Truyện: Cây vĩ cầm cho Rothschild

Đó là một thị trấn nhỏ, còn tồi tệ hơn một cái làng, trong đó dân cư hầu như toàn ông già bà lão, chết hiếm tới mức khó chịu. Bệnh viện và nhà tù cần rất ít quan tài. Nói tóm lại, công việc ở đây rất chán. Giá Iakov Ivanovich làm nghề đóng quan tài ở trên tỉnh thì có lẽ lão đã có một ngôi nhà riêng hẳn hoi, và ở đó người ta gọi lão là ông Iakov Matveevich, chứ không như cái giống dân mách qué ở đây, gọi trống không cái tên Iakov, đã...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Truyện: Cây vĩ cầm cho Rothschild Cây vĩ cầm cho Rothschild Anton TchekhovĐó là một thị trấn nhỏ, còn tồi tệ hơn một cái làng, trong đó dân cư hầu như toànông già bà lão, chết hiếm tới mức khó chịu. Bệnh viện và nhà tù cần rất ít quantài. Nói tóm lại, công việc ở đây rất chán.Giá Iakov Ivanovich làm nghề đóng quan tài ở trên tỉnh thì có lẽ lão đã có mộtngôi nhà riêng hẳn hoi, và ở đó người ta gọi lão là ông Iakov Matveevich, chứkhông như cái giống dân mách qué ở đây, gọi trống không cái tên Iakov, đã thếcòn đặt cho lão cái biệt danh “lão Đồng”, hoạ có trời mới hiểu là gì. Iakov sốngnghèo khổ như một gã mugic tầm thường, ngôi nhà gỗ cũ kỹ chật chội, trong đócả lão, Marpha, cái bếp lò, cái giường đôi, đống quan tài và các thứ đồ đạc khácđều nhét vào một cái phòng duy nhất.Iakov đóng những chiếc quan tài đẹp và chắc chắn. Đối với đám mugic và cánhđàn ông thị trấn, lão đóng quan tài theo kích cỡ của bản thân và chưa một lầnnhầm lẫn, bởi vì có bói cũng không ra một người cao to, chắc khỏe như lão, kểcả trong nhà tù, mặc dù lão đã bẩy mươi tuổi. Đối với đám người có máu mặt vàphụ nữ, những cỗ quan tài được đóng theo kích thước của họ mà lão đo rất kỹbằng cái thước sắt. Còn quan tài đặt cho con trẻ lão nhận một cách miễn cưỡng,đóng chẳng theo một kích cỡ nào, và lúc nhận tiền công bao giờ cũng nói:- Thật tình, tôi chả thích làm nhưng việc vặt vãnh thế này.Ngoài nghề đóng quan tài, lão còn chơi đàn thuê để kiếm thêm chút đỉnh. Ở thịtrấn, trên các đám cưới, người ta hay gọi đội nhạc Do thái tới chơi. Đội nhạc dolão thợ thiếc Moise Ilich Sakhkes làm ông bầu và thường thu về cho mình già nửasố thu nhập. Vì Iakov kéo vĩ cầm rất hay, nhất là những bài hát Nga, nên Sakhkesthỉnh thoảng vẫn mời lão chơi trong đội nhạc của mình và trả cho lão năm mươicopek một ngày, không tính những món thưởng của khách. Cứ thoạt ngồi vào bannhạc là bao giờ người Iakov cũng đẫm mồ hôi và mặt thì đỏ gay đỏ gắt; khôngkhí nóng nực nồng nặc mùi tỏi đến ngạt thở, tiếng violon rít lên, tiếngcontrebasse khàn khàn bên tai trái, còn bên tai phải là tiếng sáo nức nở của gã DoThái tóc hung, gầy nhom, mặt chằng chịt những đường gân xanh đỏ, mang cái têncủa Rothschild, một người giàu nổi tiếng. Và gã Do Thái đáng nguyền rủa này,kể cả những lúc vui vẻ nhất, vẫn cố tình thổi sáo thật não nùng. Không có mộtnguyên cớ rõ ràng nào, nhưng trong người Iakov cứ dần dần tích tụ sự ganh ghétvà lòng khinh bỉ đối với dân Do Thái, đặc bịêt với Rothschild; lão nhiếc móc, chửimắng gã bằng đủ lời xấu xa, có lần còn định tẩn cả gã nữa. Rothschild giận giữ,làu bàu, nhìn lão, rít qua kẽ răng:- Nếu không trọng cái tài của ông thì tôi đã ném ông qua cửa sổ từ lâu rồi.Sau đó gã bật khóc. Chính vì thế người ta mời lão Đồng rất hãn hữu, chỉ trongtrường hợp vắng mặt một nhạc công Do Thái nào đó.Iakov không bao giờ có được tâm trạng sảng khoái bởi lão luôn phải chịu nhữngthất thu ghê gớm. Ví dụ, chủ nhật và những ngày lễ làm việc là có tội, còn thứhai - húy nhật, chính vì thế trong một năm, muốn hay không, phải có tới gần haitrăm ngày ăn không ngồi rồi. Thiệt hại mới lớn làm sao! Này nhé, có những đámcưới lại không cần nhạc, hay Sekhkes không mời Iakov, thế là thiệt rồi. Cảnh sáttrưởng hai năm liền ốm đau, tàn tạ và Iakov mong chờ lão chết từng ngày, ấyvậy mà lão lại lên tỉnh chữa bệnh rồi ngoẻo luôn ở đó. Này nhé, thiệt hại có khilên tới cả mươi rúp, nếu như buộc phải đóng một cái quan tài đắt tiền có hoa vănphủ nhũ. Những tính toán thua lỗ thường dày vò Iakov vào ban đêm; lão đặt chiếcvĩ cầm lên chăn, và khi đủ mọi ý nghĩ vớ vẩn len vào đầu, lão lại bật giây đàn,cây vĩ cầm phát ra những âm thanh trong bóng tối khiến lão nhẹ lòng hơn.Ngày mùng sáu tháng năm năm ngoái Marpha bỗng nhiên lăn ra ốm. Bà thở nặngnhọc, uống nhiều nước và đi đứng loạng choạng, thế mà buổi sáng vẫn tự mìnhnhóm lò, thậm chí còn đi kín nước. Tới chiều bà nằm một chỗ. Iakov chơi đànsuốt ngày, tối mịt mới xem đến quyển sổ ghi chép những thất thu hàng ngày, vàvì buồn chán lão làm bản tổng kết cả năm. Tổng cộng mất tất cả hơn nghìn rúp.Điều đó làm lão sốc tới mức vứt toẹt quyển sổ xuống sàn và di di chân lên. Sauđó lão lại vớ lấy cái bàn gảy và tính toán rất lâu, thở dài căng thẳng. Mặt mũi lãođỏ gay và đẫm mồ hôi. Lão nghĩ hơn nghìn rúp thất thu đó nếu đem gửi nhà băngthì mỗi năm lãi suất cũng chẳng được là bao - có 40 rúp. Có nghĩa 40 rúp này cũnglà một mất mát nữa. Nói tóm lại, dù có xoay xở như thế nào, thì ở đâu cũng độcthấy mất mát, không hơn.- Iakov! - Marpha bất ngờ gọi lão. - Tôi chết đến nơi rồi.Lão nhìn bà vợ. Mặt bà đỏ rực vì nóng, sáng rỡ và sung sướng khác thường. LãoĐồng quen nhìn thấy mặt bà nhợt nhạt, len lét thảm hại, giờ đây lão thấy lúngtúng. Hình như bà lão đốc chứng chết thật và tỏ ra sung sướng vì cuối cùng đãvĩnh viễn rời khỏi cái nhà này, thoát khỏi đống quan tài và khỏi Iakov... Bà nhìnlên trần, đôi ...