Vận dụng mô hình hóa toán học trong dạy học chủ đề 'hàm số bậc hai' (đại số 10)

Theo chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, trong dạy học Toán, một trong những năng lực cần hình thành cho học sinh là năng lực mô hình hóa toán học. Bài viết đề cập việc vận dụng mô hình hóa trong dạy học chủ đề Hàm số bậc hai (Đại số 10).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vận dụng mô hình hóa toán học trong dạy học chủ đề “hàm số bậc hai” (đại số 10)VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 7/2019, tr 217-220; 277 VẬN DỤNG MÔ HÌNH HÓA TOÁN HỌC TRONG DẠY HỌC CHỦ ĐỀ “HÀM SỐ BẬC HAI” (ĐẠI SỐ 10) Nguyễn Dương Hoàng - Trường Đại học Đồng Tháp Nguyễn Thị Thu Ba - Trường Đại học Sài Gòn Ngày nhận bài: 05/6/2019; ngày chỉnh sửa: 10/7/2019; ngày duyệt đăng: 30/7/2019. Abstract: According to the general education curriculum, in teaching mathematics, one of the competencies needed to develop for students is the mathematical modeling competency. Through mathematical modeling activities to describe situations, solve practical problems, help students not only understand knowledge, the relationship between mathematics and practice but also form and develop mathematical modeling competency for children. Therefore, in this article we mentioned the application of modeling in teaching the topic “Quadratic functions” (Algebra grade 10). Keywords: Mathematical modeling, students, quadratic functions.1. Mở đầu thể biểu diễn đồ thị của hàm số thông qua hình vẽ, sơ đồ. Do Để thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT, đòi vậy, trong bài viết này, chúng tôi đề cập việc vận dụng MHHhỏi giáo dục phổ thông cần chuyển từ nền giáo dục theo trong dạy học chủ đề Hàm số bậc hai (Đại số 10).hướng tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực người 2. Nội dung nghiên cứuhọc. Định hướng quan trọng trong đổi mới phương pháp 2.1. Mô hình hóa toán họcdạy học ở trường phổ thông là phát huy tính tích cực, tự 2.1.1. Khái niệm “mô hình hóa toán học”lực và sáng tạo, phát triển năng lực hành động, năng lực Có nhiều quan niệm khác nhau về mô hình, nhưng cóhợp tác của người học. Đó cũng là những xu hướng tất thể hiểu, mô hình dùng để mô tả một tình huống thực tiễnyếu trong giai đoạn hiện nay. nhằm hướng tới một mục tiêu nhất định. Mô hình toán Theo Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, trong học là một mô hình trừu tượng, sử dụng ngôn ngữ toándạy học Toán, một trong những năng lực cần hình thành cho học để mô tả đối tượng nghiên cứu.học sinh (HS) là năng lực mô hình hóa (MHH) toán học [1]. Mô hình sử dụng trong dạy học Toán có thể là hìnhTheo [2], các thành tố của năng lực MHH trong dạy học vẽ, bảng biểu, đồ thị, phương trình, sơ đồ, biểu đồ, biểuToán gồm: - Đơn giản giả thiết toán học, loại bỏ các yếu tố tượng hoặc mô hình ảo trên máy tính điện tử,... MHH làphi toán học, xử lí điều kiện của bài toán; - Làm rõ mục tiêu quá trình tạo ra mô hình nhằm hướng tới giải quyết mộtbài toán, hiểu tính thực tế của bài toán; - Thiết lập vấn đề từ vấn đề và có thể coi là một quá trình khép kín.tình huống thực tế; - Xác định biến, tham số, hằng số liên MHH toán học là quá trình chuyển đổi từ vấn đề thựcquan, tìm mối liên hệ giữa các biến số; - Lựa chọn mô hình tế sang vấn đề toán học bằng cách thiết lập và giải quyếttoán học; - Biểu diễn mô hình bằng biểu đồ, đồ thị, xử lí số các mô hình toán học [3]. Theo Nguyễn Thị Tân An: trongliệu thực tế; - Liên hệ lại vấn đề trong thực tiễn. Vậy, những dạy học Toán, MHH cho phép HS kết nối toán học trongyêu cầu cần đạt của năng lực này thể hiện thông qua việc nhà trường với thực tiễn, cung cấp một bức tranh rộngthực hiện các hoạt động sau: - Sử dụng các mô hình toán hơn, phong phú hơn về toán học, giúp việc học toán trởhọc (gồm công thức, phương trình, bảng biểu, đồ thị,…) để nên ý nghĩa hơn [4]. Theo [5], MHH toán học là quá trìnhmô tả các tình huống đặt ra trong bài toán thực tế; - Giải chuyển đổi từ vấn đề thực tiễn sang vấn đề toán học bằngquyết các vấn đề toán học trong mô hình được thiết lập; cách thiết lập và giải quyết các mô hình toán học. Như vậy,- Thực hiện và đánh giá lời giải trong bối cảnh thực tiễn và có thể hiểu, MHH toán học là phương pháp giúp HS tìmcải tiến mô hình nếu cách giải quyết không phù hợp. hiểu, khám phá các tình huống xuất phát từ thực tiễn bằng Thông qua hoạt động MHH toán học để mô tả các tình các công cụ và ngôn ngữ toán học, từ đó vận dụng kiếnhuống đưa ra, giải quyết các bài toán thực tiễn, giúp HS không thức, kĩ năng toán học để giải quyết bài toán đặt ra. MHHnhững nắm vững kiến thức, mối liên hệ giữa toán học với toán học giúp HS phát triển sự thông hiểu giữa các kháithực tiễn mà còn hình thành và phát triển năng lực MHH cho niệm và quá trình toán học [6]; phát triển các kĩ năng hợpcác em. Trong chương trình môn Toán ở lớp 10, khái niệm ...