Quản lý DNNN, bao giờ đứa trẻ “to xác” mới lớn?

Quản lý DNNN, bao giờ đứa trẻ “to xác” mới lớn? Không có những điều chỉnh kịp thời về công tác nhân sự, không có chứng cứ xác thực để đánh giá ai hoàn thành nhiệm vụ và ngược lại, nên mới chỉ có khoảng 4-5% lãnh đạo các DNNN bị thay thế do không hoàn thành nhiệm vụ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quản lý DNNN, bao giờ đứa trẻ “to xác” mới lớn?Quản lý DNNN, bao giờ đứa trẻ “to xác” mới lớn?Không có những điều chỉnh kịp thời về công tác nhân sự,không có chứng cứ xác thực để đánh giá ai hoàn thànhnhiệm vụ và ngược lại, nên mới chỉ có khoảng 4-5% lãnhđạo các DNNN bị thay thế do không hoàn thành nhiệm vụ.Tiến cử người tài, chuyện viển vôngBáo SGTT dẫn lời Phó Vụ trưởng vụ Đổi mới doanhnghiệp (Văn phòng Chính phủ) Phạm Tuấn Anh, cho biết,một trong những rào cản trong công tác cán bộ tại nhiềuDNNN hiện nay là lãnh đạo được dùng như công chức,viên chức, chỉ được thay thế khi đến tuổi về hưu, hoặc có viphạm nghiêm trọng.Do vậy, nhiều doanh nghiệp, dù tìm được người tài cũngkhó tiến cử vì không thay nổi nhân sự cấp cao hiện hành.Kết quả điều tra do Viện Nghiên cứu kinh tế Trung ươngvừa công bố cho thấy, trong khối DNNN, đại diện chủ sởhữu tham gia hoạt động quản lý, điều hành chỉ mang tínhhình thức; thành viên hội đồng quản trị, hội đồng thànhviên (HĐQT/HĐTV) có người đang đồng thời là cán bộcủa bộ, UBND cấp tỉnh và cơ quan quản lý nhà nước khác.Điều đó có nghĩa, những nhân sự chủ chốt này ít dành thờigian, nguồn lực cho hoạch định chiến lược, quản lý, giámsát, đảm bảo hiệu quả của các doanh nghiệp này.TS. Trần Viết Cường, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết, tỷlệ các chuyên gia từ bên ngoài (chuyên gia kinh tế độc lập,nhà khoa học, tổ chức tư vấn, kiểm toán…) tham giaHĐQT/HĐTV của các DNNN gần như rất ít ỏi, đặc biệtkhông có trường hợp nào với các doanh nghiệp 100% vốnnhà nước, do vậy không đảm bảo tính độc lập, khách quanvà điều kiện để thực hiện chức năng bảo đảm lợi ích cácbên có liên quan trong quản trị doanh nghiệp.Kết quả điều tra cũng cho thấy, doanh nghiệp 100% vốnnhà nước, HĐQT không có thẩm quyền bổ nhiệm tổnggiám đốc, thiếu cơ sở và chưa thường xuyên giám sát, đánhgiá về cả HĐQT và những người giữ vị trí điều hành.“Vậy nên có số thành viên HĐQT/HĐTV, tổng giám đốc,giám đốc bị đánh giá “không hoàn thành nhiệm vụ là khôngđáng kể”, ông Cường dẫn giải.Thiếu cơ sở để đánh giáMột trong những nguyên nhân được nhóm nghiên cứu chỉra rằng, trên thực tế, 68% doanh nghiệp không ban hànhcác văn bản, quy chế, cơ chế với nội dung cần thiết là cơ sởđể đánh giá kết quả hoạt động của HĐQT/HĐTV.Đó là hạn chế cả về phương diện quản trị doanh nghiệp vàthiếu cơ sở để giám sát, đánh giá về những người giữ chứcdanh đại diện trực tiếp chủ sở hữu nhà nước tại DNNN.Do vậy, trong các doanh nghiệp này không thể có nhữngđiều chỉnh kịp thời về công tác nhân sự, không thể có cácchứng cứ xác thực để đánh giá ai hoàn thành nhiệm vụ vàngược lại. Đây là lý do giải thích kết quả điều tra là chỉ có5,1% doanh nghiệp cho biết đã có trường hợp thành viênHĐQT/HĐTV, chủ tịch công ty bị thay thế do không hoànthành nhiệm vụ.Tương tự, HĐQT/chủ tịch công ty cũng không thể có cơ sởđể đánh giá tổng giám đốc hay giám đốc do mình bổnhiệm. Điều này cũng tương ứng với tỷ lệ chỉ có 4,1%doanh nghiệp đã từng xảy ra trường hợp tổng giám đốc bịHĐQT thay thế do không hoàn thành nhiệm vụ.“Trong khi đó, công tác giám sát, đánh giá nội bộ bị buônglỏng, không hiệu quả, trông chờ vào giám sát từ bênngoài”, ông Cường nói và giải thích, một trong nhữngnguyên nhân là do nhiều kiểm soát viên vẫn là người nộibộ, ăn lương của doanh nghiệp nên tính chất khách quan sẽkhó đảm bảo.TS. Trần Thị Thanh Hồng, Văn phòng Trung ương Đảng,lo ngại, tình trạng kém chất lượng trong giám sát nội bộ cácDNNN hiện nay, không những làm giảm hiệu quả củadoanh nghiệp đó mà còn làm giảm hiệu lực giám sát từ bênngoài.“Các giám sát phần lớn thông qua báo cáo định kỳ của tậpđoàn với chủ sở hữu, do vậy nội dung, độ tin cậy của báocáo rất quan trọng. Một trong những nguyên nhân khiếncho sai phạm của Vinashin nghiêm trọng, là do sự khôngtrung thực trong báo cáo của tập đoàn với chủ sở hữu”, bàHồng dẫn chứng.Ban kiểm soát doanh nghiệp, lập cho vuiDẫn một câu chuyện khác về phân bổ lương và quyền hạncủa ban kiểm soát trong doanh nghiệp, báo SGTT cho thấymột thực tế là ở nhiều doanh nghiệp hiện nay, việc lập raban kiểm soát chỉ là cho đủ các vai vế theo quy định.Những báo cáo của trưởng ban kiểm soát tại đại hội cổđông cũng rất sơ sài, hầu hết là khen ngợi thay vì đưa racác ý kiến phản biện theo hướng xây dựng.Không ít báo cáo còn cho rằng, hội đồng quản trị và lãnhđạo doanh nghiệp đã tạo điều kiện tốt cho ban kiểm soáthoạt động thay vì khẳng định việc hợp tác là trách nhiệmcủa mỗi bên theo luật định.Theo quy định của luật Doanh nghiệp và các văn bảnhướng dẫn thực hiện luật này, ban kiểm soát thực chất làmột công cụ giám sát hội đồng quản trị và những ngườiđiều hành doanh nghiệp.Ban kiểm soát đại diện cho lợi ích của cổ đông và công ty.Ban này thực hiện việc kiểm soát toàn bộ hệ thống tài chínhvà việc thực hiện các quy chế của công ty. Ban này cũng cóthể thực hiện việc kiểm tra bất thường và can thiệp vào hoạtđộng của công ty khi cần.Thực chất ban kiểm soát thay mặt chủ sở hữu để giám sátcác hoạt động điều hành doanh nghiệp giúp cho việc bảotoàn và sinh lời vốn của chủ sở hữu, đem lại lợi ích cho cáccổ đông.Tuy nhiên, với mức lương tương đương trưởng phòng lấynguồn trả lương từ doanh nghiệp, ban kiểm soát mất đi sựđộc lập cần phải có. Những người trong ban kiểm soát trởthành nhân viên dưới quyền của hội đồng quản trị và nhữngngười điều hành doanh nghiệp.“Thậm chí kiểm soát viên được xếp theo hệ thống lươnghành chính lại đòi kiểm soát được hoạt động của các tậpđoàn! Trách nhiệm cao mà quyền lợi thì ít nên không làmđược”, ông Hoàng Nguyên Học, Phó tổng giám đốc Tổngcông ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC), nóivới SGTT.Ông Học cho rằng, cần tách sự phụ thuộc của ban kiểmsoát vào doanh nghiệp trước hết từ việc trả lương. Lươngcủa ban kiểm soát hiện do hội đồng cổ đông quyết định.Theo ông Học, ở những tập đoàn, tổng công ty nhà nước vànhững doanh nghiệp nhà nước đang giữ cổ phần chi phối,ban kiểm ...