Áp dụng công nghệ tin học trong công tác giảng dạy môn Toán kinh tế tại trường Đại học Lâm nghiệp

Bài viết Áp dụng công nghệ tin học trong công tác giảng dạy môn Toán kinh tế tại trường Đại học Lâm nghiệp trình bày các nội dung: Phương pháp giải bài toán Quy hoạch tuyến tính tổng quát; Phương pháp giải bài toán QHTT ở dạng chính tắc; Phương pháp giải bài toán vận tải.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Áp dụng công nghệ tin học trong công tác giảng dạy môn Toán kinh tế tại trường Đại học Lâm nghiệp Ứng dụng công nghệ thông tin ÁP DỤNG CÔNG NGHỆ TIN HỌC TRONG CÔNG TÁC GIẢNG DẠY MÔN TOÁN KINH TẾ TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP Vũ Khắc Bảy TS. Trường Đại học Lâm nghiệp TÓM TẮT Lập trình trên môi trường Víual Basic; dựa vào các thuật toán Đơn hình để giải bài toán Quy hoạch tuyến tính và thuật toán phân phối để tìm cực tiểu tổng chi phí của bài toán vận tải. Áp dụng công nghệ thông tin, tác giả đã xây dựng được phần mềm tính toán các dạng tổng quát nhất của các bài toán trên dùng cho giảng dạy môn học Toán kinh tế (trường Đại học Lâm nghiệp). Kết xuất lời giải được diễn giải từng bước thực hiện với phông chữ tiếng Việt và được kết xuất sang các dạng Word, Excel, PDF hoặc máy in một cách thuận tiện. Phần mềm tính toán trên rất thuận lợi cho các giảng viên khi thực hiện các ví dụ, các bài tập, ra đề thi về nội dung Quy hoạch tuyến tính và Bài toán vận tải. Kết quả nghiên cứu này rút ngắn rất nhiều thời gian chuẩn bị bài tập và các bài kiểm tra, thi hết môn và đặc biệt thu hút được người học. Từ khoá: Bài toán vận tải, quy hoạch tuyến tính, thuật toán đơn hình, thuật toán phân phối, toán kinh tếI. ĐẶT VẤN ĐỀ nhiều công sức chuẩn bị bài tập, bài kiểm tra và công tác thi kiểm tra của sinh viên; chương Bài toán Quy hoạch tuyến tính (QHTT) đã trình tính dạng này rất phù hợp cho phươngđược nghiên cứu từ những năm giữa thế kỷ 20, thức đào tạo theo học chế tín chỉ hiện nay.nó được ra đời từ những bài toán thực tế trongsản xuất. Đó là các bài toán về lập kế hoạch II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUsản xuất, bài toán về phân công lao động, về 2.1. Phương pháp giải bài toán Quy hoạchchi phí vận tải, về kế hoạch đầu tư thương mại tuyến tính tổng quátvà sản xuất,... Khi thiết lập mô hình tính toán,chúng đều dẫn về một dạng trong toán học : Bài toán Quy hoạch tuyến tính tổng quát làBài toán Quy hoạch tuyến tính và người ta tìm bài toán được phát biểu:kiếm lời giải cho bài toán này. Khi đến năm Tìm véc tơ X = ( x1 , x2 , ...., xn ) sao cho : x1952 Orden là người đã đề xuất ra phương phápđặt ẩn giả để chuyển bài toán sang bài toán (M) f (X )  c x i 1 i i  Min ( Max ) (1) xkhi các ràng buộc không về dấu của bài toánkhông đủ các biến cô lập, lúc này lới giải bài a j 1 ii x j  bi , ( bi ;  bi ) (i=1,2,3,….,m) (2)toán Quy hoạch tuyến tính mới hoàn chỉnh. x j  0 (j = 1,2,3,…n1) (3) Bài toán vận tải về thực chất cũng là bàitoán Quy hoạch tuyến tính, nhưng do tính chất x j  0 (j = n1+1, n1+2, n1+3,…,n2) (4)đặc biệt của nó nên người ta tìm lời giải riêng x j tùy ý với n2  j  n (5)cho nó. Về thời gian thì lời giải bài toán vận tải Trong đó (1) được gọi là hàm mục tiêu, (2) ,ra đời trước lời giải của bài toán Quy hoạchtuyến tính. (3), (4) , (5) là các ràng buộc của các ẩn. Các Trong chương trình học của môn học Toán ràng buộc (2) - ràng buộc không về dấu, ràngkinh tế trong trường Đại học Lâm nghiệp, nội buộc (3) , (4) , (5) là các ràng buộc về dấu.dung của bài toán Quy hoạch tuyến tính và Bài Đưa bài toán về đạng chính tắc rồi áp dụngtoán vận tải chiếm thời lượng 75%. Vì vậy việc phương pháp Đơn hình để giảisử dụng các kết quả của tin học để hỗ trợ cho 2.2. Phương pháp giải bài toán QHTT ởquá trình giảng dạy môn học là điều rất cầnthiết. Sử dụng chương trình tính toán các bài dạng chính tắctoán dạng quy hoạch tuyến tính sẽ đem lại hiệu Bài toán QHTT ở dạng chính tắc là bài toánquả cho công tác giảng dạy trên lớp, rút ngắn rất có dạng:138 TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ LÂM NGHIỆP SỐ 4 - 2013 Ứng dụng công nghệ thông tin Tìm véc tơ X = ( x1 , x2 , x3, ..., xn) để cho trái một biến phụ ( biến phụ này ≥ 0) để có n được ràng buộc đẳng thức. f (X )  cx j j   m in ( M ax ) j 1 Bài toán QHTT dạng tổng quát và dạng n chính tắc tương ứng đều cùng có nghiệm hoặc a ij xj  b i ; ( i  1, 2 , ..., m ) j1 cùng vô nghiệm. Từ nghiệm của bài toán dạng xj  0 ; ( j  1, 2 , ..., n ) chính tắc ta dễ dàng có được nghiệm của bài ở đây các bi  0 ...