Sáng kiến kinh nghiệm - Phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5

Môn tự nhiên xã hội cung cấp cho học sinh những hiểu biết cơ bản và ban đầu về các sự vật, sự kiện, hiện tượng và mối quan hệ giữa chúng trong tự nhiên, con người và xã hội.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm - Phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5 Sáng kiến kinh nghiệm PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC SINH KHI DẠY MÔN LỊCH SỬ LỚP 5 A. Phần mở đầu. I. Lý do chọn đề tài: Môn tự nhiên xã hội cung cấp cho học sinh những hiểu biết cơ bản và ban đầu về cácsự vật, sự kiện, hiện tượng và mối quan hệ giữa chúng trong tự nhiên, con người và xã hội,về cách vận dụng kiến thức đó trong đơìư sống và sản xuất. Cùng với môn Tiếng Việt và Toán học, môn tự nhiên xã hội là 3 môn quan rọng nhấttrong chương trình tiểu học. Trong giai đoạn này, việc phát huy tính tích cực của học sinh trong việc học tập môntự nhiên , xã hội nói chung và phân môn lịch sử ở lớp 4 – 5 nói riêng là mọt phần trong việcđổi nới phương pháp dạy học của bộ môn này. Góp phần giáo dục toàn diện cho học sinhtiểu học. Bởi vì qua thực tế 7 năm đã dạy học sinh lớp 5, tôi nhận thấy: Học sinh chưa thực sự chủ động tính tích cực trong giờ học lịch sử (chủ yếu là nghe,ghi, đọc sách giáo khoa). Đồng thơì do yêu cầu phát triển khoa học kỹ thuật ngày càngnhanh, diễn ra từng ngày, từng giờ đòi hỏi cin người phải chủ động, tích cực, sang tạo đểthích ứng được sự phát triển của xã hội. Vì vậy, đất nước đã đặt ra mục tiêu cho nghànhgiáo dục “Đào tạo ra những con người có kiến thức văn hóa, khoa học, có kỹ năng nghềnghiệp, lao động tự chủ, sáng tạo, có kỷ luật, giàu lòng nhân ái, yêu nước, yêu CNXH, sốnglành mạnh, đáp ứng được nhu cầu phát triển đất nước nhữn năm 90 và chuẩn bị cho tươnglai”. Cũng trong quá trình giảng dạy, tôi nhận thấy học sinh có tiềm năng được tiếp xúcvới nhiều lượng thông tin (từ bố, mẹ, anh chị - nhứng ngưòi có trình độ văn hoá, làm khoahọc). Vì vậy, trong lớp xuất hiện nhiều em có tiềm năng tích cực, chủ động, cần khơi dậygiúp các em phát triển để đáp ứng mục tiêu và yêu cầu của đất nước. Mặt khác, chương trình lịch sử lớp 5 giúp học sinh lĩnh hội được một số tri thức banđầu và thiết thực về xã hội. Đó là các sự kiện và nhân vật tiêu biểu trong lịch sử dựng nướcvà giữ nước của dân tộc. Từ đó hình thành và phát triển ở học sinh các kỹ năng quan sát, môtả, phân tích, so sánh, đánh giá mối quan hệ giữa các sự kiện trong xã hội, đồng thời vậndụng các tri thức đã học vào thực tiễn cuộc sống. Qua đó khơi dậy và bồi dưỡng tình yêu đấtnước, hình thành thái độ đúng đắn đối với bản thân, gia đình, cộng đồng, kích thích tínhham hiểu biết khoa học của học sinh. Để từ đó các có lòng tự hào dân tộcm phát huy mọikhả năng để xây dựng một tương lai xứng đáng với lịch sử của dân tộc. Chính vì lẽ đó, việc đổi mới phương pháp dạy học lịch sử, cũng như mọi môn họckhác, học sinh tự mình khám phá ra kiến thức (dưới sự hướng dẫn của giáo viên), tức là họcsinh hải được tiếp xúc với các tư liệu lịch sử: tranh ảnh, bản đồ lịch sử, các di vật, cậuchuyện lịch sử được ghi lại thành lời văn dưới dự định hướng và kếtl luận của giáo viên đểhọc sinh tự hình thành các biể tượng lịch sử. II. Phạm vi nghiên cứu: Học sinh lớp 5B trường tiểu học Văn Chương. B. Nội dung sáng kiến. CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA KINH NGHIỆM Kiến thức lịch sử ở tiểu học không được trình bày theo một hệ thống chặt chẽ mà chỉchọn ra những sự kiện, hiện tượng nhân vật lịch sử tiêu biểu cho một giai đoạn lịch sủ nhấtđịnh đưa vào chương trình phân môn lịch sử. Tuy vậy, những kiến thức trong phân môn lịch sử vẫn đảm bảo tính hệ thống và tínhlogic của lịch sử ở mức độ thích nhất định. Phân môn lịch sử ở lớp 5 cũng được không nằm ngoài cơ sở trên gồm 32 tiêt với cácnhân vật lịch sử và sự kiện chính sau: Nhân vật lịch sử: Bình Tây đại nguyên soái Trương Định, Nguyễn Trường Tộ mongmuốn đổi mới đất nước, Phan Bội Châu và phong trào Đông Du, quyết chí ra đi tìm đườngcứu nước. Sự kiện lịch sử: Hơn 80 năm chống thực dân Pháp (1858 - 1945), Xô Viết NghệTĩnh, các cuộc khởi nghĩa và hoạt động yêu nước chống thực dân Pháp đầu thế kỉ 20, thànhlập Đảng Cộng sản Việt Nam, Cách mạng tháng Tám năm 2945 và tuyên ngôn Độc lập(2/9/1954); Chín năm kháng chiến chống Pháp (1945 - 1954): các chiến dịch quân sự lớn.Chiến thắng Điện Biên Phủ. Hiệp định Giơneơ chẩm dứt chiến tranh Đông Dương; Khángchiến chống Mỹ và xây dựng đất nước (1954 - 1975); Xây dựng chủ nghĩa xã hội trong cảnước (năm 1975 đến nay). Với nội dung kiến thức như vậy là vừa tầm với học sinh ở lứa tuổi lớp 5. Tuy nhiên,thực tế cho thấy học sinh học môn lịch sử thường tiếp thu một cách thụ động do đa số giáoviên chỉ dùng một phương pháp đã cũ là thuyết trình cốt sao cho học sinh chỉ cần nhớ tênnhân vật và sự kiện lịch sử là đủ. Chính vì vậy học sinh không hứng thú trong các giờ lịchsử và đặc biệt không hình dung được sinh động về các sự kiện lịch sử đã diễn ra cách cácem rất xa. Từ đó dễ tạo cho các em có thói quen ỷ lại, thụ động, dễ quên và trì trệ trong tưduy. Vì lý do đó, khi mới nhận các em lớp 5B của tôi, qua trao đổi và thông qua 1 số tiếtdạy lịch sử đầu năm, tôi nhận thấy thực trạng học sinh ở lớp chỉ có khoảng 5 em học mônnày một cách tích cực, khoảng 15 em học trung bình, còn lại 18 em học rất thụ đọng. Trên đây là một số cơ sở kí luận và tình hình thực tế dạy học môn lịch sử lớp 5 màtôi đã gặp phải. Tất nhiên còn nhiều tồn tại ở giáo viên và học sinh. Vậy khi hướng dẫn họcsinh lĩnh hội kiến thức môn lịch sử như thế nào để phát huy được tính tích cực của học sinhlà một điều mà tôi và các đồng nghiệp rất quan tâm. CHƯƠNG II HỆ THỐNG GIẢI PHÁP I. Phương pháp thực hiện: Để phát huy tính tích cực của học sinh trong phân môn lịch sử lớp 5 thì việc lựa chọnphương pháp dạy học và hướng dẫn học sinh cách học là rất quan trọng. Giáo viên phải lựachọn phương pháp sao cho phù hợp với từng bài, với từng đối tượng học sinh sao cho họcsinh phải t ...