Tính đa dạng của hệ thực vật ven bờ hạ lưu sông Hà Thanh, Bình Định

Nghiên cứu hệ thực vật ven bờ hạ lưu sông Hà Thanh, Bình Định, chúng tôi xác định 3 ngành thực vật bậc cao có mạch là Lycopodiophyta, Polypopodiophyta và Magnoliophyta với 64 họ, 161 chi và 195 loài. Ngành Magnoliophyta chiếm ưu thế nhất với 189 loài, 156 chi và 59 họ; trong đó có 134 loài, 114 chi, 42 họ thuộc Magnoliopsida và 55 loài, 42 chi và 17 họ thuộc Liliopsida (tỷ trọng về số loài giữa Magnoliopsida và Liliopsida là 2,44).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tính đa dạng của hệ thực vật ven bờ hạ lưu sông Hà Thanh, Bình Định Tạp chí Khoa học - Trường ĐH Quy Nhơn, ISSN: 1859-0357, Tập 10, SốTập 4, 2016, 10, SốTr.4,63-68 2016 TÍNH ĐA DẠNG CỦA HỆ THỰC VẬT VEN BỜ HẠ LƯU SÔNG HÀ THANH, BÌNH ĐỊNH PHAN HOÀI VỸ Khoa Sinh-Kỹ thuật nông nghiệp, Trường Đại học Quy Nhơn TÓM TẮT Nghiên cứu hệ thực vật ven bờ hạ lưu sông Hà Thanh, Bình Định, chúng tôi xác định 3 ngành thựcvật bậc cao có mạch là Lycopodiophyta, Polypopodiophyta và Magnoliophyta với 64 họ, 161 chi và 195 loài. Ngành Magnoliophyta chiếm ưu thế nhất với 189 loài, 156 chi và 59 họ; trong đó có 134 loài,114 chi, 42 họ thuộc Magnoliopsida và 55 loài, 42 chi và 17 họ thuộc Liliopsida (tỷ trọng về số loài giữaMagnoliopsida và Liliopsida là 2,44). Tiếp theo là Polypodiophyta với 5 loài, 4 chi và 4 họ. Thấp nhất làLycopodiophyta với 1 loài, 1 chi và 1 họ. Căn cứ vào Sách đỏ Việt Nam 2007, đã xác định được 2 loài thuộc diện quý hiếm cần được quantâm và ưu tiên bảo vệ. Từ khóa: Đa dạng sinh học, đa dạng thực vật, hệ thực vật, sông Hà Thanh ABSTRACT A preliminary assessment of the diversity of flora along the lower of the Ha Thanh river, Binh Dinh province Through a preliminary assessment, the Flora of the lower of the Ha Thanh River in Binh Dinhprovince consists of 3 vascular plant divisions: Lycopodiophyta, Polypodiophyta and Magnoliophyta witha total of 64 families, 161 genera and 195 species. The Magnoliophyta is the largest division with 189 species, 156 genera and 59 families. Theincluding 134 species, 114 genera and 42 families of Magnoliopsida and 55 species, 42 genera and 17families of Liliopsida (The species proportion of Magnoliopsida to Liliopsida is 2.44). The Polypodiophyta,with 5 species, 4 genera and 4 families, is the second most diverse major group. The Lycopodiophyta is theleast diverse with only 1 species, 1 genus and 1 family. The flora at the Ha Thanh River’s lower course banks also conserves 2 species now threatened withextinction (Vietnam Red Data Book, part II.: Plants, 2007). Keywords: Biodiversity, flora, Ha Thanh River, plant diversity1. Đặt vấn đề Hệ thực vật ven sông luôn là các hệ thực vật nhạy cảm, không những có tính đa dạng caomà còn có tác động nhiều mặt đến khí hậu, thủy văn, dân sinh,… [9] Hà Thanh là một con sông lớn chảy trên địa bản tỉnh Bình Định. Do địa hình dốc, lượngnước lớn, các nhánh sông Hà Thanh trước khi đổ ra biển lại chảy trên địa bàn có mật độ dân cư caoE-mail: phanhoaivy@qnu.edu.vnNgày nhận bài: 19/5/2016; ngày nhận đăng: 3/11/2016 63Phan Hoài Vỹnên bên cạnh những giá trị về mặt sinh học, hệ thực vật ven bờ còn có vai trò quan trọng trong bảovệ môi trường, cảnh quan, tác động đến dòng chảy và điều kiện vi khí hậu, bảo vệ đê bao, chốngxâm thực,… Nhất là trong điều kiện tình hình lũ lụt những năm qua diễn biến hết sức phức tạp. Tuy nhiên trong thực tế, sự khai thác, tàn phá, cũng như tác động nhiều mặt của áp lực dânsinh đã làm cho đa dạng thực vật tại khu vực hiện không cao và đang trên đà suy thoái nghiêm trọng. Nhận thức được tầm quan trọng và tính cấp thiết của việc bảo vệ hệ thực vật ven bờ hạ lưusông Hà Thanh, chúng tôi tiến hành khảo sát, điều tra, thu mẫu, định danh, phân loại khoa học,kiểm kê thành phần loài. Trên cơ sở đó, chúng tôi phân tích tính đa dạng nhằm cung cấp nhữngdẫn liệu cho việc lập hồ sơ khoa học, góp phần vào công tác đánh giá cũng như có kế hoạch bảovệ và phát huy giá trị của hệ thực vật nhạy cảm này.2. Đối tượng, phương pháp nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của đề tài là toàn bộ hệ thực vật bậc cao có mạch ven bờ hạ lưusông Hà Thanh, Bình Định. - Công tác thu mẫu được tiến hành theo phương pháp điều tra theo tuyến và ô tiêu chuẩntheo Nguyễn Nghĩa Thìn (1997) [6], [8]; xác định các họ theo Nguyễn Tiến Bân (1997) [1],Brummitt R.K. (1992) [2] và Takhtajan, A.L [10]; định loại theo phương pháp hình thái so sánhdựa trên mô tả của Phạm Hoàng Hộ (2000) [5]. - Tập hợp, hệ thống hoá thành phần các taxon bậc loài của khu vực nghiên cứu theo hệthống của Brummitt (1992) và Luật danh pháp quốc tế về thực vật (Tokyo, 1994) [2], [3]. - Đánh giá tính đa dạng về phân loại ở các taxon bậc ngành, lớp, họ và chi theo NguyễnNghĩa Thìn (1997) [7], [8]; căn cứ vào Sách đỏ Việt Nam (2007) [4] để xác định thành phần thựcvật nguy cấp, quý hiếm.3. Kết quả nghiên cứu và bàn luận3.1. Đa dạng về phân loại Chúng tôi đã thu thập và bước đầu xác định được 195 loài thực vật bậc cao có mạch nằmtrong 161 chi thuộc 64 họ của 3 ngành thực vật bậc cao. Cấu trúc tổ thành các taxon của hệ thựcvật được trình bày trong Bảng 1. Bảng 1. Cấu trúc tổ thành các taxon của hệ thực vật ven bờ hạ lưu sông Hà Thanh Họ Chi Loài Ngành Số lượng % Số lượng % Số lượng % Lycopodiophyta 1 1,56 1 0,62 1 0,51 Polypodiophyta 4 6,25 4 2,48 5 2,56 Magnoliophyta 59 92,19 156 96,90 189 96,93 Tổng 64 100 161 ...