Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Nâng cao hiệu quả sử dụng sơ đồ tách -gộp trong dạy phép cộng, trừ trong phạm vi 10 cho học sinh lớp 1

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài nhằm giúp học sinh lớp 1 thực hiện tốt các phép cộng, trừ trong phạm vi 10 bằng cách sử dụng sơ-đồ tách-gộp. Nhằm giúp HS phát triển đầy đủ 5 năng lực đặc thù cũng như các kiến thức, kĩ năng cốt lõi cần chuyển tải.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Nâng cao hiệu quả sử dụng sơ đồ tách -gộp trong dạy phép cộng, trừ trong phạm vi 10 cho học sinh lớp 1 CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi: Hội đồng Sáng kiến ngành Giáo dục thị xã Bình Long Tôi ghi tên dưới đây:Số Họ và tên Ngày Nơi Chức Trình Tỷ lệ (%)TT tháng công tác danh độ đóng góp năm sinh (hoặc chuyên vào việc tạo nơi môn ra sáng kiến thường (ghi rõ đối trú) với từng đồng tác giả, nếu có) Trường Giáo Cao 100% TẠ THỊ BẠCH Tiểu học viên đẳng sư1 05/05/1986 MAI An Lộc dạy lớp phạm A 1 Tiểu học1. Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến:Cấp thị xã năm học 2020 - 20212. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến (trường hợp tác giả không đồng thời là chủđầu tư tạo ra sáng kiến): Nâng cao hiệu quả sử dụng sơ đồ tách -gộp trongdạy phép cộng, trừ trong phạm vi 10 cho học sinh lớp 1.3. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục ( môn Toán)4. Ngày sáng kiến được áp dụng thử (ghi ngày nào sớm hơn): 20/11/2020 5. Mô tả bản chất của sáng kiến: 5.1. Tính mới của sáng kiến:- Theo Chương trình GDPT 2018, môn Toán lớp 1 học sinh sẽ biết sử dụng cácbảng tách -gộp số để hình thành phép tính cộng, trừ trong phạm vi 10 đồng thờicũng tự biết được cách tính (kĩ thuật tính), tìm ra kết quả phép cộng (gộp, quađếm số lượng, thêm, đếm tiếp ), trừ ( tách, bớt đi, còn lại). Từ đó (không phảiqua từng bảng cộng, trừ trong mỗi số như trước), học sinh có thể xây dựng hoàn 2thiện bảng cộng, bảng trừ (không yêu cầu các em phải bắt buộc học thuộc bảngcộng, bảng trừ).- Học sinh hoạt động với đồ vật thật (khối vuông), mô hình, kí hiệu toán học, sơđồ.- Học sinh được giao tiếp, hợp tác, lập luận, tranh luận. Ngoài ra, trong quá trìnhhoạt động, học sinh lựa chọn các cách biểu diễn toán học; chuyển đổi việc biểudiễn toán học từ hình thức này sang hình thức khác. Quá trình dạy học theohướng kiến tạo, trên cơ sở tạo dựng các tình huống có vấn đề, trong đó học sinhdựa trên vốn hiểu biết, kinh nghiệm sẵn có, được tham gia tìm tòi, phát hiện, suyluận giải quyết vấn đề, tự chiếm lĩnh kiến thức. Đó là cách tốt nhất giúp học sinhcó sự hiểu biết vững chắc, phát triển được vốn kiến thức, kĩ năng toán học nềntảng, từ đó hình thành và phát triển các năng lực chung và năng lực toán học.5.2. Nội dung sáng kiến: 5.2.1. Cơ sở lý luận Nói đến Toán học là nói đến một môn học trọng điểm trong chươngtrình giáo dục ở tiểu học nói riêng và ở tất cả các bậc học nói chung.Chương trình GDPT tổng thể Ban hành theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐTngày 26/12/2018 nêu rõ “Giáo dục toán học hình thành và phát triển cho họcsinh những phẩm chất chủ yếu, năng lực chung và năng lực toán học với cácthành tố cốt lõi: năng lực tư duy và lập luận toán học, năng lực mô hình họctoán học, năng lực giải quyết vấn đề toán học, năng lực giao tiếp toán học, nănglực sử dụng các công cụ và phương tiện học toán; phát triển kiến thức, kĩ năngthen chốt và tạo cơ hội để học sinh được trải nghiệm, áp dụng toán học vào đờisống thực tiễn, giáo dục toán học tạo dựng sự kết nối giữa các ý tưởng toán học,giữa toán học với các môn học khác và giữa toán học với đời sống thực tiễn’’.Với môn Toán lớp 1 trong chương trình GDPT 2018, nội dung về Số và phéptính có mối liên hệ mật thiết với nhau. Học sinh nhận biết các số trong phạm vi10 từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng để học sinh nắm rõ về bản chấtcủa các số trong phạm vi 10. Học sinh thực hiện đếm số bằng tay, sử dụng mô 3hình tách - gộp đảm bảo kiến thức - kĩ năng: kết hợp phân tích, tổng hợp số từhình ảnh khối hộp, nhận ra tình huống tách số, tình huống gộp số. Học sinh nóiđược cách tách, gộp số trên cùng một sơ đồ thông qua bài các số trong phạm vi10 và từ đó giúp học sinh nhận biết được ý nghĩa của phép cộng (gộp) và phéptrừ (tách). Nhận biết và sử dụng được hai thuật ngữ chính thể hiện ý nghĩa phépcộng (và, thêm ); phép trừ (bớt đi, còn lại). Đây cũng là cơ sở để học sinh học tốtở chương 3 ( Phép cộng , phép trừ trong phạm vi 10) trong việc hình thành vàphát triển phẩm chất- năng lực toán học.5.2.2. Thực trạng Qua thực tế giảng dạy ở lớp 1, tôi thấy các em còn gặp khá nhiều hạn chếtrong quá trình học toán cộng, trừ trong phạm vi 10 như sau: + Chưa biết viết phép cộng ứng với tình huống thực tế có vấn đề giải quyếtbằng phép cộng hoặc phép trừ. + Chưa thuộc bảng cộng , bảng trừ trong phạm vi 10. + Cộng, trừ nhẩm rất chậm, vẫn còn hiện tượng xòe tay đếm từng số. + Chưa biết cách ghi nhớ bảng cộng và trừ trong phạm vi 10 thông qua tínhchất giáo hoán của phép cộng và quan hệ giữa phép cộng và phép trừ qua các vídụ bằng số. Tìm hiểu nguyên nhân tôi nhận thấy chủ yếu là do các em chưa thực hiệnđược thao tác : + Cộng có nghĩa là: „‟gộp‟‟ hai nhóm đồ vật lại rồi đếm toàn bộ số đồ vật cótrong 2 nhóm. + Trừ có nghĩa là „‟tách „‟ một nhóm đồ vật từ một tập hợp đồ vật đã cho, rồiđếm số đồ vật còn lại. Từ những lí do trên, cũng là năm học đầu tiên thực hiện chương trình GDPT2018 dạy học theo hướng phát triển phẩm chất - năng lực cho học sinh. Là nămhọc tạo nền móng cho sự hình thành và phát triển học sinh về phẩm chất - nănglực toán học, đặt mục tiêu đề ra cho ...