Xác định người lành mang gen bệnh hemophilia A bằng kỹ thuật Microsatellite dna

Trong nghiên cứu này, chúng tôi tiến hành hoàn thiện kỹ thuật Microsatellite - DNA và áp dụng kỹ thuật này để xác định người lành mang gen bệnh thông qua việc khuếch đại các vùng trình tự lặp lại STR (short tandem repeat) và so sánh với kết quả phát hiện đột biến bằng kỹ thuật giải trình tự gen. Kỹ thuật giải trình tự gen và kỹ thuật Microsatellite - DNA cho kết quả trùng khớp nhau cho thấy đã hoàn thiện được kỹ thuật Microsatellite - DNA phát hiện người lành mang gen bệnh; 10/10 người mẹ đã được phát hiện là người lành mang gen bệnh, 24/38 thành viên nữ trong gia đình bệnh nhân là người lành mang gen bệnh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xác định người lành mang gen bệnh hemophilia A bằng kỹ thuật Microsatellite dnaTẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCXÁC ĐỊNH NGƯỜI LÀNH MANG GEN BỆNH HEMOPHILIA ABẰNG KỸ THUẬT MICROSATELLITE-DNAĐỗ Thị Hiến, Trần Huy Thịnh, Trần Vân KhánhTrường Đại học Y Hà NộiHemophillia A là bệnh di truyền lặn trên nhiễm sắc thể giới tính X gây nên do thiếu hụt yếu tố đông máuFVIII. Xác định đột biến gen, phát hiện người lành mang gen bệnh và tư vấn di truyền là giải pháp hiệu quảnhất giúp ngăn ngừa và giảm tỉ lệ mắc bệnh. Việc phát hiện người lành mang gen bệnh thường được thựchiện bằng kỹ thuật phát hiện đột biến trực tiếp trên gen F8 dựa vào đột biến chỉ điểm của bệnh nhân. Tuynhiên, trong một số trường hợp không phát hiện thấy đột biến hoặc việc phát hiện đột biến gặp khó khăn docấu trúc gen lớn, kỹ thuật phân tích gián tiếp có thể được áp dụng dựa vào xác định allele đột biến (Linkageanalysis)…Trong nghiên cứu này, chúng tôi tiến hành hoàn thiện kỹ thuật Microsatellite - DNA và áp dụng kỹthuật này để xác định người lành mang gen bệnh thông qua việc khuếch đại các vùng trình tự lặp lại STR(short tandem repeat) và so sánh với kết quả phát hiện đột biến bằng kỹ thuật giải trình tự gen. Kỹ thuật giảitrình tự gen và kỹ thuật Microsatellite - DNA cho kết quả trùng khớp nhau cho thấy đã hoàn thiện được kỹthuật Microsatellite - DNA phát hiện người lành mang gen bệnh; 10/10 người mẹ đã được phát hiện là ngườilành mang gen bệnh, 24/38 thành viên nữ trong gia đình bệnh nhân là người lành mang gen bệnh. Kỹ thuậtMicrosatellite - DNA hứa hẹn là một phương pháp hữu hiệu để phát hiện người lành mang gen bệnhHemophillia A ở Việt Nam.Từ khóa: Hemophilia A, người lành mang gen bệnh, Microsatellite-DNAI. ĐẶT VẤN ĐỀHemophillia A là bệnh di truyền lặn trêntrai bị bệnh Hemophilia A, hoặc là con gái củanhiễm sắc thể giới tính X gây nên do thiếu hụtngười mẹ mang gen bệnh; hoặc chị em con dìyếu tố đông máu FVIII. Gen bệnh nằm trênvới người bị bệnh hemophilia A [4]. Cùng vớinhiễm sắc thể X không có allele tương ứngsự tiến bộ của kỹ thuật phân tử, nhiều loại độttrên nhiễm sắc thể Y, do vậy người mẹ mangbiến gen F8 đã được phát hiện bao gồm: độtgen bệnh có thể truyền bệnh cho 50% con traibiến điểm, đột biến xoá đoạn, đột biến đảovà truyền gen bệnh cho 50% con gái của họđoạn [5]. Việc phát hiện đột biến gen, xác định[1; 2]. Bệnh có thể di truyền qua nhiều thế hệngười lành mang gen bệnh và tư vấn di truyềnvà có nhiều người mắc bệnh trong cùng mộtlà giải pháp hiệu quả giúp ngăn ngừa và làmgia đình. Tại Việt Nam, ước tính có khoảnggiảm tỉ lệ mắc bệnh.6000 người bị bệnh Hemophilia A và khoảngNgày nay, phát hiện người lành mang gen30.000 người mang gen bệnh Hemophilia A [3].bệnh thường được thực hiện bằng kỹ thuậtPhụ nữ chắc chắn mang gen bệnh nếu có conphát hiện đột biến trực tiếp trên gen F8 dựavào đột biến chỉ điểm của bệnh nhân [6; 7].Địa chỉ liên hệ: Trần Vân Khánh, Trung tâm Gen - Protein,Trường Đại học Y Hà NộiEmail: tranvankhanh@hmu.edu.vnNgày nhận: 23/12/2016Ngày được chấp thuận: 26/2/201724Tuy nhiên, vẫn còn một tỷ lệ đáng kể bệnhnhân chưa phát hiện được đột biến và đôi khiviệc phát hiện đột biến gặp khó khăn do cấutrúc gen lớn, giá thành phân tích cao [8]. KỹTCNCYH 106 (1) - 2017TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCthuật phân tích gián tiếp Microsatellite-DNAKiểm tra độ tinh sạch của DNA: bằngdựa vào phân tích các vùng trình tự lặp lạiphương pháp đo quang, dựa vào tỷ lệ A260nm/STR có thể được áp dụng để xác định alleleA280nm = 1,8 ÷ 2,0.đột biến với giá thành rẻ hơn và độ chính xáckhá cao [9; 10]. Vì vậy, nghiên cứu này đượctiến hành với mục tiêu:Hoàn chỉnh quy trình xác định người lànhmang gen bệnh Hemophillia A bằng kỹ thuậtMicrosatellite-DNA.- Kỹ thuật giải trình tự gen xác định độtbiến điểmSử dụng các cặp mồi tương ứng với các vịtrí đột biến chỉ điểm của bệnh nhân để xácđịnh người mang gen cho các thành viên giađình bằng kỹ thuật giải trình tự gen. ExonXác định người lành mang gen bệnh He-tương ứng với vị trí đột biến trên gen F8 đượcmophillia A bằng kỹ thuật Microsatellite-DNAkhuếch đại bằng kỹ thuật PCR và tiến hànhtrên các thành viên gia đình bệnh nhân.giải trình tự theo 2 chiều [5].II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP- Kỹ thuật Microsatellite-DNA1. Đối tượngĐể xác định allele bệnh người mẹ truyềncho con trai bị bệnh, trước tiên cần tiến hành+ 3 gia đình của các bệnh nhân Hemophiliakỹ thuật single PCR sử dụng 14 cặp mồi đượcA đã được xác định đột biến gen F8 dùng đểđánh dấu huỳnh quang FXS8061, DXS9897,DXS9901, FXS52, FXS8087, FXS9796,xây dựng quy trình microsatellite-DNA pháthiện người mang gen.+ 7 gia đình của các bệnh nhân HemophiliaA chưa xác định được đột biến gen F8.FXS7501, FXS7153, FXS1073, FXS7532,FXS1108, DXS1073, F8int13, F8int22 đểkhuyếch đại các vùng trình tự lặp lại STR đặchiệu trên mẫu mẹ, chọn ra được ít nhất 2 mar-Tổng số 38 người gồm 10 mẹ bệnh nhânker ...