Xu hướng già hóa dân số ở Việt Nam hiện nay và việc phát huy vai trò tích cực của người cao tuổi

Bài viết nói lên xu hướng già hóa dân số ở Việt Nam hiện nay và việc phát huy vai trò tích cực của người cao tuổi. Để hiểu rõ hơn, mời các bạn tham khảo chi tiết nội dung bài viết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xu hướng già hóa dân số ở Việt Nam hiện nay và việc phát huy vai trò tích cực của người cao tuổiXU HƯỚNG GIÀ HÓA DÂN SỐ Ở VIỆT NAM HIỆNNAY VÀ VIỆC PHÁT HUY VAI TRÒ TÍCH CỰCCỦA NGƯỜI CAO TUỔI*LÊ THII. DÂN SỐ VIỆT NAM ĐANG GIÀ HÓA MỘT CÁCH NHANH CHÓNGTheo Quỹ Dân số Liên hiệp quốc, Việt Nam đang bước vào thời kì lãohóa. Ông Bruce Campell, Giám đốc văn phòng Quỹ Dân số Liên hiệpquốc ở Việt Nam cho biết: Việt Nam đang tiến gần đến thời kì mà dân sốgià đi nhanh chóng. Lí do là do tuổi thọ trung bình của dân Việt Namtăng lên khi tỉ suất sinh và tỉ suất chết đều giảm xuống1.Điều này chứng tỏ Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn trongviệc phát triển kinh tế - xã hội, đã cải thiện đáng kể công tác y tế và vấnđề dinh dưỡng của người dân.1. Số liệu từ cuộc Tổng điều tra dân số năm 2009 chứng minh rằng: sốlượng người cao tuổi (NCT) ở Việt Nam đang tăng nhanh hơn bất kìnhóm dân số nào. Chỉ số già hóa (tức tỉ lệ NCT và 100 người dưới 15tuổi) đang gia tăng nhanh, trong khi đó tỉ số hỗ trợ tiềm năng (tỉ số giữasố người trong độ tuổi lao động với số người cao tuổi) đang ngày cànggiảm đi. Cụ thể tỉ lệ dân số cao tuổi (những người từ 60 tuổi trở lên)chiếm 6,09% năm 1979 đã tăng lên 9% năm 2009 và 9,4% năm 2010.Hiện tại, Việt Nam đã bước vào giai đoạn già hóa dân số với tỉ lệngười cao tuổi chiếm gần 10%. Khi tỉ lệ này đạt 20% thì Việt Nam chínhthức bước vào giai đoạn dân số già. Dự kiến năm 2017, nước ta sẽ chínhthức bước vào giai đoạn có cơ cấu dân số già.Thời gian để Việt Nam chuyển từ cơ cấu dân số già hóa sang dân sốgià ngắn hơn nhiều so với các quốc gia có trình độ phát triển cao hơn. Vídụ Thụy Điển phải mất 85 năm, Nhật Bản 26 năm, Thái Lan 22 năm,trong khi dự báo Việt Nam chỉ là 20 năm2. Điều này ảnh hưởng đến việctăng trưởng kinh tế, cũng như các chương trình an sinh xã hội, nhằm đáp*GS. Viện Khoa học xã hội Việt Nam.Hội thảo “Già hóa dân số ở Việt Nam, những thách thức đối với sự phát triển kinh tế - xã hộicủa đất nước” do Tổng Cục Dân số và Kế hoạch hóa Gia đình cùng đại diện Quỹ Dân số Liênhiệp quốc (UNFPA) tổ chức ngày 12/5/2011.2Tài liệu trên mạng internet về già hóa dân số.158Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam - 5/2011ứng yêu cầu của nhóm dân số cao tuổi được coi là thiệt thòi và dễ bị tổnthương nhất.Tỉ lệ phụ thuộc của người cao tuổi từ 60 tuổi trở lên so với số người từ15 tuổi đến 59 tuổi năm 1999 là 13,91%, năm 2009 là 11,35%, năm 2014sẽ là 12,22%.32. Trong mối quan hệ giữa dân số và con người thì vấn đề già hóa dânsố là một thành tựu đáng kể của một đất nước. Tuổi thọ của con ngườingày càng cao chứng tỏ điều kiện sống của họ an toàn hơn, thu nhập kháhơn, dinh dưỡng đầy đủ hơn và hệ thống y tế chăm sóc con người đượccải thiện hơn.Tuy nhiên, vấn đề già hóa dân số nhanh lại tác động đến nhiều khíacạnh của đời sống, sinh hoạt con người. Số người già sống cô đơn, khôngđược nương tựa vào con cháu sẽ tăng lên, do số con ít đi. Hệ thống Y tếcho người già chưa đáp ứng kịp thời yêu cầu của họ. Quỹ lương hưu đểtrợ cấp cho người già, nghèo, cô đơn, đặc biệt người già ở nông thônchưa được tính đến một cách hợp lý.4Già hóa dân số cũng ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế, tiết kiệm vàđầu tư của đất nước. Khi lực lượng lao động ngày càng ít dần đi, số NCTăn theo tăng nhanh hơn, họ ít làm ra của cải vật chất cho xã hội. Sốngười hưởng thụ tiềm năng và sức khỏe với quỹ hưu trí tăng lên, nhưngsố người đóng góp trong độ tuổi lao động (từ 15 đến 59 tuổi) cho tiềmnăng đó lại giảm đi. Ngay khi số trẻ em giảm đi do tỉ suất sinh giảm cũngkhông thể bù đắp được những chi phí xã hội tăng lên do chi phí cho NCTlớn hơn chi phí cho trẻ em.Trong lĩnh vực chính trị, già hóa dân số có thể ảnh hưởng đến xuhướng bầu cử và tính đại diện. Tình trạng người trẻ, người đại diện cholực lượng lao động đang đi lên, tham gia vào các cơ quan nhà nước, cácđoàn thể quần chúng, đẩy mạnh sự phát triển kinh tế đất nước khó khănhơn. Trong số người được bầu thì số lượng người trung niên và người giàtăng lên.Khi dân số của một quốc gia bị già hóa quá nhanh thì sẽ ảnh hưởngđến vấn đề an sinh xã hội, trong đó quan trọng nhất là việc chăm sóc sứckhỏe cho NCT. Đồng thời ở đây cũng có hệ quả của vấn đề bất bìnhđẳng giới đối với NCT và việc mất quân bình giữa các thế hệ.3Bài của ông Nguyễn Thế Huệ, viện trưởng Viện Nghiên cứu về NCT Việt Nam.Hiện nay tiền Nhà nước trợ cấp cho người nghèo không có lương hưu ở nông thôn là 180.000đồng 1 tháng, ở thành phố là 250.000 đồng 1 tháng, từ 80 tuổi trở lên.4Xu hướng già hóa dân số…593. Tính đến ngày 1/1/2006, trong tổng số NCT: 7.759.162 người thì sốNCT từ 60 đến 69 tuổi là 3.795.425 người chiếm 49%, từ 70 đến 79 tuổilà 2.743.972 người chiếm 36%, từ 80 tuổi trở lên là 1.169.765 ngườichiếm 15%.Theo số liệu Tổng điều tra dân số năm 1999, cả nước có 3.965 cụ từ100 tuổi trở lên, đến cuổi 2007 cả nước có 9.360 cụ từ 100 tuổi trở lên,trong đó có 3.043 cụ trên 100 tuổi.54. Về tình trạng hôn nh ...