Thoái hóa khớp bàn tay - Bệnh thường gặp ở người cao tuổi

Bàn tay con người là một sản phẩm vĩ đại của sự tiến hóa. Người xưa có câu “Giàu hai con mắt, khó hai bàn tay”. Khi con người đứng thẳng trên đôi chân, hai chi trên được giải phóng. Bàn tay rất khéo léo, linh hoạt và là một công cụ lao động vô cùng hiệu quả. Tuy nhiên, thoái hoá khớp (THK) bàn tay là một trong các bệnh khớp thường gặp ở người có tuổi, gây đau, ảnh hưởng nhiều đến chức năng vận động và đời sống sinh hoạt hàng ngày củabệnh nhân. Ở Việt...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thoái hóa khớp bàn tay - Bệnh thường gặp ở người cao tuổi Thoái hóa khớp bàn tay - Bệnh thường gặp ở người cao tuổi Thoái hóa khớp bàn tay gây đau ở người cao tuổi. Bàn tay con người là một sản phẩm vĩ đại của sự tiến hóa. Người xưacó câu “Giàu hai con mắt, khó hai bàn tay”. Khi con người đứng thẳng trênđôi chân, hai chi trên được giải phóng. Bàn tay rất khéo léo, linh hoạt và làmột công cụ lao động vô cùng hiệu quả. Tuy nhiên, thoái hoá khớp (THK)bàn tay là một trong các bệnh khớp thường gặp ở người có tuổi, gây đau, ảnhhưởng nhiều đến chức năng vận động và đời sống sinh hoạt hàng ngày củabệnh nhân. Ở Việt Nam, THK bàn tay chiếm tỷ lệ 14%, đứng hàng thứ tưtrong các vị trí THK thường gặp. Ai hay bị THK bàn tay? Đầu tiên, THK thường đi kèm với người cao tuổi. Tuổi trung bình của bệnhnhân THK bàn tay là 60 - 65 tuổi. Tuy nhiên từ độ tuổi 55 đã bắt đầu xuất hiện cácbiểu hiện của THK bàn tay. Tỷ lệ THK tăng dần theo tuổi, cao hơn ở nhóm tuổi từ60 trở lên và cao nhất ở nhóm 70 - 79 tuổi. Tuổi cao là yếu tố nguy cơ cao nhấtcủa THK, có thể nói rằng tuổi càng cao, lượng máu đến nuôi dưỡng vùng khớp bịgiảm sút, sự lão hoá sụn càng rõ, làm cho sụn kém chịu đựng được các yếu tố tácđộng có hại lên khớp. Ngoài ra, người già vẫn phải làm việc để kiếm sống, chămlo các công việc trong gia đình như giặt giũ, bế cháu, các công việc nội trợ khác,họ lao động chân tay là chủ yếu, tạo điều kiện cho THK phát triển. Thứ hai, bệnhcũng thường gặp ở nữ giới (75%). Số lượng bệnh nhân nữ mắc THK bàn tay nhiềugấp 3 lần so với nam giới. Nguyên nhân có thể là do sự thay đổi hormon nhưestrogen dẫn đến thay đổi tế bào sụn khớp. Thứ ba, những người béo phì cũng dễbị THK bàn tay. Có tới 1/3 bệnh nhân THK bàn tay bị béo phì. Thứ tư là THK bàntay thường xuất hiện sau một số bệnh lý bàn tay như sau chấn thương, gãy xươngkhớp, hoại tử xương, viêm khớp dạngthấp, gút mạn tính, đái tháo đường... Nhận biết THK bàn tay Bàn tay phải hay bị thoái hóa hơn vì đa số trong chúng ta đều thuận tayphải, dùng nhiều tay phải hơn trong cuộc sống, lao động và sinh hoạt. Trong số 5ngón tay thì các ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa (ngón I, II, III) hay bị thoái hóa nhấtdo các ngón này phải hoạt động tích cực nhất khi cầm, nắm, mang, vác hay xáchđồ vật. Còn trong các vị trí khớp của từng ngón tay thì khớp ngón xa hay khớpngón gần, khớp gốc ngón tay cái hay bị THK nhất, liên quan đến việc sử dụng cáckhớp này nhiều nhất khi cầm nắm đồ vật. Đặc biệt, khớp gốc ngón tay cái có hìnhyên ngựa, đảm nhiệm chức năng cầm, nắm đồ vật của bàn tay, do đó dễ bị tổnthương hơn. Hiện nay người ta đã chứng minh vai trò chắc chắn của yếu tố nghềnghiệp trong THK gốc ngón tay cái ở phụ nữ. Người bệnh than phiền đau khớpbàn tay 1 bên hoặc cả 2 bên, đau kiểu cơ học, tức là đau khi vận động và giảm khinghỉ ngơi. Đau tăng lên khi mặc quần áo, khi cài khuy áo; đau khi nắm bàn taylại, đau khi rót nước vào ly và đỡ đau khi nghỉ ngơi. Đau thường chỉ ở mức độnhẹ và trung bình. Vào buổi sáng, khi thức dậy, người bệnh thấy khớp bị cứng,khó cử động, kéo dài từ 15 - 30 phút. Cứng khớp sau khi nghỉ ngơi cũng thườnggặp. Đó là dấu hiệu phá rỉ khớp. Dần dần bàn tay trở nên khó làm các động tácsinh hoạt thường ngày hơn, phát tiếng lạo xạo khi cử động, các cơ bàn tay teo nhỏ.Ở các giai đoạn muộn, có 1/3 bệnh nhân có các ngón tay bị biến dạng. Đó là do sựcó mặt của các chồi xương, mọc ở khớp ngón xa (hạt Heberden) hay ở khớp ngóngần (hạt Bouchad), gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ. Có khoảng 50% số bệnh nhânTHK bàn tay gặp khó khăn khi thực hiện các công việc tự chăm sóc bản thân, nộitrợ và các công việc trong sinh hoạt hằng ngày khác như chải đầu, giặt giũ, mặcquần áo, ăn uống, chăm sóc con cháu, bế cháu. Các xét nghiệm máu thường bìnhthường. Có thể sử dụng thêm chụp Xquang bàn tay để chẩn đoán THK bàn tay.Đây là kỹ thuật đơn giản, ít tốn kém, được sử dụng để đánh giá mức độ tổn thươngcủa THK trong nhiều năm nay. Có 4 dấu hiệu cơ bản của THK bàn tay là gaixương, hẹp khe khớp, đặc xương dưới sụn, hốc xương. Phòng tránh THK bàn tay Tránh lao động, mang vác nặng. Không nên sử dụng đôi tay trong thờigian liên tục, quá dài. Các thành viên trong gia đình và cộng đồng xã hội nênquan tâm, chia sẻ bớt gánh nặng của người cao tuổi. Tăng cường việc sử dụngmáy móc hỗ trợ cho lao động và sinh hoạt nếu có thể. Việc phát hiện sớm THKbàn tay là cần thiết vì sẽ giúp điều trị sớm, giảm thiểu các hậu quả của bệnh. Khicó các dấu hiệu như đau khớp bàn tay, biến dạng khớp hay cứng khớp buổi sáng,hạn chế vận động bàn tay thì nên đến khám chuyên khoa xương khớp để được tưvấn và điều trị kịp thời. ...