Báo cáo nghiên cứu khoa học Ảnh hưởng của vùng sinh thái đối với sự phát triển cây ăn quả

Trong những điều kiện khí hậu khác nhau, hầu hết các loại cây ăn quả đều có thể sinh trưởng và phát triển nhưng tính ổn định về năng suất, tuổi thọ, chất lượng quả, khả năng chống chịu với thời tiết bất thuận thì không giống nhau. Vì vậy, điều kiện sinh thái là yếu tố cần phải quan tâm khi đưa một cây trồng mới vào sản xuất. Đất nước ta trải dài trên nhiều vĩ độ địa lý khác nhau với những đặc điểm khí hậu (có nhiệt đới điển hình, á nhiệt đới), chế độ mưa...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học " Ảnh hưởng của vùng sinh thái đối với sự phát triển cây ăn quả " Ảnh hưởng của vùng sinh thái đối với sự phát triển cây ăn quảTrong những điều kiện khí hậu khác nhau, hầu hết các loại cây ăn quả đều có thểsinh trưởng và phát triển nhưng tính ổn định về năng suất, tuổi thọ, chất lượng quả,khả năng chống chịu với thời tiết bất thuận thì không giống nhau. Vì vậy, điềukiện sinh thái là yếu tố cần phải quan tâm khi đưa một cây trồng mới vào sản xuất. Đất nước ta trải dài trên nhiều vĩ độ địa lý khác nhau với những đặc điểm khíhậu (có nhiệt đới điển hình, á nhiệt đới), chế độ mưa khác nhau. Miền Bắc cómùa đông lạnh, nhiệt độ thấp và mưa phùn kéo dài nên không thể có một tậpđoàn cây ăn quả phong phú đa dạng với nhiều giống đặc sản như ở miền Nam.Các cây như sầu riêng, măng cụt, chôm chôm, xoài… ưa khí hậu nhiệt đới nóngẩm của Nam Bộ trong khi cây vải thiều yêu cầu một thời kỳ nhiệt độ thấp đểphân hóa mầm hoa và đậu quả là khoảng 4, 5 tháng ở nhiệt độ dưới 20oC chỉ pháttriển tốt, có hiệu quả kinh tế ở một số tỉnh phía Bắc. Các loại cây ăn quả đặc sản thường có yêu cầu rất khắt khe về điều kiện sinhthái. Giống bưởi Phúc Trạch đưa đi trồng ở vùng khác không hoàn toàn gi ữ đượchương vị như tại xã Hương Khê, Hà Tĩnh. Giống bưởi Thanh Trà - đặc sản củavùng Nguyệt Biểu, Thừa Thiên Huế - đưa ra trồng ở Phủ Quỳ, Nghệ An quả nhỏvà chất lượng kém. Quýt Hương Cần nổi tiếng lâu đời chỉ tồn tại ở một xã vensông Bồ của huyện Hương Trà (Thừa Thiên Huế), người dân ở đây cho rằngkhông thể đưa ra được khỏi xã. Cam Xã Đoài chỉ bảo tồn được các đặc tính ditruyền quý của nó tại Xã Đoài. Chanh trái của Nam Đàn đưa lên Ngh ĩa Đàn, QuỳHợp chỉ sau vài vụ quả đã mai một dần tính chất trái vụ vốn có. Giống vải chínsớm Hùng Long - một giống địa phương lâu đời tại Đoan Hùng, Phú Thọ trênvùng đất phù sa cổ nội đê sông Lô - có thời gian chín ổn định từ khoảng ngày 20-25/5, được nhân giống từ một cá thể tuyển chọn công phu, qua 3 năm trồng khảonghiệm tại Trung tâm Cây ăn qu ả Phú Hộ (Viện Nghiên cứu rau quả), đã đượckết luận là một giống tốt, năng suất cao, có nhiều đặc điểm tốt hơn giống vảiThanh Hà. Năm 1998, t ại Phú Hộ, giống vải này đã cho năng suất cao hơn ở nămthứ 2 trong khi vải Thanh Hà không có quả. Nhưng khi đưa vào Ph ủ Quỳ, giốngvải này chỉ cho thu hoạch được 1 vụ rồi mất hẳn. Có người ở Đô Lương đã ra tậncây vải tổ ở làng Thúy Lâm, Hưng Yên mua cành chi ết về trồng nhưng số vụ choquả cứ thưa dần và lượng quả rất ít. Các giống nhãn lồng, nhãn đường phèn -những đặc sản của Hưng Yên - đã tỏ ra không thích ứng với vùng Phủ Quỳ,nhiều nơi đang muốn thay thế vải, nhãn bằng những cây trồng khác. Các giốngxoài nhập nội từ Trung Quốc, Úc được trồng khảo nghiệm tại Viện nghiên cứuRau quả từ năm 1993-1997 như GL1, GL2, GL6 có kh ả năng đậu quả và năngsuất cao tại Gia Lâm, Hà Nội đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôncông nhận giống nhưng khi phát triển tại Nghệ An, chủ yếu là ở Phủ Quỳ thì sinhtrưởng vượt trội so với các giống địa phương nhưng năng suất không ổn định,thậm chí mất mùa hơn xoài ta, b ị bệnh thán thư, rầy chích hút và ruồi đục quả hạinặng. Giống xoài Thái Lan được đưa từ Viện Cây ăn quả miền Nam ra Phủ Quỳnăm 1995 đã thành cây cổ thụ cũng chịu cảnh tương tự. Bởi vậy, nghiên cứu nông nghiệp không thể không cập nhật, xử lý các yếu tố vềkhí hậu, nhất là điều kiện tiểu khí hậu vùng. Nếu chỉ quan tâm đến con số bìnhquân năm về khí hậu rất có thể sẽ làm mờ đi các đợt cực trị hoặc cao hoặc thấp.Chỉ mấy ngày gió nóng trong thời gian nở hoa của vải, nhãn, xoài cũng gây rụnghoa, khó thụ phấn, rụng quả non. Trong điều kiện biến đổi khí hậu ngày càng diễn ra gay gắt hiện nay, các kếtquả nghiên cứu về giống cây ăn quả nhất thiết phải trải qua thời kỳ khảo nghiệmdài hay ngắn không thể tính bằng số vụ, số năm mà cần được trải nghiệm qua cácđiều kiện sinh thái khác nhau trước khi chuyển giao cho sản xuất. Một giống đượckhảo nghiệm trong điều kiện sinh thái nào chỉ nên ứng dụng tại điều kiện đó hoặctương tự và phải có giới hạn phạm vi vùng chuyển giao. Đất có vai trò quan trọng đối với cây ăn quả nhưng đất trồng không phải là tất cảmà chính điều kiện sinh thái mới là nhân tố quyết định sự bền vững của một giốngcây ăn quả. Các giống cây ăn quả quý hiếm của mỗi địa phương vốn tồn tại trongmột phạm vi địa lý cụ thể có khi rất hạn hẹp, trải qua sự kiểm nghiệm nghiêm ngặtlâu đời trong một hoàn cảnh ít biến đổi mà tạo nên cái chất quý hiếm của giống.Phạm vi địa lý chính là giới hạn của một điều kiện sinh thái nhất định, nhận thức vềchỉ dẫn địa lý cho một loại nông sản hàng hóa chất lượng cao, có thương hiệu là ởđó. Mấy năm gần đây, nhiều loại cây ăn quả có tên tuổi chủ yếu là của Nam Bộ và ởnước ngoài đổ vào các chợ giống trong tỉnh ta như bưởi da xanh Bến Tre, VĩnhLong, vú sữa Lò Rèn, nhãn tiêu da bò, bơ sáp Thái, chanh, ổi không hạt, táo Thái,mít Thái, nhãn Thái… Hội nhập kinh tế nên sẽ còn nh ...