Thành phần loài bọ trĩ (Thysanoptera: Thripidae) hại cây ăn quả có múi ở một số tỉnh phía Bắc năm 2020-2021

Bọ trĩ là nhóm côn trùng chích hút thuộc bộ cánh tơ (Thysanoptera), có kích thước nhỏ. Bọ trĩ là một trong những sâu hại chính và phổ biến trên nhiều cây trồng, đặc biệt là cây ăn quả và cây rau, làm ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng sản phẩm nông nghiệp. Bài viết trình bày thành phần loài bọ trĩ (Thysanoptera: Thripidae) hại cây ăn quả có múi ở một số tỉnh phía Bắc năm 2020-2021.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thành phần loài bọ trĩ (Thysanoptera: Thripidae) hại cây ăn quả có múi ở một số tỉnh phía Bắc năm 2020-2021Kết quả nghiên cứu Khoa học BVTV – Số 5/2022 THÀNH PHẦN LOÀI BỌ TRĨ (Thysanoptera: Thripidae) HẠI CÂY ĂN QUẢ CÓ MÚI Ở MỘT SỐ TỈNH PHÍA BẮC NĂM 2020-2021 The Records of Thrips Species (Thysanoptera: Thripidae) Attacking Citrus in Some Northern Provinces in 2020-2021 1* 1 1 1 1 Đào Thị Hằng , Nguyễn Thị Hoa , Nguyễn Đức Việt , Bùi Thị Phúc , Phùng Sinh Hoạt , 1 1 1 2 Lê Ngọc Hoàng , Nguyễn Văn Liêm , Lê Mai Nhất , Nguyễn Hồng Yến , 2 3 Vũ Anh Đào , Phạm Văn Lầm Ngày nhận bài: 22.07.2022 Ngày chấp nhận: 15.10.2022 Abstract Thrips are among common and important pests on Citrus worldwide. The survey of thrips species on Citrusorchards was conducted in 2019 & 2020, in Hoa Binh province. The additional survey was also conducted in HaNoi and Tuyen Quang at the same time duration. The identification of thrips was based on the morphology andmolecular characters. Six species were recorded in the study sites; Thrips hawaiiensis (Morgan); Thrips sp. nrhawaiiensis; Thrips andrewsi (Bagnall); Scirtothrips dorsalis Hood; Thrips coloratus Schmutz; and Haplothrips sp.Three species were commonly found attacking Citrus flowers: Thrips hawaiiensis (Morgan); Thrips sp. nrhawaiiensis; Thrips andrewsi (Bagnall); whereas Thrips dorsalis was found to attack young flushes. This study isthe first to record the presence of Thrips andrewsi and Thrips coloratus on citrus in Viet Nam. Keywords: Citrus, Hoa Binh province, species, Thrips. * 1. ĐẶT VẤN ĐỀ sâu hại quan trọng trên cây ăn quả có múi, chúng gây hại các giai đoạn phát triển của cây, chồi, lá Bọ trĩ là nhóm côn trùng chích hút thuộc bộ non, hoa, quả (Smith et al., 1997, Childers &cánh tơ (Thysanoptera), có kích thước nhỏ. Bọ Nakahara, 2006). Vì vậy, xác định thành phần loàitrĩ là một trong những sâu hại chính và phổ biến bọ trĩ hại rất quan trọng để làm cơ sở đề xuất cáctrên nhiều cây trồng, đặc biệt là cây ăn quả và biện pháp quản lý có hiệu quả phục vụ sản xuất.cây rau, làm ảnh hưởng trực tiếp đến năng suấtvà chất lượng sản phẩm nông nghiệp. Bọ trĩ gây 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUhại các bộ phận của cây như chồi non, lá, hoa và 2.1 Điều tra thu thập mẫu bọ trĩ trên cây có múiquả. Cả trưởng thành và sâu non đều chích hútxuất hiện những đốm nhỏ, bạc, làm cho chồi cây Điều tra định kỳ 1 lần/tháng tại các vườn câybị chùn lại, chậm phát triển, lá bị biến dạng, mất ăn quả có múi ở Cao Phong, Kim Bôi và Hòamàu, cánh hoa bị biến màu, rụng…. Lộc non của Bình. Điều tra ngẫu nhiên trên các ruộng ở trongcây bị bọ trĩ hại trở nên còi cọc và phát triển kém. khu vực điều tra. Thu mẫu trực tiếp cho vào túiQuả bị bọ trĩ gây hại thường có sẹo, thay đổi nilon mang về phòng thí nghiệm. Tại phòng thíhình dạng, nhìn chung thiệt hại trực tiếp do bọ trĩ nghiệm, mẫu được quan sát dưới kính lúp soi nổi,gây ra làm giảm năng suất, chất lượng và giá trị nhúng vào cồn 70% trong cốc nhựa để đếm sốthương phẩm của sản phẩm. Ngoài ra, một số lượng bọ trĩ non và bọ trĩ trưởng thành. Mẫu bọ trĩloài bọ trĩ còn là véc tơ truyền bệnh vi rút cho cây sau đó được ngâm trong cồn 70% để lưu giữtrồng (Jones, 2005). Thành phần loài bọ trĩ rất mẫu, mẫu phục vụ giám định bằng trình tự genphong phú, nhiều loài bọ trĩ đa thực, gây hại trên được ngâm trong cồn tuyệt đối và giữ ở -20oC.nhiều loài cây trồng nông nghiệp. Ở Việt Nam, đã Trong thời gian nghiên cứu, ngoài địa điểmthống kê được 30 loài bọ trĩ (Thysanoptera) hại điều tra chính, được điều tra bổ sung ở các vùngcây trồng nông nghiệp (Phạm Văn Lầm và cs., trồng cây ăn qủa có múi ở Hà Nội, Tuyên Quang,2013). Nhiều loài bọ trĩ được ghi nhận là những Hưng Yên (chi tiết ở bảng 1 & bảng 2), địa điểm được ghi ở bảng 2.1. Viện Bảo vệ thực vật 2.2 Làm mẫu tiêu bản2. Chi cục Trồng trọt và BVTV tình Hòa Bình3. Hội Côn trùng học Việt Nam Mẫu bọ trĩ được làm sạch và gắn tiêu bản cố* Corresponding author: daothihang@hotmai.com định lâu dài theo các bước làm mẫu lam của 3Kết quả nghiên cứu Khoa học BVTV – Số 5/2022Sirisena et al., 2014, tóm tắt như sau: Làm sạch shrimp alkaline phosphatase (Promega). Giảimẫu bằng dung dịch KOH (10%), làm khô bằng trình tự gen và phân tích trình tự gen: gửi mẫudung dịch cồn 70% và 95%, sau đó ngâm dầu sản phẩm PCR đã tinh sạch để giải trình tự ở 1stđinh hương, gắn mẫu bằng keo đào, sấy ở 40ºC. BASE DNA Sequencing Services, Malaysia. Trình tự gen được phân tích sử dụng phần mềm 2.3 Phân btí ...