thần kinh chức năng thường xuất hiện sau những sang chấn tâm lý ởnhững người có nhân cách yếu hoặc loại hình thần kinh nghệ sỹ. Rối loạn phân lybiểu hiện rất đa dạng với các triệu chứng giống nh ư các bệnh thực thể của hệ thầnkinh, tuần hoàn, hô hấp, tiêu hoá … nhưng không có bằng chứng của tổn thương.Đặc điểm cơ bản của rối loạn này là bệnh nhân có biểu hiện tăng cảm xúc, tăngtính ám thị và tự ám thị và có thể điều trị nhanh khỏi bằng liệu pháp tâm lý ám thị. 1. chẩn đoán : 1.1. Chẩn đoán xác định : 1.1.1. Có các nét lâm sàng biệt định cho các loại rối loạn phân ly, biểuhiện bằng những cơn hoặc những trạng thái khác nhau : Các cơn phân ly :  Cơn co giật phân ly : - Biểu hiện bằng nhiều động tác không tự ý, lộn xộn như vùng vẫy, đạp mạnhchân tay, uốn cong người, rứt tóc, cào cấu, lăn lộn… Trong cơn, ý thức bị thu hẹpmà không bị mất hoàn toàn, vẫn còn khả năng phản ứng với các tác động của môitrường, không tím tái, không có rối loạn đại tiểu tiện… Nếu vạch mắt của bệnhnhân vẫn thấy nhãn cầu đưa qua đưa lại. Lưu ý cơn thường chỉ xuất hiện khi cóngười ở xung quanh, bệnh nhân biết tr ước cơn sắp xảy ra nên thường không bị ngãmạnh gây chấn thương. Cơn co giật mất nhanh nếu điều trị liệu pháp ám thị bằnglời nói hoặc kích thích mạnh. Nếu không đ ược điều trị cơn có thể kéo dài trên 15phút tới vài giờ. Tuy vậy có những cơn xuất hiện rất ngắn nên có thể dễ bị nhầmvới cơn động kinh. Sau cơn hỏi bệnh nhân vẫn nhớ về cơn và có thể mô tả lại đượcmột phần của cơn. Cơn ngất phân ly : - Bệnh nhân cảm thấy người mềm yếu dần, từ từ ngã ra và nằm như ngủ, mắtchớp nhẹ, không tím tái, mạch và huyết áp vẫn ổn định. Cơn kéo dài từ 15 phútđến hàng giờ. Các rối loạn vận động phân ly :  Run : run không đều, không có hệ thống, run ở một phần cơ thể hoặc -run toàn thân, run tăng lên khi được chú ý. Liệt : liệt cứng hoặc liệt mềm với những mức độ nặng nhẹ khác -nhau ở một chi, hai chi hoặc tứ chi nhưng khám thấy trương lực cơ bình thường,không có phản xạ bệnh lý, không bị teo cơ, không có dấu hiệu tổn thương bó tháp,không rối loạn cơ tròn… Trẻ có thể không đi, không đứng được nhưng khi nằmvẫn cử động bình thường. Các rối loạn phát âm : nói khó, nói lắp, không nói, nói thì thào, mất -tiếng trong khi cơ quan phát âm vẫn bình thường. Các rối loạn cảm giác phân ly :  Mất hoặc giảm cảm giác đau : Vùng mất cảm giác không đúng với -vùng định khu của thần kinh cảm giác. Đôi khi vị trí mất cảm giác có thể dichuyển khác nhau trong những lần khám lại. Tăng cảm giác đau : Rất phức tạp, khu trú khác nhau. Có một số đau -giống như trong các bệnh nội khoa hoặc ngoại khoa. Các rối loạn giác quan phân ly :  - Mù phân ly. Điếc phân ly. - Mất vị giác và khứu giác phân ly. - Các rối loạn thực vật nội tạng phân ly :  Thường biểu hiện thành từng cơn như lạnh run, cơn nóng bừng, cơn đauvùng ngực, đau bụng, đau đầu, chóng mặt, cơn khó thở, khó nuốt, cơn nất hoặcnôn phân ly. Các rối loạn tâm thần :  Rối loạn trí nhớ : Thường quên các sự kiện mới xảy ra hoặc qu ên các -sự kiện sang chấn tâm lý. Rối loạn cảm xúc : Dễ xúc động, cảm xúc không ổn định, dễ nhạy -cảm với các kích thích, dễ bị ảnh hưởng bởi cảm xúc của người khác. Rối loạn tư duy : Lời nói mang mầu sắc cảm xúc, thường nói về bản -thân, kể về bệnh tật để lôi cuốn sự chú ý của người khác, tưởng tượng phong phú,thích phô trương. Rối loạn tác phong : Hành vi điệu bộ kịch tính, tự phát, phô trương. -Có thể xảy ra hiện tượng trốn nhà phân ly. 1.1.2. Không có bằng chứng của một rối loạn cơ thể nào có thể giải thíchcho các triệu chứng. 1.1.3. Bằng chứng có các nguyên nhân tâm lý dưới dạng kết hợp rõ rệt vềthời gian với sự kiện gây sang chấn hoặc các mối quan hệ bị rối loạn. 1.2. Chẩn đoán phân biệt : Cần phân biệt với các bệnh thực thể và tâm thần có biểu hiện giống với cácnét lâm sàng của rối loạn phân ly. 2. điều trị : Nguyên tắc điều trị các triệu chứng rối loạn phân ly chủ yếu bằngliệu pháp tâm lý và rèn luyện nhân cách đề phòng tái phát. 2.1. Điều trị triệu chứng : Chủ yếu bằng liệu pháp ám thị khi thức : bằng lời nói mang tính -cương quyết và khẳng định của thầy thuốc hoặc kết hợp với những biện pháp phụtrợ như dùng thuốc mang tính placebo, ...