Tín lý hiếu hòa của Công giáo trong giáo dục con người ở Việt Nam hiện nay

Trước những bất ổn trong đời sống gia đình và xã hội trên thế giới cũng như ở Việt Nam, người ta bắt đầu bàn nhiều đến các vấn đề luân lý, đạo đức và đi tìm giải pháp cho những bất ổn này. Trong đó, những quan điểm, giải pháp của tôn giáo cũng được bàn luận khá nhiều
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tín lý hiếu hòa của Công giáo trong giáo dục con người ở Việt Nam hiện nayTín lý hiếu hòa của Công giáotrong giáo dục con người ở Việt Nam hiện nayĐỗ Lan Hiền11Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.Email: dolanhien67@gmail.comNhận ngày 21 tháng 9 năm 2016. Chấp nhận đăng ngày 21 tháng 10 năm 2016.Tóm tắt: Trước những bất ổn trong đời sống gia đình và xã hội trên thế giới cũng như ở Việt Nam,người ta bắt đầu bàn nhiều đến các vấn đề luân lý, đạo đức và đi tìm giải pháp cho những bất ổnnày. Trong đó, những quan điểm, giải pháp của tôn giáo cũng được bàn luận khá nhiều. Tuy nhiên,có hai luồng ý kiến: thứ nhất, hoài nghi về sức mạnh cảm hóa của luân lý và đạo đức tôn giáo vìcho rằng, tôn giáo đã tồn tại cùng nhân loại từ rất lâu, giáo lý của mọi tôn giáo đều hướng đến điềuthánh thiện và khuyên răn con người thực thi đức hiếu hòa, nhưng tội ác và bạo lực vẫn ngày mộtgia tăng; thứ hai, giải pháp luân lý và đạo đức của tôn giáo trong ứng xử gia đình và xã hội khônghề cạn kiệt giá trị.Từ khóa: Hiếu hòa, Công giáo, gia đình, xã hội.Abstract: Facing the instability within the family life and in the society worldwide as well as inVietnam, people tend to discuss more and more the issues of morality and ethics and seek solutionsto the lack of stability. Among them, the views and solutions of religions have been discussed quitea lot. There are two different viewpoints on the issue. The first is a skeptical view toward the powerof the religious ethics in converting man to be more moral, arguing that, though religions have beenwith mankind for so long, with the teachings of all religions being for the practices of good deedsand concord, crime and violence are still increasing. Meanwhile, the others hold the view that thevalues of religious ethics and morals in the behaviors within the family and in the society do remain.Keywords: Peaceful, Catholic, family, society.1. Mở đầuHiếu hòa trong giáo lý của Công giáo baohàm hai ý nghĩa cơ bản: một là, lòng hiếuthảo, hiếu nghĩa đối với mọi người tronggia đình; hai là, đức hiếu sinh, hòa thuận,bác ái với tha nhân và xã hội.48Giáo hội Công giáo luôn mời gọi conngười thực thi đức hiếu hòa, tình yêu thanhân và nền hòa bình cho thế gian này,nhưng khủng bố, chiến tranh trên thế giớingày một gia tăng. Tội ác, bạo lực, khủnghoảng đạo đức trong quan hệ gia đình và xãhội tạo nên nỗi lo âu, bất ổn, một sự hoàiĐỗ Lan Hiềnnghi về sức mạnh cảm hóa của tín lý hiếuhòa của mọi tôn giáo. Theo xu hướngchung, chúng ta sẽ chọn hình thức chính trị,vũ trang, vũ lực răn đe làm giải pháp anđịnh tình hình hơn là dùng những giải phápvề luân lý, đạo đức của các tôn giáo. Bàiviết này bàn đến những giá trị nhân bản củaCông giáo về hiếu hòa trong giáo dục conngười ở Việt Nam hiện nay.2. Hiếu đạo trong gia đìnhNhững ngày đầu khi mới truyền đạo vàoViệt Nam, Công giáo đã gây những hiểulầm không tốt về hiếu đạo vì giáo lý của nócòn lấn cấn giữa việc thờ kính tổ tiên và thờphụng Thiên Chúa để rồi Giáo hội Cônggiáo buộc tín đồ phải khước từ việc thờcúng tổ tiên, và Công giáo bị cáo buộc làchối bỏ hiếu đạo trong gia đình. Song, KinhThánh (Cựu Ước và Tân Ước) có rất nhiềucâu, nhiều đoạn văn, nhiều châm ngônkhuyến khích lòng hiếu thảo của con cái đốivới cha mẹ, theo đó, hiếu kính với cha mẹchính là điều kiện để được cứu độ: “Ai thờcha thì bù đắp lỗi lầm, ai kính mẹ thì tíchtrữ kho báu” [5, tr.1282]; “Ngươi hãy thờcha kính mẹ để được sống lâu trên đất màĐức Chúa, Thiên Chúa của ngươi, ban chongươi” [5, tr.144]. Hiếu đạo cũng là mộtgiới luật trong thập giới, một luân lý cănbản của Kitô giáo. Thập giới được chia làmhai nhóm: ba giới đầu liên quan đến ThiênChúa (thờ phụng Thiên Chúa và kính mếnngười trên hết mọi sự; chớ kêu tên ThiênChúa vô cớ; giữ ngày Chúa Nhật); bảy giớisau liên quan đến tha nhân, trong đó, thảokính cha mẹ là giới đứng đầu (thảo kính chamẹ; chớ giết người; chớ làm sự dâm dục,chớ lấy của người; chớ làm chứng dối; chớmuốn vợ chồng người; chớ tham củangười). Điều đó cho thấy, thảo kính cha mẹlà giới răn được coi trọng nhất trong cácgiới liên quan đến tha nhân. Kinh Thánhcũng dạy rằng, nếu con người ta không biếthiếu thảo với chính cha mẹ, anh em củamình, người yêu thương, hy sinh vì ta mộtcách hữu hình thì làm sao người đó có thểtín kính thật sự với Thiên Chúa vô hình ởtrên trời, mà sự hy sinh của Chúa đối với talại phải chiêm nghiệm bằng đức tin mớithấy được.Như vậy, giáo lý của Công giáo cũng đãchú trọng đến hiếu đạo và coi đó như nềntảng luân lý của mình. Tuy nhiên, chiềukích hiếu đạo của nó hướng đến đích là hiếukính Thiên Chúa vì Thiên Chúa mới là cha,là mẹ sinh ra mọi loài thụ tạo. Thần học tamphụ của Alexandre de Rhodes đã nêu rằng,cha mẹ có ba cấp độ: Thượng Phụ, TrungPhụ và Hạ Phụ. Trong đó, Thượng Phụ làCha trên trời, Trung Phụ là giáo hội và đấtnước, Hạ Phụ là cha mẹ sinh ra ta. Do đó,tín đồ thực hiện bổn phận của hiếu đạo cầnphải chu toàn cả ba c ...