Tài liệu: Vai trò của phốt pho (phosphor –P)

Phốt pho là nguyên tố hoá học thuộc nhóm V trong bản tuần hoàn các nguyên tố hoá học Mendeleev, có số thứ tự l5. Khối lượng nguyên tử bằng 30,97. Trong các đồng vị của P đồng vị P23 là quan trọng nhất, được dùng làm nguyên tử đáng dấu trong các nghiên cứu khoa học khác nhau. Chu kì bán huỷ của P23 là 14, 5 ngày.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tài liệu: Vai trò của phốt pho (phosphor –P) Vai trò của phốt pho (phosphor –P)Phốt pho là nguyên tố hoá họcthuộc nhóm V trong bản tuần hoàncác nguyên tố hoá học Mendeleev,có số thứ tự l5. Khối lượng nguyêntử bằng 30,97. Trong các đồng vịcủa P đồng vị P23 là quan trọngnhất, được dùng làm nguyên tửđáng dấu trong các nghiên cứukhoa học khác nhau. Chu kì bánhuỷ của P23 là 14, 5 ngày.Hàm lượng P trong vỏ Trái đất là0,8% tính theo khối lượng. P dễ bịoxi hoá, nên không ở trạng thái tựdo. Trong đất, P chiếm 0,02-0,2%tuỳ theo loại đất. Chu trình P trongtự nhiên được tóm tắt như sau : Sơ đồ chu trình phốt pho trong tự nhiênNgười ta chú ý nhiều đến việc làmsáng tỏ vai trò sinh lí của P trongcơ thể thực vật Tuy nhiên đến naybức tranh về những biến đổi cáchợp chất P trong cơ thể vẫn chưasáng tỏ hoàn toàn.Cơ thể thực vật sử dụng P dướidạng muối của acid phosphoric.Bản chất của sự biến đổi các hợpchất P trong cơ thể là các gốc acidtham gia vào thành phần một chấthữu cơ nhất định bằng quá trìnhphosphoryl hóa và sau đó truyềncho các chất khác (bằng cáchphosphoryl hoá). Bằng con đườngđó, cơ thể đã tạo thành tất cả cácchất chứa P cần thiết cho sự sống.Các hợp chất P gặp trong cơ thểthực vật khác nhau về bản chất hoáhọc cũng như về chức năng sinh lí.Có thể chia làm 5 nhóm các hợpchất P như sau:- Nhóm nucleotid (bao gồm AMP, ADP, ATP). Các nucleotid này đóng vai trò rấtquan trọng trong các quá trình cốđịnh, dự trữ và chuyển hoá nănglượng, đồng thời chúng tham giavào tất cả quá trình biến đổi và sinhtổng hợp các carbohydrate, lipid,protein, cũng như quá trình trao đổiacid nucleic trong cơ thể thực vật.- Hệ thống coenzyme như CoI (NAD), CoII (NADP), FAD, FMN. Đây là các nhóm hoại độngcủa các enzyme oxi hóa khử, đóngvai trò đặc biệt quan trọng trongcác phản ứng oxi hóa khử trongcây, đặc biệt là quá trình quanghợp, hô hấp quá trình đồng hóa nitơ. .- Các acid nucleic và các nucleoprotein. P tham gia trong thành phần của AND, ARN có vai trò trong quá trình di truyền của cây, liên quan đến quá trình tổng hợp protein, các quá trình sinh trưởng và phát triển củathực vật.- Các polyphostphate. Chúng có thểphosphoryl hoá ARN và có thể coi chúng là các hợp chất cao năng giống như ATP. Thực vật cần các polyphosphate này để hoạt hoáARN trong quá trình sinh tổng hợpprotein và acid nucleic.- Các estephosphate của các loại đường (như hexose P, triose P, pentose P...). Đây là cácdạng đường hoạt hóa, đóng vai tròquan trọng trong trao đổicarbohydrate.- Các phospholipid là hợp chấtchứa P rất quan trọng cấu tạo nênhệ thống màng sinh học như màngsinh chất, màng không bào, màngcác bào quan... Đây là các màng cóchức năng bao bọc, quyết định tínhthấm, trao đổi chất và năng lượng.Chức năng của màng gắn liền vớihàm lượng và thành phần củaphospholipid trong chúng.Ngoài ra P còn có vai trò- Liên kết với kim loại tạo nên mộthệ thống đệm đảm bảo độ pH trongtế bào chỉ xê dịch trong một phạmvi nhất định (6-8). KH2PO4 vàK2HPO4 trong môi trường acid sẽcho ion OH-, còn trong môi trường +kiềm tạo ra ion H làm ổn định độpH: HPO42- + H2O -> H2PO4- + OH- - 2- + H2PO4 -> HPO4 + H- Đối với quang hợp P ảnh hưởng đến khâu tổng hợp sắc tố, quá trình quang phosphorylhóa, quá trình tạo chất hữu cơ trongpha tối của quang hợp.- P có ảnh hưởng sâu sắc đến quátrình trao đổi nước và khả năngchống chịu của cây.Nhiều tài liệu cho rằng P là dạngphân có tác dụng rút ngắn thời giansinh trưởng, làm cây ra hoa, kết quảsớm hơn.Như vậy, P sau khi xâm nhập vàothực vật dưới dạng các hợp chất vôcơ theo con đường đồng hoá sơ cấpP bởi hệ rễ, đã tham gia vào nhiềuhợp chất hữu cơ quan trọng vàtham gia vào hầu hết quá trình traođổi chất của cây. Do vậy có thể nóirằng P đóng vai trò quyết định sựbiến đổi vật chất và năng lượng, màmối liên quan tương hỗ của cácbiến đổi đó quy định chiều hướng,cường độ các quá trình sinh trưởngphát triển của cơ thể thực vật vàcuối cùng là năng suất của chúng.Vì vai trò của P quan trọng như vậynên khi thiếu P cây có những biểuhiện rõ rệt về hình thái bên ngoài,cũng như về năng suất thu hoạch.Đối với những cây họ lúa, thiếu Plá mềm yếu, sự sinh trưởng của rễvà toàn cây, sự đẻ nhánh, phân chiacành kém. Lá cây có màu xanhđậm, do sự thay đổi tỉ lệchlorophyll a và b. Ở những lá giàthì đầu mút của nó màu đỏ, thâncũng có màu đỏ. Hàm lượngprotein trong cây giảm, trong khiđó hàm lượng N hoà lan lại lăng.Đối với cây ăn quả, khi thiếu P thìtỉ lệ đậu quả kém, quả chín chậmvà trong quả có hàm lượng acidcao.Hương Thảo