Tổng quan các phương pháp và dụng cụ đo kích thước mắt lưới sử dụng trong nghề cá

Bài viết đề cập đến một số thuật ngữ có liên quan đến mắt lưới của lưới đánh cá. Tổng quan các phương pháp và dụng cụ đo kích thước mắt lưới sử dụng trong nghề cá trên thế giới và tại Việt Nam cũng được đề cập đến trong bài viết này. Kích thước mắt lưới được dùng phổ biến tại Việt Nam trong các tài liệu khoa học và pháp quy liên quan đến khai thác thủy sản. Tại các nước có nghề cá phát triển trên thế giới, độ mở mắt lưới được sử dụng nhiều hơn là kích thước mắt lưới. Một vài đề xuất về dụng cụ đo và quy trình đo cũng được đề cập đến trong bài viết này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổng quan các phương pháp và dụng cụ đo kích thước mắt lưới sử dụng trong nghề cáTaïp chí Khoa hoïc - Coâng ngheä Thuûy saûnSoá 3/2012VAÁN ÑEÀ TRAO ÑOÅITỔNG QUAN CÁC PHƯƠNG PHÁP VÀ DỤNG CỤĐO KÍCH THƯỚC MẮT LƯỚI SỬ DỤNG TRONG NGHỀ CÁREVIEWS OF MESH MEASUREMENT METHODS AND TOOLSNguyễn Phong Hải1Ngày nhận bài: 06/02/2012; Ngày phản biện thông qua: 05/4/2012; Ngày duyệt đăng: 12/9/2012TÓM TẮTBài báo đề cập đến một số thuật ngữ có liên quan đến mắt lưới của lưới đánh cá. Tổng quan các phương pháp vàdụng cụ đo kích thước mắt lưới sử dụng trong nghề cá trên thế giới và tại Việt Nam cũng được đề cập đến trong bài báonày. Kích thước mắt lưới được dùng phổ biến tại Việt Nam trong các tài liệu khoa học và pháp quy liên quan đến khai thácthủy sản. Tại các nước có nghề cá phát triển trên thế giới, độ mở mắt lưới được sử dụng nhiều hơn là kích thước mắt lưới.Một vài đề xuất về dụng cụ đo và quy trình đo cũng được đề cập đến trong bài báo này.Từ khóa: lưới đánh cá, độ mở mắt lưới, kích thước cạnh mắt lưới, dụng cụ đo mắt lướiABSTRACTThis paper presents terminologies of fishing net mesh. An overview of mesh measurements was also mentioned in thispaper. In Vietnam, the ‘length of mesh’is used popularly in scientific and legal documents. However, the concept of ‘meshopenning’ is found more often in the documents in countries which have developed fisheries. Some suggestions on the meshmeasurement tool and measurement procedures were also mentioned in this paper.Keywords: fishing net, mesh opening, bar length of mesh, mesh measurement toolI. MỞ ĐẦUMột trong những giải pháp kỹ thuật để hạn chếviệc khai thác cá chưa đến tuổi thành thục sinh dụclà đưa ra các quy định liên quan đến kích cỡ mắtlưới nhỏ nhất tại phần chứa (dồn) cá. Kích cỡ mắtlưới là một trong những yếu tố quyết định đến tínhchọn lọc của ngư cụ. Thêm vào nữa, kích thước mắtlưới cũng ảnh hưởng đến hiệu quả đánh bắt củangư cụ cũng như độ bền của mắt lưới. Hiện nay tạiViệt Nam, việc kiểm soát quy định về kích cỡ mắtlưới gần như không được quan tâm bởi cơ quanquản lý thủy sản. Tuy nhiên, hoạt động này đượcthực thi rất nghiêm túc tại các nước có hoạt độngquản lý thủy sản tốt. Để đo kích cỡ mắt lưới, cần códụng cụ đo, phương pháp và quy trình đo đúng vàthống nhất. Bài báo này đề cập đến tổng quan cácphương pháp và dụng cụ đang được dùng để đokích cỡ mắt lưới tại Việt Nam và một số nước trênthế giới. Các đề xuất đến cơ quan quản lý thủy sản12Việt Nam về dụng cụ và quy chuẩn đo kích cỡ mắtlưới cũng được đề cập đến trong bài báo này.II. NỘI DUNG1. Một số thuật ngữ liên quan đến kích cỡ mắt lướiTheo tiêu chuẩn số: 28 TCN 210 -2004 (BộNông Nghiệp & Phát Triển Nông Thôn, 2008), hiệnnay tại Việt Nam, thuật ngữ có liên quan đến kíchthước mắt lưới bao gồm: Kích thước cạnh mắt lướivà Kích thước mắt lưới. Trong đó:Kích thước cạnh mắt lưới: Là số đo khoảngcách hai điểm giữa của hai gút lưới nằm trên cùngmột cạnh mắt lưới hình thoi, ký hiệu là a, đơn vị tínhlà mm. (Bộ NN& PTNT2, 2008) (hình 1).Kích thước mắt lưới: Là số đo khoảng cáchhai điểm giữa của hai gút lưới đối diện của mắt lướihình thoi được kéo căng theo chiều ngang hoặcchiều dọc, ký hiệu là 2a, đơn vị tính là mm (hình 2).(Bộ NN& PTNT, 2008).ThS. Nguyễn Phong Hải: Viện Khoa học và Công nghệ Khai thác Thủy sản - Trường Đại học Nha TrangBộ NN& PTNT: Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn180 ❖ TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NHA TRANGTaïp chí Khoa hoïc - Coâng ngheä Thuûy saûnTrên thế giới, bên cạnh hai khái niệm trên,người ta còn sử dụng thêm khái niệm: Độ mở mắtlưới (opening mesh). Độ mở mắt lưới được địnhnghĩa là khoảng cách mép trong giữa hai gút đốidiện, khi mắt lưới đó được kéo căng theo chiều dệtcủa tấm lưới (hình 3), (ICES, 2000).Hình 1. Kích thướcHình 2. Kích thước Hình 3. Độ mởcạnh mắt lưới*mắt lưới**mắt lưới*** kéo căng cạnh mắt lưới trước khi đo; **: kéo căng mắt lướitrước khi đoTrong các thuật ngữ kể trên, rõ ràng cần phảicó lực tác dụng lên mắt lưới để kéo căng cạnh mắtlưới hoặc mắt lưới trong quá trình đo. Theo Bộ NN& PTNT (2008), trọng vật có khối lượng bằng 3 lầnlực đứt của chỉ lưới ± 5% lực đứt chỉ lưới được dùngđể kéo căng mắt lưới trước khi đo kích thước cạnhhoặc kích thước mắt lưới. Theo quy định của mộtsố tổ chức quốc tế và một số quốc gia trên thế giới,lực tác dụng để kéo căng mắt lưới trong quá trìnhđo độ mở mắt lưới là 2kgf hoặc 5kgf hoặc 8kgf tùythuộc vào kích thước mắt lưới (Ronald et. al., 2007).2. Một số dụng cụ đo kích thước mắt lưới2.1. Thước đo dạng thanh ‘nêm’Thước đo dạng thanh nêm chính thức đượccông nhận tại cuộc họp của tổ chức thủy sản quốctế vào năm 1946. Hiện nay, công cụ này vẫn đượcdùng bởi cán bộ quản lý thủy sản của một số quốcgia để kiểm soát quy định về kích thước mắt lướitối thiểu.Hình 4. Thước đo dạng thanh nêmSoá 3/2012Cấu tạo: Thước được làm bằng hợp kim đểđảm bảo độ bền, có độ dày 2mm. Có hai dạngthước: (1) thước thuôn đều hai đường biên và đá ...