QUAN NIỆM DUY VẬT VỀ LỊCH SỬ VÀ HỌC THUYẾT HÌNH THÁI KINH TẾ - XÃ HỘI.

Tham khảo tài liệu quan niệm duy vật về lịch sử và học thuyết hình thái kinh tế - xã hội., khoa học xã hội, chính trị - triết học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
QUAN NIỆM DUY VẬT VỀ LỊCH SỬ VÀ HỌC THUYẾT HÌNH THÁI KINH TẾ - XÃ HỘI. PHẦN MỞ ĐẦU I. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI: Lý luận, hình thái kinh tế - xã hội là lý luận cơ bản của chủ nghĩa duyvật lịch sử do C. Mác xây dựng lên. Nó có vị trí quan trọng trong triết học Mác.Lý luận đó đã được thừa nhận Lý luận khoa học và là phương pháp luận cơ bảntrong việc nghiên cứu lĩnh vực xã hội. Nhờ có lý luận hình thái kinh tế - xã hội,lần đầ u tiên trong lịch sử loài ngườ i, Mác đã chỉ rõ nguồn gốc, động lực bêntrong, nội tại c ủa sự phát triển xã hội, chỉ rõ được bản chất c ủa từng chế độ xãhội. Lý luận đó giúp chúng ta nghiên cứu một cách đứng đắ n và khoa học sựvận hành c ủa xã hội trong giai đoạn phát triển nhất định c ũng như tiến trình vậnđộng lịch sử nối chung c ủa xã hội loài người Song, ngày nay. Đứng trước sự sụp đổ c ủa các nước xã hội chủ nghĩaĐông Âu, lý luận đó đang được phê phán từ nhiều phía. Sự phê phán đó khôngphải từ phía kẻ thù của chủ nghĩa Mác mà còn cả một số ngườ i đã từng đi theochủ nghĩa Mác. Họ cho rằng lý luận, hình thái kinh tế - xã hội c ủa chủ nghĩaMác đã lỗi thời trong thời đạ i ngày nay. Phải thay thế nó bằng một lý luận khác,chẳng hạn như lý luận về các nền văn minh. Chính vì vậy làm rõ thực chất lýluận hình thái kinh tế - xã hội, giá trị khoa học và tính thời đạ i c ủa nó đang làmột đòi hỏi cấp thiết . Về thực tiễn, Việt Nam đang tiến hành công cuộc xây dựng đất nướctheo định hướ ng xã hội chủ nghĩa. Công cuộc đó đang đặt ra hàng loạt vấn đềđòi hỏi các nhà khoa học trên các lĩnh vực khác nhau phải tập chung nghiêncứu giải quyết. Trên cơ sở làm rõ giá trị khoa học c ủa lý luận hình thái kinh tế -xã hội , việc vận dụng lý luận đóvào điều kiện Việt Nam; vạch ra những mốiliên hệ hợp quy luật và đề ra các giải pháp nhằm đả m bảo thực hiện thắng lợicông cuộc xây dựng đất nước Việt Nam thành một nước giàu, mạnh, xã hộicông bằng văn minh c ũng là một nhiệm vụ thực tiễn đang đặt ra. 1 Chính vì những lý do trên việc nghiên c ứu đề tài: “Học thuyết hình tháikinh tế - xã hội v ới sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đ ại hoá ở Việt Nam” cóý nghĩa thiết thực cả về lý luận và thực tiễn. I. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU. a. M ục đích: Góp phần tìm hiểu giá trị khoa học c ủa lý luận, hình thá ikinh tế - xã hội và việc vận dụng nó vào điều kiện nước ta hiện nay. b. Nhiệm vụ: nêu rõ thực chất c ủa lý luận hình thái kinh tế - xã hội vàchứng minh lý luận đó vẫn giữ nguyên giá trị. Vận dụng lý luận hình thái kinh tế - xã hội, chưng minh công cuộc xâydựng đất nước theo định hướ ng xã hội chủ nghĩa Việt Nam là một tất yếu kháchquan. Phân tích thực tiễn xây dựng đất nước trong thời gian qua và qua các giả ipháp đưa công cuộc xây dựng đấ t nước đến thành công. III. PHẠM VI NGHIÊN CỨU: Chứng minh giá trị khoa học và tính thời đại c ủa lý luận hình thái kinh tế- xã hội. 2 PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG I : NỘI DUNG CỦA LÝ LUẬN HÌNH THÁI KINH TẾ - XÃ HỘI1 -QUAN NIỆM DUY VẬT VỀ LỊCH SỬ VÀ HỌC THUYẾT HÌNH THÁI KINH TẾ- XÃ HỘI. Trước khi có chủ nghĩa Mác, chủ nghĩa duy tâ m đã giữ vị trí thống tr ịtrong việc giải thích lịch sử. Không những các nhà triết học duy tâm mà ngaycả những nhà tư tưở ng tiên tiến trước Mác cũng đứng trên lập trườ ng duy tâ mđể giải thích các hiện tượ ng lịch sử xã hội. Ngườ i ta xuất phát từ một s ự thật là trong giới tự nhiên, thì lực lượ ng tựnhiên hoạt động tự động, không có ý thức; còn trong xã hội, nhân tế hoạt độnglà con ngườ i có lý tính, có ý thức và ý trí. Căn c ứ vào sự thật ấy ngườ i ta đi đế nkết luận sai lầm rằng: Trong giới tự nhiên, thì tính quy luật, tính tất nhiên thốngtrị. Sự thay đổi c ủa ngày đêm, sự thay đổi của bốn mùa, sự biến hóa của khí hậ uvà những hiện tượ ng không phụ thuộc vào ý và chí và ý thức c ủa ngườ i ta, cònnhững sự kiện lịch sử thì do hoạt động tự giác và ý chí c ủa ngườ i ta, trước hếtlà c ủa những nhân vật lịch s ử, những lãnh tụ, anh hùng quyết định ; ý chí c ủangườ i ta có thể thay đổi tiến trình lịch sử. Chính vì vậy, đáng lẽ phải lấy sự phát triển của các điều kiện vật chất c ủaxã hội để giải thích lịch sự, động lực lịch s ử, bản chất c ủa con ngườ i; giải thíchtự nhiên xã hội, quân điể m chính trị, chế độ chính trị... ngườ i ta lại đi từ ý thứccon ngườ i, từ những tư tưở ng lý luận về chính trị, về triết học, pháp luật... đểgiải thích toàn bộ lịch sử xã hội. Nguyên nhân giải thích c ủa sự duy tâm về lịchsử chính là ở chỗ các nhà triết học trước kia đã coi ý thức xã hội để ra và quyếtdịnh tồn tại xã hội. 3 Quan điểm này có những thiếu sót căn bản như sau: Không vạch ra đượcbản chất c ủa các hiện tượ ng xã hội, nguyên nhân vật chất c ủa những hiện tườ ngấy. Không tìm ra những quy luật phổ biến chi phối s ự vận động và phát triểncủa xã hội. Không thấy vai trò quyết định c ủa quân chúng nhân dân trong lịch sử. Khác với các nhà triết học trước đây, khi nghiên cứu xã hội, C.Mác đã lấycon ngườ i làm xuất phát điểm cho học thuyết c ủa mình. Con ngườ i mà Mácnghiên cứu không phải con ngườ i trừu tượ ng, con ngườ i biệt lập, cố định mà làcon ngườ i hiện thực đang sống và hoạt động, trước hết là hoạt động sản xuất,tái sản xuất ra đờ i sống hiện thực c ủa mình. Đó là con ngườ i c ụ thể, con ngườ icủa tự nhiên và xã hội. Bắt đầ u từ việc nghiên c ứu con ngườ i trong đời sỗng xã hội, ông nhận thấ y“... con ngườ i cần phải ăn, uống, ở và mặc, trước khi có thể lo đế n việc là mchính trị, khoa học, nghệ thuật, tôn giáo...” (2) Muốn vậy con ngườ i phải sản xuất ra c ủa cải vật chất thoả mãn nhu cầucủa chính mình. Sản xuất vật chất là một điều kiện cơ bản c ...