Rào cản đối với phát triển nguồn nhân lực dân tộc thiểu số trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0

Phát triển nguồn nhân lực dân tộc thiểu số hiện đang là vấn đề cấp bách. Để giải quyết vấn đề này, sau khi tìm hiểu một số tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 tới nguồn nhân lực dân tộc thiểu số tại Việt Nam, bài báo chỉ ra các rào cản đến việc phát triển nhân lực dân tộc thiểu số trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Rào cản đối với phát triển nguồn nhân lực dân tộc thiểu số trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 VJE Tạp chí Giáo dục (2022), 22(5), 1-7 ISSN: 2354-0753 RÀO CẢN ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC DÂN TỘC THIỂU SỐ TRONG BỐI CẢNH CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 Nghiêm Thị Thanh1,+, Trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội; 1 Lê Thị Thu Hiền1, Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng 2 Nguyễn Thu Trang2 +Tác giả liên hệ ● Email: nghiemthithanh@vnu.edu.vn Article history ABSTRACT Received: 17/01/2022 Humanity has experienced three industrial revolutions and is entering the Accepted: 25/02/2022 fourth industrial revolution era. Industry 4.0 promises new breakthroughs in Published: 05/3/2022 all areas of life, helping to connect globally and especially connecting 54 ethnic groups, including 53 ethnic minorities, which account for more than Keywords 14% of the Vietnamese population. The project “Digitalized Vietnamese Barrier, ethnic minority knowledge system” approved by the Prime Minister is a game-changer for people, the fourth industrial Vietnam in the process of international integration, but at the same time poses revolution many challenges concerning human resource development for Vietnam in general, and in ethnic minority areas in particular. This study aims to identify the barriers in order to propose solutions and recommendations for policies to develop human resources of ethnic minorities in Vietnam in the context of the fourth industrial revolution. 1. Mở đầu Phát triển nguồn nhân lực, đào tạo nhân lực chất lượng cao vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) có ý nghĩa quan trọng quyết định, là nhân tố cơ bản để thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển KT-XH cho miền núi, vùng dân tộc (Chính phủ, 2016). Sự phát triển các công nghệ hiện đại trong cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0) đã làm thay đổi môi trường lao động, hàng loạt nghề nghiệp cũ mất đi, thị trường lao động sẽ bị phân hóa thành nhóm lao động có trình độ thấp và nhóm lao động có trình độ cao. Sự ra đời của trí tuệ nhân tạo ảnh hưởng nhiều đến nhu cầu sử dụng lao động trình độ thấp (Sarina, 2018). Đặc biệt, cuộc CMCN 4.0 không chỉ đe dọa việc làm của những lao động trình độ thấp mà ngay cả lao động có kĩ năng bậc trung cũng sẽ bị ảnh hưởng, nếu như họ không được trang bị những kĩ năng mới - kĩ năng sáng tạo (Phạm Thuyên, 2019). Đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của cuộc CMCN 4.0 đã trở thành vấn đề cấp bách mà nhiều quốc gia trên thế giới quan tâm, trong đó có nguồn nhân lực đồng bào DTTS (Trần Văn Trung, 2015). Do đó, phát triển nguồn nhân lực DTTS hiện đang là vấn đề cấp bách. Để giải quyết vấn đề này, sau khi tìm hiểu một số tác động của cuộc CMCN 4.0 tới nguồn nhân lực DTTS tại Việt Nam, bài báo chỉ ra các rào cản đến việc phát triển nhân lực DTTS trong bối cảnh cuộc CMCN 4.0. 2. Kết quả nghiên cứu 2.1. Tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đến nhân lực dân tộc thiểu số tại Việt Nam Việt Nam là quốc gia có 54 dân tộc, trong đó có 53 DTTS. Tính đến thời điểm ngày 01/4/2019, dân số của 53 DTTS là 14,1 triệu người, chiếm 14,7% tổng dân số cả nước (Uỷ ban Dân tộc, 2020). Trong bối cảnh có những ảnh hưởng của quá trình hội nhập sâu rộng, cuộc CMCN 4.0 đã tác động đến mọi mặt đối với người DTTS, thể hiện rõ nhất là tác động của các yếu tố của cuộc CMCN 4.0 đến các thành tố thể lực, trí lực và tâm lực của nhân lực DTTS. Từ các thành tố cấu thành nguồn nhân lực DTTS kết hợp với yêu cầu phát triển nguồn nhân lực DTTS, nghiên cứu thể hiện các yếu tố tác động đến phát triển nhân lực DTTS (hình 1). Nghiên cứu này xác định các yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động phát triển nhân lực DTTS trong bối cảnh của cuộc CMCN 4.0 dựa trên đề xuất từ một số văn bản mang tính chất pháp lí được Chính phủ Việt Nam ban hành (Chính phủ, 2016) và một số các nghiên cứu trước đây đã phát hiện ra có những mối quan hệ chặt chẽ giữa các yếu tố nhận thức của người dân với sự phát triển nhân lực, từ đó đề xuất lựa chọn các yếu tố nhận thức về mặt thể lực, tâm lực, trí lực có thể ảnh hưởng đến hoạt động phát triển nhân lực DTTS tại Việt Nam trong bối cảnh cuộc CMCN 4.0 (Nguyễn Đắc Hưng, 2018). Điều này được thể hiện trong mô hình tác động (hình 2) với các giả thuyết được đề ra: + H1: Nhận thức của người dân trong bối cảnh CMCN 4.0 tác động tích cực tới nhận thức về thể lực DTTS; + H2: Nhận thức ...