Phương pháp phân tích ngôn ngữ trong dạy học tiếng Việt

Trong dạy học tiếng Việt, việc vận dụng phương pháp phân tích ngôn ngữ (PPPTNN) là một điều tất yếu. Vì dạy học theo phương pháp này chính là thực hiện thao tác quy nạp, khái niệm được hình thành từ những khái niệm cụ thể, tránh được sự áp đặt, một chiều như dạy theo lối diễn dịch (đưa khái niệm trước rồi sau đó mới phân tích, chứng minh khái niệm). PPPTNN giúp cả người dạy lẫn người học cùng tham gia xây dựng, phát huy được tính tích cực của người học. Mời các bạn cùng tham khảo tài liệu để hiểu rõ phương pháp dạy học này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phương pháp phân tích ngôn ngữ trong dạy học tiếng Việt PHUONG PHAP PHAN TiCH NGON NG& TRONQ DAY HOC TIEPiQ VIET O ThS. BUI THI L A N * 1 . «Phuang phdp phdn tich ngdn ngy bao qudt, theo ddi mdu; GV cung mdt nhilu thdi(PPPTNN) Id cdch thuc gido viin (GV) hudng ddn gian khdng cdn thiet. GV khdng nen vdn dynghgc sinh (HS)phdn tich cdc hien twgng ngdn ngw, quan d i l m tich hgp mgt cdch mdy mdc md duofim ra dqc frwng cua khdi niem, khdi qudt thdnh ro nhung vf dy vdn chuong qud ddi gdy khd khdnkhdi niem roi khdng dinh Iqi khdi niem (1). Trong cho viee phdn tich, hinh thdnh khdi niem.dgy hge tilng Viet, viec vgn dyng phuong phdp 3) NL phdi ddm bdo finh vua du. Ddy dugcndy Id tdt y l u . Vi dgy hgc theo phuang phdp coi Id yeu edu quan trgng nhdt khi tgp hgp NL dendy chinh Id tht/c hien thao tde quy ngp, khdi hinh thdnh khdi niem. NL dua ro phdn tich dugeniem dugc hinh thdnh tu nhung hien tugng ngdn xem Id du khi chung t h i hien dugc tdt cd cdc mgtngu ey t h i , trdnh duge su dp ddt, mgt chieu nhu ndi dung cuo khdi niem, phdi tieu b i l u , cd khddgy theo ldi d i l n djeh (duo khdi niem trude rdi ndng dgi dien cho tdt cd cde trudng hgp cua vdnsou dd mdi phdn tich, chung minh khdi niem). d l . NL duo ra phdi ddy du Id edn thiet nhungPPPTNN giup cd ngudi dgy Idn ngudi hgc cung khdng vi t h i md dua ra qud nhieu, vi nhu the vuatham gio xdy dung nen khdi niem, phdy huy duge mdt thdi gian vd fch, vua bj lodng ro, bj ldp trongtinh tich cue, chu ddng eua ngudi hge. qud trinh phdn tich. Hon nua, trdnh trudng hgp Djnh nghTa tren dd t h i hien khd rd cdc budc, NL duo ro vt>o thua Iqi vwa thiiu. NghTa Id edeede thao tde eua PPPTNN eung nhu trdt tt/ cuo don vj ngdn ngiJ md GV chgn ehi tdp trung vdoehung. Dieu quan trgng ed tinh chdt tien quylt mgt dgc trung cuo khdi niem md khdng chua dungkhi thue hien phuong phdp ndy Id GV phdi chu y nhung dgc trung khde (ddi vdi dge trung ndy thid i n viec tdp hgp ngu lieu (NL). NL phdi ddp ung sd NL dd Id thua nhung ddi vdi ddc trung khde Idyeu edu ddt ra, thi viee thuc hien PPPTNN mdi thilu). Vi dy, d l tim h i l u khdi niem ve tu tiengthdnh edng vd dem Igi hieu qud cao. Viet thi NL duge chgn dua ra phdn tfeh ehi edn 3 2. Thao tdc chgn ngu lieu tu Id du. Trong dd phdi ed tdt ed ede kieu tu tieng NL Id nhiJng don vj ngdn ngiJ chi/o dung Viet xet v l mgt cdu tgo: tu don, tu ghep vd tu Idy.nhCrng ddc trung cua khdi niem edn xdy dung, N l u NL duo ro khdng du 3 h> thudc 3 k i i u nhudugc lua chgn de phdn tich, thiet ldp khdi niem, tren Id thilu. Nhung n l u NL duo ra d l phdn tichquy tde ngdn ngiJ. NL duge coi Id nhiJng don vj cd t h i hon 3 tu nhung Igi thieu mdt trong 3 kieungdn ngu mdu, chudn chua dung ddy du cdc tiJ tren Id vua thua Igi vua thilu.dge trung eua don vj ngdn ngu, eua khdi niem 4) NL phdi ddm bdo finh gido due. Cdc dondang tim. Mau ngdn ngu dugc chgn Idm NL d l vi ngdn ngiJ duge chgn Idm NL khi dgy hgc khdngphdn tich, edn ddp ung duge cdc yeu edu sou: chi dung, du, ngdn ggn, md cdn ddm bdo tfnh 1) NL phdi cd tinh khoa hgc, nghTa Id phdi gido dye. Gido dye ed ve tu tudng, dgo due, tinhchua dung cdc dge trung, ede ndi dung edn phdn cdm quy trgng, yeu m i n tilng Viet cung nhu ytfeh mdt edeh rd rdng, khdng ndm trong trudng thuc giu gin sy trong sdng eua tilng Viet. Mudnhgp ngogi le de ngudi hge de ddng phdn tfeh, ddm bdo duge ddc trung ndy, GV nen chgn luahinh thdnh khdi niem. cdc don vj ngdn ngu trong cdc tdc phdm vdn hgc 2) NL phdi ngdn ggn. NL cdng ngdn ggn, ehuo cd tinh nghe thudt vd fu tudng eao; Id ngdn ngCr dddung nhilu ndi dung li thuylt thi cdng d l quan duge cde tde gid ddy cdng tim kilm, lua chgn.sdt, edng thudn tien cho viec phdn tich. GV nen Ddy eung Id yeu edu theo hudng tfeh hgp giiJatrdnh chgn nhung don vi ddi, Igi chua dung ndidung li thuylt it. Bdi, khi duo ra phdn tich HS khd * Tnroing Dai hpc Quang NamTap chi Giao due s6 2 4 1 (ki i • y/aoioi # vdn vd ngu dang ddt ra hien nay, nhimg nen chgn khde sdu, md rdng vdn de sou khi dd phdn tfeh cdc cdu ngdn ggn. Nhu vgy, NL dua ra se ddm tim h i l u khdi niem (HS dd ndm dugc khdi niem bdo dem den cho ngwdi hgc mpt lugng kien thwc, hodc cho HS tim vi dy nhung theo djnh hudng mpt fhdng fin khoa hgc nhdt dinh chw khdng thudn cuo GV). Tu ddy ed t h i md rdng them nhilu mdt tuy chi Id vidu dekhdm phd khdi niem. Vi dy, d l cuo vdn d l , HS vd GV eung tham gio gidi quyet. ...