Diễn ngôn không gian trong truyện ngắn của Alice Munro nhìn từ biểu tượng 'trốn chạy'

Nghiên cứu diễn ngôn không gian trong truyện ngắn của Alice Munro nhìn từ biểu tượng “trốn chạy” thực chất là nghiên cứu không gian gắn với diễn ngôn, những suy nghĩ, lời nói, tư tưởng hay hành động có sự chi phối của không gian văn hóa. Từ đó ta thấy bản vị không gian văn hóa trong truyện ngắn của Alice Munro gắn với sự trốn chạy mà nó được xem như là một biểu tượng hành trình.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Diễn ngôn không gian trong truyện ngắn của Alice Munro nhìn từ biểu tượng “trốn chạy”HNUE JOURNAL OF SCIENCESocial Sciences, 2019, Volume 64, Issue 2, pp. 29-36This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vnDOI: 10.18173/2354-1067.2019-0004DIỄN NGÔN KHÔNG GIAN TRONG TRUYỆN NGẮN CỦA ALICE MUNRONHÌN TỪ BIỂU TƯỢNG “TRỐN CHẠY”Nguyễn Thị Diệu HằngTrường Trung học cơ sở Lộc Tiến, Hương Thủy, Thừa Thiên HuếTóm tắt. Nghiên cứu diễn ngôn không gian trong truyện ngắn của Alice Munro nhìntừ biểu tượng “trốn chạy” thực chất là nghiên cứu không gian gắn với diễn ngôn,những suy nghĩ, lời nói, tư tưởng hay hành động có sự chi phối của không gian vănhóa. Từ đó ta thấy bản vị không gian văn hóa trong truyện ngắn của Alice Munro gắnvới sự trốn chạy mà nó được xem như là một biểu tượng hành trình. Không giantrong truyện ngắn của Alice Munro nhìn từ biểu tượng “trốn chạy” được thể hiện ởhành trình trốn chạy đến với không gian văn hóa khác, hành trình trốn chạy chínhmình, hành trình trốn chạy để đến với khát vọng dục tình.Từ khóa: Alice Munro, truyện ngắn, không gian, hành trình trốn chạy.1.Mở đầuỞ Việt Nam hiện nay, Munro được bạn đọc đón nhận một cách nồng nhiệt, sức ảnhhưởng của bà có vai trò rất lớn đến độc giả Việt, đặc biệt là các độc giả trẻ. Trên giới vănđàn, xuất hiện rất nhiều các bài viết, các bài bàn luận, các lời giới thiệu, các công trìnhnghiên cứu chung về tập truyện ngắn Trốn chạy của Alice Munro như Giải thưởng NobelVăn học 2013: Alice Munro và tác phẩm “Trốn chạy” của Trần Trung Sáng đã cho ngườiđọc biết về nhà văn Munro cũng như nội dung chính của tác phẩm. Trên báo Hà Nội mới,Hàn Hoan đã chỉ ra Những bức họa số phận trong “Trốn chạy”. Bài viết phân tích nhữngtấn bi kịch số phận và cho thấy “cuộc đời như một sân khấu lớn” với những cuộc trốnchạy không miễn cưỡng của những nhân vật trong tác phẩm của Munro. Nghiên cứukhông gian trong truyện ngắn của Munro có bài viết Alice Munro As Small-TownHistorian: ‘Spaceships Have Landed’ (Alice Munro như nhà sử học thị trấn nhỏ: “Tàu vũtrụ đã hạ cánh”) của Martin, W.R., and Warren U. Ober đã gọi Alice Munro là một nhàsử học của thị trấn nhỏ, nơi bà đã thực hiện cuộc du hành qua các không gian gia đình vàkhông gian thành thị. Quê hương ấy trở thành niềm cảm hứng bất tận trong truyện ngắncủa Alice Munro. Quan tâm đến vấn đề không gian trong sáng tác của Munro còn có bàiviết Alice Munro Biographical (Tiểu sử Alice Munro) của Robert Thacker có trích dẫn lờiphát biểu trực tiếp của Munro trong cuộc phỏng vấn: “Tôi say mê cảnh quan đặc biệt này,ở nhà với những ngôi nhà gạch, nhà kho, công viên, nhà thờ cũ nặng nề…” và những nơiNgày nhận bài: 19/8/2018. Ngày sửa bài: 19/11/2018. Ngày nhận đăng: 12/1/2019.Tác giả liên hệ: Nguyễn Thị Diệu Hằng. Địa chỉ e-mail: dieuhang021192@gmail.com29Nguyễn Thị Diệu HằngMunro sinh ra, những nơi bà đi và những nơi bà trở về đều được nhìn thấy ở những truyệncủa Munro. Còn rất nhiều công trình, bài viết nghiên cứu về Munro, nghệ thuật kểchuyện… nhưng nghiên cứu vấn đề không gian trong truyện ngắn của Alice Munro chỉmới dừng lại ở mức nhỏ lẻ, điểm qua chứ chưa có công trình nghiên cứu chuyên sâu vàvấn đề nghiên cứu “trốn chạy” được xem như một biểu tượng chưa được quan tâm nhiều.2.Nội dung nghiên cứuMunro thường xuyên viết về sự trốn chạy, sự che giấu và ngụy trang. Bà tìm đượccho mình hình thức đầu tiên của sự trốn thoát, đó là đọc và viết, dù đó chỉ mới dừng ở sựtrốn chạy trong tâm tưởng. Với Munro văn chương hiện diện như một sự cứu rỗi, mộthướng tìm “đường thoát”, một cách vượt khỏi đường biên quy thuộc của không gian trongnhà và những bổn phận được mặc nhiên gán cho người phụ nữ. Bởi vậy, truyện ngắnMunro như một cuộc trốn chạy khỏi cái thường nhật tầm thường, sự tĩnh lặng của chiêmnghiệm, sự bùng nổ bất ngờ của ý thức vụt hiện và nó trở thành biểu tượng, một hànhtrình xuyên suốt trong truyện ngắn của bà. Đọc truyện ngắn của Munro ta luôn bắt gặphành trình trốn chạy của các nhân vật khỏi những hoàn cảnh của cuộc sống.Tập truyện ngắn Trốn chạy gồm tám truyện, truyện nào cũng toát ra sức mạnh thâmtrầm của chủ đề. Xuyên suốt tám truyện ngắn đều thấp thoáng những cuộc trốn chạy lớnnhỏ khác nhau, hoặc là cuộc trốn chạy ở không gian văn hóa này để đến với những khônggian văn hóa khác; trốn chạy vùng quê, vùng nông thôn, thị trấn này để đến với khônggian thành phố, thị trấn tươi mới hơn; cùng với việc trốn chạy với chính bản thân mình đãgóp phần làm cho Trốn chạy trở thành một biểu tượng mà độc giả có thể bắt gặp trong bấtcứ truyện ngắn nào.2.1. Hành trình trốn chạy đến với không gian văn hóa khácCó nguồn gốc tổ tiên từ Scotland, truyền thống Thiên chúa giáo, Munro lớn lên trongthời Đệ nhị thế chiến và những giai đoạn kinh tế khó khăn. Sự phân tích tinh tế, sự quan sátsắc bén đối với các hành vi cá nhân và khác biệt giai cấp, cảnh giàu nghèo, những xung độtxã hội, những hà khắc của chế độ nam quyền, thiết chế tôn giáo, sự ...