Bài giảng Giãn phế quản những điểm mới trong chẩn đoán và điều trị - ThS.BS. Nguyễn Hồ Lam

Bài giảng Giãn phế quản những điểm mới trong chẩn đoán và điều trị do ThS.BS. Nguyễn Hồ Lam biên soạn gồm các nội dung: Tầm quan trọng của bệnh giãn phế quản; Những điểm lưu ý về chẩn đoán bệnh giãn phế quản; Hiểu biết gì mới thêm về bệnh sinh; Tiếp cận điều trị.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Giãn phế quản những điểm mới trong chẩn đoán và điều trị - ThS.BS. Nguyễn Hồ Lam ĐẠI HỌC Y DƯỢC TPHCM GIÃN PHẾ QUẢNNHỮNG ĐIỂM MỚI TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ ThS.BS. Nguyễn Hồ Lam Bộ môn Nội – ĐH Y Dược TP.HCM 1 NỘI DUNG 01. TỔNG QUAN 02. CHẨN ĐOÁN BỆNH GIÃN PHẾ QUẢNTầm quan trọng của bệnh giãn phế quản? Những điểm lưu ý về chẩn đoán bệnh giãn phế quản 03. CƠ CHẾ BỆNH SINH 04. TIẾP CẬN ĐIỀU TRỊ Hiểu biết gì mới thêm về bệnh sinh Điều trị chung à cá thể hoá TỔNG QUAN BỆNH GIÃN PHẾ QUẢN GPQ là hội chứng lâm sàng: • Ho, khạc đàm kéo dài • Giãn và dày thành phế quản VỊ trí 3 / bệnh hô hấp Xác định HRCT Nguyên nhân đa dạng (40% không rõ) Chẩn đoán bệnh lý này gia tăng: • Gia tăng nhận thức • Phổ biến CT ngực • Phổ biến hơn dân số lớn tuổi • GPQ sau lao / Châu ÁWeycker D, et al. Chron Respir Dis. 2017;14(4):377-384.Seitz AE, et al.Chest. 2012;142(2):432-439.Ringshausen FC, et al. Eur Respir J. 2019;54(6):1900499.Aliberti S, et al. BMC Pulm Med. 2020;20(1):15.Park DI, et al. Environ Res Public Health. 2021;18(17):9029.Feng J, et al. Respir Res. 2022;23:111. TỔNG QUAN BỆNH GIÃN PHẾ QUẢN LÂM SÀNG GIÃN PHẾ QUẢN Ho khạc đàm, lượng đàm tương đối nhiều Đàm 3 lớp: bọt-nhày-mủ Màu sắc đàm: tình trạng cư trú vi khẩn + suy giảm chức năng hô hấp Triệu chứng khác: ho ra máu, sụt cân, đau ngực, khó thở, giảm gắng sức Khó thở (mMRC) liên quan mức độ nặng bệnh Khám lâm sàng: • Ran nổ, ran ngáy/rít • Suy kiệt • Tím tái, dấu hiệu đa hồng cầuChalmers JD, et al. Nat Rev Dis Primers. 2018;4(1):45.Murray MP, et al. Eur Respir J. 2009;34(2):361-4. TỔNG QUAN BỆNH GIÃN PHẾ QUẢN CHẨN ĐOÁN GIÃN PHẾ QUẢN Nghi ngờ lâm sàng: ho khạc đàm hằng ngày, nhiễm trùng hô hấp thường xuyên, phân lập tác nhân không thường gặp (< 50 tuổi, không hút thuốc, ho ra máu) BTS 2019 khuyến cáo chẩn đoán bệnh GPQ: bệnh cảnh lâm sàng phù hợp với sự hỗ trợ hình ảnh học (BAR > 1, phế quản không thu hẹp hoặc quan sát vùng dưới màng phổi 1 cm) Đánh giá mức độ nặng: • BSI (tuổi, BMI, FEV1, nhập viện trước Xét nghiệm: đây, đợt cấp trước đây, mMRC, cư trú Đánh giá nguyên nhân: vi khuẩn, hình ảnh học) (CTM, IgA, IgM, IgG, IgE cơ bản • FACED (FEV1, tuổi, cư trú, mức độ, Tuỳ theo nguyên nhân, 40% không rõ) mMRC) Đánh giá chức năngHill AT, et al. Thorax. 2019;74:1-69. Vi sinh: Peudo., Stap., NTM, nấm và virus TỔNG QUAN BỆNH GIÃN PHẾ QUẢN ĐỢT CẤP GIÃN PHẾ QUẢN Biến cố quan trọng: - Tiến triển bệnh - Giảm chức năng hô hấp - Kết cục xấu Định nghĩa đồng thuận 2017: - 3/6 triệu chứng: ho, thể tích đàm/độ dai dính đàm, đàm mủ, khó thở/giảm dung nạp gắng sức, mệt mỏi/khó chịu, ho ra máu. - Ít nhất 48 giờ - Thay đổi điều trịChalmers JD, et al. Am J Respir Crit Care Med. 2018;197(11):1410-1420.Flume PA, et al. ERJ Open Res. 2023;00021-02023.Hill AT, et al. Eur Respir J. 2017;49(6):1700051. Chẩn Đoán Bệnh Giãn Phế Quản Tên “Giãn Phế Quản”: - Một bệnh hô hấp - Biểu hiện bất thường/hình ảnh học Thiếu định nghĩa chuẩn hoá cả về lâm sàng và hình ảnh học để xác định bệnh Năm 2021, GS Stefano Aliberti CS đề xuất 7Stefano Aliberti et al. Respir Med. 2022;10(3):298-3068 Chẩn Đoán Giãn Phế Quản Hình ảnh họcTiêu chuẩn xác định GPQ:Dạng GPQ: 9 Chẩn Đoán Giãn Phế Quản Hình ảnh học Tiêu chuẩn xác định GPQ bị ảnh hưởng: - BAR (bronchoarterial ratio) 0,7-1 - BAR > 1: 41% người > 65 tuổi, co mạch phổi, mạch phổi giãn - Kỹ thuật chụp Đặc điểm hình ảnh học gợi ý nguyên nhân: - Phân bố tổn thương: trên-dưới, trung tâm-ngoại biên - Dạng tổn thương - Tổn thương đi kèm - Ví dụ: thuỳ trên (sau lao, sarcoidosis, xơ nang, ABPA, thuỳ giữa (NTM, PCD, ARDS) 10Milliron B et al. Radiographics. 2015;35(4):1011-30. Chẩn Đoán Giãn Phế Quản Xác định nguyên nhân GPQ • Bước quan trọng trong tiếp cận chẩn đoán GPQ ü Một vài nguyên nhân có điều trị tương Ứng ü Điều tri làm chậm hoặc ngừng tiến triển bệnh ü Tư vấn di truyền/ sinh sản • Khó khăn và thách thức: • Khuyến cáo ban đầu từ hướng dẫn quốc tế • Phân bố nguyên nhân thay đổi/địa lý • Nguồn lực 11Raya Cohen et al. Clin Chest Med. 2022 Mar;43(1):7-22. TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN NC của David Araujo CS 2017: Giảm tỷ lệ GPQ không rõ nguyên nhân (GPQ liên quan COPD, bệnh mô liên kết, GERD , GPQ sau nhiễm trùng ¯)Araújo D et al. Eur Respir J. 2017;50(6):1701289.TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂNGramegna A et al. Bronchiectasis: The ENBARC manual: Springer; 2018. p. 65-76 CƠ CHẾ BỆNH SINH GIÃN PHẾ QUẢNFlume PA, et al. Lancet. 2018;392(10150):880-890.Chalmers JD, et al. Nat Rev Dis Primers. 2018;4(1):45. CƠ CHẾ BỆNH SINH GIÃN PHẾ QUẢN Viêm nhiễm: vi khuẩn, NTM ...