Thực trạng và đề xuất phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh trung học phổ thông

Bài viết khái quát thực trạng việc dạy học hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở một số trường THPT ở một số tỉnh miền Bắc và đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động này nhằm đáp ứng yêu cầu giáo dục đặt ra.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực trạng và đề xuất phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh trung học phổ thông VJE Tạp chí Giáo dục (2024), 24(6), 47-52 ISSN: 2354-0753 THỰC TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM, HƯỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Chu Thị Mai Hương+, Trường Đại học Tây Bắc Trần Thị Phượng +Tác giả liên hệ ● Email: chumaihuong@utb.edu.vn Article history ABSTRACT Received: 12/11/2023 Experiential and career-oriented activities are compulsory educational Accepted: 15/12/2023 activities in the 2018 General Education Curriculum from grade 1 to grade Published: 20/3/2024 12. The activity content is selected based on learning topics related to the individual, family, society, environment and occupations. It is necessary to Keywords examine the current situation to propose some teaching methods to improve Experiential activities, career the quality of Experiential activities and career guidance for students in high guidance, high school, schools, meeting the goals of educational innovation according to the Northern provinces competency-based General Education Curriculum. Using theoretical research methods, surveys and pedagogical experiments, the article clarifies the current situation of organizing experiential and career guidance activities in high schools; suggests some methods to improve the quality of implementing experiential and career guidance activities for high school students. This research contributes to improving the effectiveness of experiential lessons and career guidance for high school students, while improving the quality of experiential and career guidance activities according to the 2018 General Education Curriculum.1. Mở đầu Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp (HĐTN, HN) là hoạt động giáo dục bắt buộcđược thực hiện ở các cấp học phổ thông theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Đối với cấp THPT, HĐTN,HN giúp HS “phát triển các phẩm chất, năng lực đã được hình thành ở cấp tiểu học và cấp THCS. Kết thúc giaiđoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp, HS có khả năng thích ứng với các điều kiện sống, học tập và làm việc khácnhau; thích ứng với những thay đổi của xã hội hiện đại; có khả năng tổ chức cuộc sống, công việc và quản lí bảnthân; có khả năng phát triển hứng thú nghề nghiệp và ra quyết định lựa chọn được nghề nghiệp tương lai; xây dựngđược kế hoạch rèn luyện đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp và trở thành người công dân có ích” (Bộ GD-ĐT, 2018). Theo Chu Thị Mai Hương và Dương Thị Đạt (2023), “hoạt động trải nghiệm trong giáo dục” là hoạt động mà ởđó HS được tham gia vào các tình huống lí thuyết và thực hành. Theo Nguyễn Thị Liên và cộng sự (2016), “bản chấtcủa hoạt động trải nghiệm là hoạt động giáo dục được tổ chức theo con đường gắn lí thuyết với thực tiễn tạo nên sựthống nhất giữa nhận thức và hành động, hình thành và phát triển cho HS niềm tin, tình cảm, những năng lực cầncó của người công dân trong tương lai”. Hoạt động trải nghiệm được thực hiện thông qua nhiều phương pháp, hình thức khác nhau. Đã có nhiều nghiêncứu về vấn đề này như: mô phỏng hoạt động ngoài thực tế, ở đó GV sẽ trao quyền cho HS tự chịu trách nhiệm vàthiết kế, thực hiện các kế hoạch bài học nhằm kiểm soát quá trình học tập của chính HS (Marin, 2015); vận dụng líthuyết học tập trải nghiệm của Kolb để tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong lớp học toàn cầu nhằm nâng cao sựtham gia của HS vào các hoạt động học tập mang tính trải nghiệm thực tế (Quibrantar & Ezezika, 2023); thông quamô hình thích ứng nghề nghiệp cho HS phổ thông ở Hồng Kông nhằm giúp HS có trải nghiệm thực tế với các nghềnghiệp trong tương lai (Leung et al., 2022); các buổi ngoại khóa và các buổi trải nghiệm thực tế để HS có kĩ năngđối phó với những thách thức trong tình huống thực (Montta & Galian, 2023); thông qua thực tế ảo - một công nghệgiáo dục hiện đại trong các trường học, cho phép kết hợp giữa các tính năng nhập vai và học tập qua trải nghiệmnhằm giúp HS có những trải nghiệm sinh động và có tính tương tác cao (Fromm et al., 2021); trải nghiệm ngoài thựcđịa sẽ sinh động hơn hoạt động học tập trong lớp học, giúp HS có những trải nghiệm về hành vi nhằm đưa ra nhữngquyết định về nghề nghiệp sau này (Burga et al., 2023). Điều này đã khẳng định vai trò quan trọng của hoạt động trảinghiệm trong giáo dục nói chung và HĐTN, HN nói riêng. 47 VJE Tạp chí Giáo dục (2024), 24(6), 47-52 ISSN: 2354-0753 Bài báo khái quát thực trạng việc dạy học HĐTN, HN ở một số trường THPT ở một số tỉnh miền Bắc và đề xuấtmột số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động này nhằm đáp ứng yêu cầu giáo dục đặt ra.2. Kết quả nghiên cứu2.1. Thực trạng dạy học Hoạt động trải nghiệp, hướng nghiệp ở trường trung học phổ thông tại một số tỉnh miền Bắc2.1.1. Khái quát khảo sát thực trạng Bằng phương pháp thống kê, xử lí số liệu và điều tra bằng câu hỏi, chúng tôi tiến hành khảo sát 1892 HS khốilớp 10 và 44 GV trực tiếp dạy học HĐTN, HN tại 05 trường THPT (Trường THPT Chiềng Sinh - Sơn La, TrườngTHPT Ngọc Lặc - Thanh Hóa, Trường THPT Lê Lợi - Thọ Xuân - Thanh Hóa, Trường THPT Than Uyên - Lai ...