Các mô hình trách nhiệm hình sự đối với thực thể trí tuệ nhân tạo: Từ khoa học viễn tưởng đến viễn cảnh đặt ra trong chính sách, pháp luật hình sự Việt Nam

Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0) là cuộc cách mạng thể hiện sự kết hợp của công nghệ trong các lĩnh vực vật lý, số hóa và sinh học, tạo ra thời đại công nghệ thông tin kết hợp giữa các hệ thống ảo và thực thể, vạn vật đều kết nối Internet và các hệ thống kết nối Internet diễn ra trên phạm vi toàn cầu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các mô hình trách nhiệm hình sự đối với thực thể trí tuệ nhân tạo: Từ khoa học viễn tưởng đến viễn cảnh đặt ra trong chính sách, pháp luật hình sự Việt Nam VNU Journal of Science: Legal Studies, Vol. 35, No. 4 (2019) 1-19 Review Article Models of Criminal Liability of Artificial Intelligence: From Science Fiction to Prospect for Criminal Law and Policy in Vietnam Trinh Tien Viet* VNU School of Law, 144 Xuan Thuy, Cau Giay, Hanoi, Vietnam Received 15 November 2019 Revised 01 December 2019; Accepted 20 December 2019 Abstract: The Industrial Revolution 4.0 (4IR) reflects combination of technologies in physics, digitalisation and biology, shaping a modern world of information technology where virtual and real systems are integrated through worldwide internet connection networks. Artifical Intelligence (AI) and decision making process have seen profound changes. The relevant question is whether criminal liability is applicable to AI entities in the near future given criminal law in many jurisdictions including Vietnam has provided for criminal liability of legal persons as “abstract entities”. On this basis, from the criminal law and science fiction approach, the paper initially assumes AI entities as subjects of crimes to explore possible models of criminal liability applicable to AI entities and prospect for changes of criminal law and policy in Vietnam in the future, making recommendations on improvement of legal framework, contributing to crime prevention and protection of human rights in the industrial revolution 4.0. Keywords: Criminal liability; AI entity; model of criminal liability; Criminal Law.  ________  Corresponding author. E-mail address: ttviet@vnu.edu.vn https://doi.org/10.25073/2588-1167/vnuls.4257 1  VNU Journal of Science: Legal Studies, Vol. 35, No. 4 (2019) 1-19 Các mô hình trách nhiệm hình sự đối với thực thể trí tuệ nhân tạo: Từ khoa học viễn tưởng đến viễn cảnh đặt ra trong chính sách, pháp luật hình sự Việt Nam1 Trịnh Tiến Việt* Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, 144 Xuân Thủy, Cầu Giấy, Hà Nội, Việt Nam Nhận ngày 15 tháng 11 năm 2019 Chỉnh sửa ngày 01 tháng 12 năm 2019; Chấp nhận đăng ngày 20 tháng 12 năm 2019 Tóm tắt: Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0) là cuộc cách mạng thể hiện sự kết hợp của công nghệ trong các lĩnh vực vật lý, số hóa và sinh học, tạo ra thời đại công nghệ thông tin kết hợp giữa các hệ thống ảo và thực thể, vạn vật đều kết nối Internet và các hệ thống kết nối Internet diễn ra trên phạm vi toàn cầu. Trong số các lĩnh vực có sự chuyển dịch sâu sắc có trí tuệ nhân tạo (AI) và quá trình ra quyết định. Vấn đề đặt ra là liệu trong tương lai có thể đặt ra vấn đề trách nhiệm hình sự (TNHS) đối với thực thể AI hay không khi Bộ luật Hình sự (BLHS) nhiều nước, trong đó có Việt Nam cũng đã quy định TNHS đối với “thực thể trừu tượng” là pháp nhân. Trên cơ sở này, với cách tiếp cận khoa học luật hình sự và khoa học viễn tưởng, bài viết “giả định” thực thể AI là chủ thể của tội phạm thì liệu sẽ có các mô hình TNHS nào dự kiến có thể áp dụng đối với thực thể AI này và viễn cảnh đặt ra trong chính sách, pháp luật hình sự (PLHS) Việt Nam tương lai thay đổi thế nào, từ đó kiến nghị tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật nói chung, cũng như góp phần đấu tranh phòng, chống tội phạm và bảo vệ hữu hiệu các quyền con người trong cuộc CMCN 4.0 nói riêng. Từ khóa: TNHS; thực thể AI; mô hình TNHS; PLHS. I. Dẫn nhập * thành tựu, hiệu quả thiết thực cho con người trong cuộc CMCN 4.0. Theo đó, rô-bốt và máy 1. Đặt vấn đề1 tính đang thay thế dần tất cả các hoạt động của Thế giới khoa học và công nghệ đang phát con người [1; p.172]2 . Tuy nhiên, cách mạng triển nhanh chóng và mạnh mẽ, đem lại nhiều khoa học và công nghệ cũng mang đến cho ________ ________ 2 Một thực tế là, phải mất hàng trăm năm chúng ta mới có * Tác giả liên hệ. thể chấp nhận được rằng máy móc làm tốt hơn chúng ta ở Địa chỉ email: ttviet@vnu.edu.vn các lĩnh vực. Nếu như ở quá khứ, máy móc chỉ đánh bại con người ở lĩnh vực lao động chân tay thì trong khoảng 50 năm https://doi.org/10.25073/2588-1167/vnuls.4257 trở lại đây, dường như chúng ta đang bị thất thế ở cả những 1 Bài viết có tham khảo ý tưởng và một số nội dung trong bài công việc mang tính trí tuệ. Dường như cuộc chạy đua sẽ viết của tác giả Gabriel Hallevy, The Criminal Liability of kết thúc vào khoảng năm 2062 với phần thắng nghiêng về Artificial Intelligence Entities - from Science Fiction to Người số. Xem: Toby Walsh, Năm 2062 - Thời đại của trí Legal Social Control, Akron Intellectual Property Journal, thông minh nhân tạo, Đỗ Tôn Minh Khoa dịch, Nxb. tổng Vol.4: Iss.2, Article, 2010, p.171-219. hợp thành phố Hồ Chí Minh, 2019 ...