Ý thức Hiến pháp trong nhà nước pháp quyền

Bài viết trình bày nhận thức chung về ý thức Hiến pháp; cơ cấu của ý thức Hiến pháp; mối quan hệ giữa ý thức pháp luật với hiến pháp, với ý thức pháp luật, pháp luật.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ý thức Hiến pháp trong nhà nước pháp quyền NHAÂ NÛÚÁC VAÂ PHAÁP LUÊÅT BÀN VỀ LẬP HIẾN YÁ THÛÁC HIÏËN PHAÁP TRONG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN HOÀNG THỊ KIM QUẾ* 1. Nhận thức chung về ý thức hiến pháp Chỉ đến những năm gần đây, khi mà Lâu nay, cùng với nhận thức chưa thật nhận thức về nhà nước pháp quyền (NNPQ), quyền con người, quyền công dân ngày càng đầy đủ về vị trí, vai trò, chức năng và giá trị sâu sắc, toàn diện hơn thì vấn đề hiến pháp, của hiến pháp trong đời sống quốc gia, vấn chủ nghĩa hiến pháp mới được đặt ra một đề ý thức hiến pháp (YTHP) cũng chưa được cách tương xứng với vị thế, vai trò của hiến quan tâm thỏa đáng trên phương diện lý luận pháp trong đời sống quốc gia. Nhất là thời và thực tiễn. Nhiều quan điểm cho rằng, gian gần đây, trong việc nghiên cứu, bổ phạm trù ý thức pháp luật đã “bao hàm, ôm sung, sửa đổi Hiến pháp hiện hành, các vấn trọn” trong đó YTHP. Hiến pháp chủ yếu đề lý luận về hiến pháp, quyền con người, được nhìn nhận như một bản tuyên ngôn, nguyên tắc tổ chức quyền lực nhà nước, cơ cương lĩnh chính trị thuần túy với nhiều quy chế bảo hiến v.v… đã và đang được quan định mang tính lý tưởng hóa hiện thực. tâm nghiên cứu một cách thấu đáo, có hệ Dường như YTHP đã được “hòa tan vào ý thống. Những vấn đề này ít, nhiều có liên thức pháp luật”, bởi tư duy để thực hiện các quan đến YTHP, nhất là đối với các cá nhân quy định của hiến pháp thì nhất thiết phải có công quyền, những chủ thể có trách nhiệm các văn bản pháp luật cụ thể hóa, hướng dẫn cao nhất và chủ yếu về tuân thủ hiến pháp, thi hành. Quan niệm này có phần hợp lý bởi đảm bảo tính hiện thực của hiến pháp trong sự cần thiết cụ thể hóa nhiều quy định, đời sống xã hội1. nguyên tắc hiến pháp để thực hiện trong thực YTHP có vai trò đặc biệt quan trọng tiễn. Song cách quan niệm này cùng với trong việc tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm các nhiều nguyên do khác đã dẫn đến việc lạm quyền, tự do của con người. Không thể nói dụng, làm sai lệch bản chất các nguyên tắc, đến một NNPQ, dân chủ đích thực mà lại quy định hiến pháp. Các quy định của hiến thiếu một bản hiến pháp dân chủ; thiếu tinh pháp hầu như không được viện dẫn, được áp thần thượng tôn hiến pháp, thiếu chủ nghĩa dụng trực tiếp trong hoạt động của các cơ hiến pháp (chủ nghĩa hợp hiến); YTHP của quan nhà nước. YTHP cũng theo đó mà ẩn các cá nhân và toàn xã hội. NNPQ là nhà dật trong ý thức pháp luật. Xưa nay chỉ thấy nước hợp hiến, hợp pháp, hợp đạo đức, hợp người ta nói về, bàn về ý thức pháp luật chứ lý và hiệu quả. Hiến pháp nếu không xác có mấy khi nghe bàn về YTHP. định rõ ràng về trách nhiệm nhà nước đối với * GS,TS. Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội. 1 Nguyễn Đăng Dung, Chủ nghĩa hiến pháp và những yếu tố cấu thành, Nghiên cứu Lập pháp số tháng 1/2009; Đào Trí Úc, Hiến pháp trong đời sống xã hội và quốc gia, Tạp chí Nghiên cứu Lập pháp, số tháng 9/2010; Trần Ngọc Đường, Tạp chí Nghiên cứu Lập pháp, số tháng 10/2012; Nguyễn Như Phát, Một số định hướng và phương pháp ghi nhận quyền cơ bản của công dân, quyền con người trong Hiến pháp sửa đổi, Tạp chí Nhà nước và pháp luật số 2/2012 cùng các bài viết của nhiều tác giả khác.4 NGHIÏN CÛÁU LÊÅP PHAÁP Söë 01(233) T1/2013 NHAÂ NÛÚÁC VAÂ PHAÁP LUÊÅTquyền con người, thiếu cơ chế bảo vệ hiến YTHP là một biểu hiện đặc thù của ýpháp thì các nguyên tắc, tinh thần, quy tắc thức xã hội và ý thức pháp luật; là nhân tốcủa Hiến pháp ít được hoặc thậm chí không xã hội thể hiện các quan điểm về hiến pháp,được viện dẫn, dẫn dắt ý thức, hành vi của về vai trò, về tính ưu tiên của hiến phápcon người trong thực tế là điều không khó trong hệ thống pháp luật, bởi hiến pháp làhiểu. bản khế ước xã hội, là nguồn xác nhận quyền Vậy, YTHP là gì, có những đặc trưng cơ lực nh ...