Tìm hiểu thủ tục rút gọn trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003

Bài viết nhằm trao đổi về một số vấn đề còn bất cập trong một số điều luật cụ thể và đề xuất hướng hoàn thiện những điều luật đó, qua đó góp phần giải quyết nhanh chóng vụ án, tiết kiệm được kinh phí, lực lượng và thời gian trong quá trình tiến hành tố tụng đối với vụ án nhưng vẫn đảm bảo không để sót, lọt tội phạm; không làm oan người vô tội; đảm bảo việc điều tra, truy tố, xét xử vô tư, khách quan, đúng luật; bảo vệ được các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm hiểu thủ tục rút gọn trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 PHAÙP LUAÄT // TAÏP CHÍ KHOA HOÏC CAÛNH SAÙT NHAÂN DAÂN TÌM HIEÅU THUÛ TUÏC RUÙT GOÏN TRONG BOÄ LUAÄT TOÁ TUÏNG HÌNH SÖÏ NAÊM 2003 Thiếu tá, ThS. Bùi Thị Lan Hương * Tóm tắt nội dung: Thực tiễn áp dụng quy định của pháp luật về thủ tục tố tụng hình sự (TTHS) rút gọn được quy định tại chương XXXIV (từ điều 318 đến 324) Bộ luật TTHS năm 2003. Trong thời gian qua, việc áp dụng thủ tục rút gọn còn gặp rất nhiều khó khăn; một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do cách thiết kế nội dung của điều luật còn có những bất cập, hạn chế dẫn đến có cách hiểu khác nhau về thời hạn tạm giam, tên gọi, điều kiện, thẩm quyền áp dụng. Qua nghiên cứu thực tế việc áp dụng những qui định này, bài viết trao đổi về một số vấn đề còn bất cập trong một số điều luật cụ thể và đề xuất hướng hoàn thiện những điều luật đó, qua đó góp phần giải quyết nhanh chóng vụ án, tiết kiệm được kinh phí, lực lượng và thời gian trong quá trình tiến hành tố tụng đối với vụ án nhưng vẫn đảm bảo không để sót, lọt tội phạm; không làm oan người vô tội; đảm bảo việc điều tra, truy tố, xét xử vô tư, khách quan, đúng luật; bảo vệ được các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Thủ tục TTHS rút gọn là một trong những một số hoạt động tố tụng, trình tự, thủ tục hoặc thủ tục đặc biệt được qui định từ điều 318 đến nội dung của hoạt động đó. điều 324 Chương XXXIV Bộ luật TTHS năm Về điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn là 2003 của nước CHXHCN Việt Nam, bao gồm các điều kiện tối thiểu; theo qui định của Bộ luật qui định về điều kiện, trình tự, thủ tục và thẩm TTHS thủ tục rút gọn được áp dụng khi hội tụ cả quyền ra quyết định áp dụng thủ tục rút gọn. 4 điều kiện sau đây: Có thể nói, những qui định về thủ tục rút gọn - Người thực hiện hành vi phạm tội quả trong Bộ luật TTHS là cơ sở pháp lý để các cơ tang: nghĩa là người thực hiện hành vi phạm tội quan tiến hành tố tụng giải quyết nhanh chóng bị bắt trong khi đang thực hiện hành vi phạm tội các vụ án hình sự có tính chất đơn giản, giúp hoặc ngay sau khi thực hiện hành vi phạm tội rút ngắn đáng kể thời hạn điều tra, truy tố và (theo Điều 82 BLTTHS 2003). Việc qui định như xét xử, giảm bớt được phần nào thủ tục tố tụng vậy nhằm đảm bảo không có bất cứ sự nhầm nhưng vẫn đảm bảo được yêu cầu về xử lý tội lẫn, sai sót nào về bị can, bị cáo. Đây chính là phạm.Việc qui định thủ tục rút gọn trong Bộ luật một trong những điều kiện cần thiết để có thể TTHS là hết sức cần thiết và tiến bộ, phù hợp giải quyết vụ án nhanh chóng, thuận lợi và chính với yêu cầu thực tiễn đấu tranh phòng, chống tội xác. phạm; tiết kiệm được thời gian, tiền của cho các - Sự việc phạm tội đơn giản, chứng cứ rõ Cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố ràng: sự việc phạm tội đơn giản là các trường tụng.Theo qui định tại Chương XXXIV Bộ luật hợp mà hành vi khách quan và các yếu tố phạm TTHS 2003 thì phạm vi áp dụng thủ tục rút gọn tội của họ không có những tình tiết phức tạp, được hiểu ở 2 góc độ. Một là, giới hạn của các khó xác định; chứng cứ rõ ràng là các chứng cứ hoạt động tố tụng, giai đoạn tố tụng có thể áp không thể gây nghi ngờ gì về việc thu thập, bảo dụng thủ tục rút gọn. Hai là, giới hạn của việc rút quản và giá trị của nó. gọn: Rút gọn cái gì? Đến mức nào? Vậy trong - Tội phạm đã thực hiện là tội phạm ít quá trình điều tra, truy tố, xét xử sơ thẩm, các cơ --------------------------------------------------------------- quan tiến hành tố tụng có thể xem xét giảm bớt * Giáo viên Bộ môn PL - T39 SOÁ 04 // QUYÙ II NAÊM 2014 23 TAÏP CHÍ KHOA HOÏC CAÛNH SAÙT NHAÂN DAÂN // PHAÙP LUAÄT nghiêm trọng: “Tội phạm ít nghiêm trọng là người phạm tội tự thú về hành vi phạm tội của tội phạm gây nguy hại không lớn cho xã hội mình mà hành vi phạm tội đó cũng rất đơn giản, mà mức cao nhất của khung hình phạt đối chứng cứ rõ ràng, tội phạm được thực hiện cũng với tội ấy là đến ba năm tù…” (Điều 8 Bộ luật là tội phạm ít nghiêm trọng, lai lịch, căn cước rõ Hình sự). ràng nhưng do không phải là trường hợp phạm - Người phạm tội có căn cước, lai lịch rõ tội quả tang nên cũng không được áp dụng thủ ràng: điều kiện này đòi hỏi phải có đủ các thông tục rút gọn. Như vậy, điều kiện áp dụng thủ tục tin cần thiết về cá nhân người phạm tội, bao gồm rút gọn qui định tại Điều 319 Bộ luật TTHS hiện các thông tin về nơi ở, nơi làm việc, quê quán, hành chỉ được áp dụng trong trường hợp phạm ngày tháng năm sinh, quá trình sinh sống, quá tội quả tang là chưa phù hợp với thực tiễn, bỏ trình làm việc… sót rất nhiều vụ án có thể áp dụng được thủ tục Về thẩm quyền quyết định áp dụng thủ rút gọn, làm mất nhiều thời gian, không hạn chế tục rút gọn: Viện Kiểm sát có quyền quyết định được lượng án tồn đọng, tốn kém về chi phí vật việc áp dụng thủ tục rút gọn căn cứ theo đề nghị chất, gây thiệt hại cho các chủ thể tham gia tố của Cơ quan điều tra (CQĐT) hoặc tự mình xét tụng hình sự. thấy vụ án có đủ điều kiện theo qui định tại điều Thứ hai, về vấn đề thời hạn tạm giam 319 Bộ luật TTHS 2003 sau khi khởi tố vụ án trong giai đoạn điều tra, truy tố. Tại khoản 3 hình sự. Sau khi có quyết định, Viện Kiểm sát Điều 322 BLTTHS quy định: “Thời hạn tạm có trách nhiệm gửi quyết định cho ...