Bài giảng : An toàn môi trường part 2

Chương 3 PHÒNG CHỐNG NHIỄM ĐỘC TRONG SẢN XUẤT §3-1 Khái niệm về tác dụng của chất độc 1- Khái niệm. Chất độc công nghiệp là những chất dùng trong sản xuất, khi xâm nhập vào cơ thể dù chỉ một lượng nhỏ cũng gây nên tình trạng bệnh lý. Bệnh do chất độc gây ra trong sản xuất gọi là nhiễm độc nghề nghiệp. Aûnh hưởng của chất độc đối với cơ thể người lao động là do hai yếu tố quyết định: - Ngoại tố do tác hại của chất độc....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng : An toàn môi trường part 2 Chöông 3 PHOØNG CHOÁNG NHIEÃM ÑOÄC TRONG SAÛN XUAÁT §3-1 Khaùi nieäm veà taùc duïng cuûa chaát ñoäc 1- Khaùi nieäm. Chaát ñoäc coâng nghieäp laø nhöõng chaát duøng trong saûn xuaát, khi xaâm nhaäp vaøo côtheå duø chæ moät löôïng nhoû cuõng gaây neân tình traïng beänh lyù. Beänh do chaát ñoäcgaây ra trong saûn xuaát goïi laø nhieãm ñoäc ngheà nghieäp. Aûnh höôûng cuûa chaát ñoäc ñoái vôùi cô theå ngöôøi lao ñoäng laø do hai yeáu toá quyeátñònh: - Ngoaïi toá do taùc haïi cuûa chaát ñoäc. - Noäi toá do traïng thaùi cuûa cô theå. Tuøy theo hai yeáu toá naøy maø möùc ñoä taùc duïng coù khaùc nhau. Khi noàng ñoä vöôït quaù giôùi haïn cho pheùp, söùc ñeà khaùng cuûa cô theå yeáu, chaátñoäc seõ gaây ra nhieãm ñoäc ngheà nghieäp. Noàng ñoä chaát ñoäc cao, tuy thôøi gian tieápxuùc khoâng laâu vaø cô theå luoân maïnh khoûe vaãn bò nhieãm ñoäc caáp tính, thaäm chícoù theå cheát. 2- Ñöôøng xaâm nhaäp cuûa chaát ñoäc -Theo ñöôøng hoâ haáp : caùc chaát ñoäc ôû theå khí theå hôi, buïi ñeàu coù theå xaâmnhaäp qua ñöôøng hoâ haáp, xaâm nhaäp qua caùc pheá quaûn, pheá baøo ñi thaúng vaøo maùuñeán khaép cô theå gaây ra nhieãm ñoäc. - Ñöôøng tieâu hoùa : thöôøng do aên uoáng, huùt thuoác trong khi laøm vieäc. ÔÛ ñaâychaát ñoäc qua gan vaø ñöôïc giaûi ñoäc baèng caùc phaûn öùng phöùc taïp neân ít gaây nguyhieåm hôn. - Caùc chaát ñoäc thaám qua da: chuû yeáu laø caùc chaát hoøa tan trong nöôùc, thaámqua da ñi vaøo maùu nhö bezen, röôïu eâtilic. Caùc chaát ñoäc khaùc coù theå qua loã chaânloâng, tuyeán moà hoâi ñi vaøo maùu... 3- Chuyeån hoùa, tích chöùa vaø ñaøo thaûi - Chuyeån hoùa: caùc chaát ñoäc trong cô theå tham gia vaøo caùc quaù trình sinh hoùaphöùc taïp trong caùc toå chöùc cuûa cô theå vaø seõ chòu caùc bieán ñoåi nhö phaûn öùng oxihoùa khöû, thuûy phaân vv... phaàn lôùn bieán thaønh chaát ít ñoäc hoaëc hoaøn toaøn khoângñoäc. Trong quaù trình naøy gan, thaän coù vai troø raát quan troïng, ñoù laø nhöõng côquan tham gia giaûi ñoäc. - Tích chöùa chaát ñoäc: Coù moät soá chaát ñoäc khoâng gaáy taùc duïng ñoäc ngay khixaâm nhaäp vaøo cô theå, maø noù tích chöùa ôû moät soá cô quan döôùi daïng caùc hôïp chaátkhoâng ñoäc nhö chì, plo taäp trung vaøo trong xöông... hoaëc laéng ñoïng vaøo ganthaän. Ñeán moät luùc naøo ñoù döôùi aûnh höôûng cuûa noäi ngoaïi moâi thay ñoåi, caùc chaátnaøy ñöôïc huy ñoäng moät caùch nhanh choùng ñöa vaøo maùu gaây nhieãm ñoäc.http://www.ebook.edu.vn 11 - Ñaøo thaûi chaát ñoäc: Chaát ñoäc hoùa hoïc hoaëc saûn phaåm chuyeån hoùa sinh hoïccuûa noù ñöôïc ñöa ra ngoaøi cô theå baèng ñöôøng phoåi, thaän, ruoät vaø caùc tuyeán noäitieát. + Caùc chaát kim loaïi naëng nhö chì, thuûy ngaân, mangan thaûi qua ñöôøng ruoät,ñöôøng thaän. + Caùc chaát tan trong môõ nhö thuûy ngaân, chì, broâm... ñöôïc thaûi qua da, quasöõa meï, theo nöôùc boït... + caùc chaát coù tính bay hôi nhö röôïu, ete. Xaêng... theo hôi thôû thaûi ra ngoaøi. §3-2 Taùc haïi cuûa caùc chaát ñoäc vaø nhieãm ñoäc ngheà nghieäp 1- Phaân loaïi. Döïa vaøo taùc duïng chuû yeáu cuûa chaát ñoäc ta chia thaønh caùc nhoùmsau : - Nhoùm moät: Chaát gaây boûng, kích thích da vaø nieâm maïc nhö axít ñaëc, kieàmñaëc vaø loaûng ( voâi toâi, NH3 ... ). + Gaây boûng da: möùc ñoä naëng nheï tuøy theo noàng ñoä hoùa chaát; Bao goàm moätsoá loaïi axít nhö axít sunfuric, axít nitric, axít clohidric, boà taït, amoâniaéc. Neáuboûng naëng coù theå gaây ra choaùng, khoù thôû, noân möõa, hoân meâ, soát cao... + Boûng nieâm maïc: toån thöông maøng tieáp hôïp, gaây muø hoaëc giaûm thò löïc... - Nhoùm hai: Chaát kích thích ñöôøng hoâ haáp, pheá quaûn, pheá baøo... nhö : clo,NH3, SO3, NO, SO2, HCL, hôi flo, hôi broâm, NO3... - Nhoùm ba: Chaát gaây ngaït bao goàm gaây ngaït ñôn thuaàn vaø gaây ngaït hoùa hoïcnhö: CO2, eâtan, meâtan, CO... laøm loaõng döôõng khí, laøm maát khaû naêng vaänchuyeån oxi cuûa hoàng caàu gaây roái loaïn hoâ haáp. - Nhoùm boán: Taùc duïng chuû yeáu leân heä thaàn kinh trung öông gaây meâ, gaây teâ,caùc hôïp chaát nhö hidrocacbua, caùc loaïi röôïu, H2S, CS2, xaêng... 2- Moät soá chaát ñoäc vaø nhieãm ñoäc ngheà nghieäp thöôøng gaëp. a- Chì Pb vaø caùc hôïp chaát cuûa chí nhö Teâtraeâtin chi- Pb(C2H5)4 vaø teâtrameâtinchì- Pb(CH3)4. - Chì coù theå vaøo cô theå qua ñöôøng hoâ haáp, ñöøng tieâu hoùa vaø gaây ñoäc chuû yeáucho heä thaàn kinh, heä taïo maùu, gaây roái loaïn tieâu hoùa, ung thö vv... gaây nhieãmñoäc caáp tính va nhieãm ñoäc maõn tính. - Caùc hôïp chaát cuûa chì duøng pha trong xaêng vaø moät soá saûn phaåm coângnghieäp. Xaâm nhaäp vaøo cô theå chuû yeáu baèng ñöôøng hoâ haáp, ñöôøng da gaây ranhieãm ñoäc caáp tính cho heä thaàn kinh trung öông: gaây höng phaán maïnh, gaây roáiloaïn giaác nguû vôùi aûo giaùc g ...