Quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường - Chuyên đề 5

Bộ tài liệu bồi dưỡng cán bộ xã quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường - Chuyên đề 5 công tác thanh kiểm tra; xử lý, xử phạt vi phạm hành chính; giải quyết khiếu nại, tố cáo về xây dựng trên địa bàn xã khu vực đồng bằng
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường - Chuyên đề 5 Chuyên đề 5 CÔNG TÁC THANH KIỂM TRA; XỬ LÝ, XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH; GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VỀ XÂY DỰNG TRÊN ĐỊA BÀN XÃ KHU VỰC ĐỒNG BẰNG Phần I CÔNG TÁC KIỂM TRA, THANH TRA VỀ XÂY DỰNG TRÊN ĐỊA BÀN XÃ I- MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KIỂM TRA, THANH TRA 1- Khái niệm kiểm tra, thanh tra Thanh tra, kiểm tra là những khái niệm được sử dụng rộng rãi trong công tác quản lý. Tuy nhiên, có nhiều quan điểm và cách tiếp cận khác nhau về các khái niệm này. Trên phương diện lý luận cũng như thực tế, hai khái niệm này thường được nhắc đến thành một cặp với nhau kiểm tra, thanh tra hoặc thanh tra, kiểm tra tuỳ theo mục đích của người sử dụng. 1.1. Khái niệm kiểm tra Theo từ điển tiếng Việt thì kiểm tra là xem xét tình hình thực tế để đánh gía, nhận xét. Dưới góc độ quản lý hành chính nhà nước, kiểm tra hành chính còn được định nghĩa như sau: “Kiểm tra hành chính là một chức năng của hoạt động quản lý của các cơ quan hành chính nhà nước và người có thẩm quyền nhằm đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ, kế hoạch của đối tượng kiểm tra, phát hiện những hành vi vi phạm pháp luật, những thiếu sót trong hoạt động của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, qua đó áp dụng những biện pháp xử lý, khắc phục những thiếu sót nhằm nâng cao hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước”. Mặc dù có nhiều cách hiểu khác nhau về kiểm tra nhưng suy cho cùng mục đích của kiểm tra là phát hiện hoặc phòng ngừa những vi phạm, góp phần thúc đẩy và hoàn thành nhiệm vụ trong hoạt động quản lý nhà nước. Từ đó tạo điều kiện cho hoạt động thực hiện đúng hướng. 1.2. Khái niệm thanh tra, thanh tra nhân dân a. Khái niệm thanh tra 411 Cũng như khái niệm kiểm tra, hiện nay người ta có nhiều cách hiểu khác nhau về hoạt động thanh tra. Tuy nhiên, suy cho cùng, thanh tra hành chính là hoạt động thanh tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trực thuộc trong việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn được giao. Thanh tra chuyên ngành là hoạt động thanh tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo ngành, lĩnh vực đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc chấp hành pháp luật chuyên ngành, quy định về chuyên môn – kỹ thuật, quy tắc quản lý thuộc ngành, lĩnh vực đó. b. Thanh tra nhân dân Thanh tra nhân dân là hình thức giám sát của nhân dân thông qua Ban thanh tra nhân dân đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, việc thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở của cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm ở xã, phường, thị trấn, cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước. Trong phạm vi chuyên đề, chúng ta chỉ xem xét hoạt động thanh tra với nghĩa là hoạt động kiểm tra, giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, kế hoạch nhà nước của cơ quan, tổ chức, cá nhân và giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của cơ quan, người có thẩm quyền. Chuyên đề này không đi sâu về nội dung thanh tra nhân dân. 2- Phân biệt kiểm tra và thanh tra 2.1 Sự giống nhau của kiểm tra, thanh tra. Kiểm tra, thanh tra đều giống nhau ở tính mục đích. Thông qua kiểm tra, thanh tra để nhằm phát huy những nhân tố tích cực, phát hiện hoặc phòng ngừa những vi phạm, góp phần thúc đẩy và hoàn thành nhiệm vụ trong hoạt động quản lý nhà nước. Từ đó tạo điều kiện để từng bước hoàn thiện cơ chế quản lý, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích Nhà nước, tổ chức và công dân. Thanh tra, kiểm tra đều giống nhau ở việc phát hiện, phân tích đánh giá một cách chính xác, khách quan, trung thực, làm rõ đúng, sai, nguyên nhân dẫn đến sai phạm, từ đó đề xuất biện pháp khắc phục và xử lý sai phạm. 2.2 Sự khác nhau giữa thanh tra, kiểm tra 412 - Khác nhau về nội dung: Nội dung kiểm tra thường đơn giản và dễ dàng nhận thấy, ngược lại nội dung thanh tra thường đa dạng, phức tạp hơn. Tuy nhiên, sự phân biệt này chỉ có ý nghĩa tương đối vì trên thực tế có những vụ, việc kiểm tra không hoàn toàn đơn giản. Bởi vậy, một vấn đề thuộc về kiểm tra hay thanh tra cần căn cứ vào nội dung vụ, việc cụ thể để xác định. - Khác nhau về chủ thể: Chủ thể của hoạt động thanh tra, trước hết là tổ chức thanh tra chuyên nghiệp của nhà nước. Ngoài ra, khi cần thiết, thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước ra quyết định thành lập đoàn thanh tra. Chủ thể của kiểm tra đa dạng hơn so với chủ thể của thanh tra. Chủ thể tiến hành kiểm tra có thể là Nhà nước hoặc cũng có thể là một chủ thể phi nhà nước, chẳng hạn như hoạt động kiểm tra trong nội bộ một doanh nghiệp: Kiểm tra của Giám đốc đối với các phòng ban, kiểm tra của quản đốc đối với người lao động. Vì vậy nội dung kiểm tra đa dạng và hoạt động thường xuyên rộng khắp nên chủ thể của kiểm tra rất rộng và đa dạng. - Khác nhau về phạm vi hoạt động: Phạm vi hoạt động thanh tra thường hạn hẹp hơn hoạt động kiểm tra. Hoạt động thanh tra thường có sự chọn lọc, đôi khi thông qua hoạt động kiểm tra có thể thấy những dấu hiệu phức tạp mà nếu cứ tiến hành kiểm tra thì không làm rõ được, bởi vậy, cần chọn ra những vấn đề để thanh tra. - Khác nhau về trình tự, thủ tục, thẩm quyền: Trình tự, thủ tục, thẩm quyền tiến hành thanh tra do luật định, ngược lại đối với công tác kiểm tra luật không quy định. 2.3 Mối quan hệ qua lại giữa kiểm tra và thanh tra Thanh tra và kiểm tra tuy có sự phân biệt nhưng chỉ là tương đối. Khi tiến hành cuộc thanh tra, thường phải tiến hành nhiều thao tác nghiệp vụ, thao tác nghiệp vụ đó thực chất là kiểm tra. Ngược lại, đôi khi tiến hành kiểm tra để làm rõ vụ, việc lại chọn lựa được nội dung thanh tra. 413 Kiểm tra và thanh tra là hai khái niệm khác nhau nhưng có liên hệ qua lại, gắn bó. Do vậy, khi nói đến mộ ...