Điều trị viêm gan B mạn tính: Hiện tại và tương lai

Viêm gan B mạn tính (VGBM) có thể dẫn đến xơ gan, ung thư biểu mô tế bào gan (UTBMTBG) và trở thành gánh nặng cho ngành y tế của nhiều quốc gia. Hiện tại, vẫn còn nhiều trở ngại trong việc loại bỏ hoàn toàn vi rút viêm gan B (HBV) khỏi tế bào nhiễm bệnh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Điều trị viêm gan B mạn tính: Hiện tại và tương lai TẠP CHÍ Y DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 6 - 2023 ĐIỀU TRỊ VIÊM GAN B MẠN TÍNH: HIỆN TẠI VÀ TƯƠNG LAI Trần Bảng Đại1* Tóm tắt Viêm gan B mạn tính (VGBM) có thể dẫn đến xơ gan, ung thư biểu mô tế bàogan (UTBMTBG) và trở thành gánh nặng cho ngành y tế của nhiều quốc gia.Hiện tại, vẫn còn nhiều trở ngại trong việc loại bỏ hoàn toàn vi rút viêm gan B(HBV) khỏi tế bào nhiễm bệnh. Gần đây, nhờ những thành tựu nghiên cứu sinhhọc phân tử, vòng đời của HBV và cơ chế bệnh sinh của VGBM ngày càng đượchiểu rõ, giúp đưa ra các liệu pháp kháng vi rút tiềm năng nhắm đến các giai đoạnkhác nhau trong vòng đời của vi rút. Từ khóa: Vi rút viêm gan B (HBV); Viêm gan B mạn tính (VGBM); Vòngkhép kín cộng hóa trị DNA (cccDNA); Các chất tương tự Nucleos-(t)ide (NAs);DNA sợi đôi một phần dạng vòng tròn giãn (rcDNA). TREATMENT OF CHRONIC HEPATITIS B: PRESENT AND FUTURE Abstract Chronic hepatitis B (CHB) can lead to cirrhosis and hepatocellular carcinomaand become a burden on the health sector in many countries. At present, there arestill many obstacles to completely eliminating the hepatitis B virus from infectedcells. Recently, thanks to the achievements of molecular biology research, the lifecycle of HBV and the pathogenesis of CHB have been increasingly understood,which helps to develop potential antiviral therapies targeting different stages inthe life cycle of the vi rút. Keywords: Hepatitis B virus (HBV); Chronic hepatitis B (CHB); Covalentlyclosed circular DNA (cccDNA); Nucleoside or nucleotide analogs (NAs);Relaxed-circular partially double-stranded DNA (rcDNA).1 Bệnh viện Đa khoa Quốc Ánh, Thành phố Hồ Chí Minh*Tác giả liên hệ: Trần Bảng Đại (daitrandr@gmail.com) Ngày nhận bài: 11/5/2023 Ngày được chấp nhận đăng: 10/7/2023http://doi.org/10.56535/jmpm.v48i6.370 5TẠP CHÍ Y DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 6 - 2023 ĐẶT VẤN ĐỀ Các thuốc điều trị hiện có vẫn còn Mặc dù việc sử dụng rộng rãi vắc nhiều hạn chế do thiếu tác động vàoxin phòng ngừa đã làm giảm đáng kể chu trình sao chép và đặc biệt làcác ca nhiễm mới nhưng nhiễm HBV DNA vòng khép kín cộng hóa trịvẫn là một vấn đề sức khỏe toàn cầu. (cccDNA) của HBV [1]. Tuy vậy,Trái ngược với nhiễm HBV cấp tính vòng đời phức tạp của HBV cũngthường gây viêm gan tự giới hạn và giúp đưa ra nhiều mục tiêu khácthoáng qua, nhiễm HBV mạn tính có nhau để phát triển các tác nhân khángthể dẫn đến xơ gan và UTBMTBG. vi rút. NHỮNG TIẾN BỘ GẦN ĐÂY TRONG ĐIỀU TRỊ VIÊM GAN B MẠN TÍNH 1. Bộ gen và vòng đời của HBV Hình 1. Bộ gen HBV [1]. Bộ gen của HBV là một ADN sợi đôi một phần hình tròn giãn 3,2 kb(rcDNA). Bao gồm ADN chuỗi âm hoàn chỉnh và bổ sung cho các bản phiên mãARN thông tin (mARN), chứa bốn khung đọc mở chồng lên nhau (ORF)-C, P, Svà X, trong khi ADN chuỗi dương không hoàn chỉnh có đầu 5′ cố định và đầu 3′có kích thước thay đổi [1]. Kháng nguyên lõi (HBcAg) được tạo ra từ ORF-C.Kháng nguyên e(HBeAg) được tạo ra từ ORF preC + C. ADN polymerase từORF P. Protein X (HBx) từ ORF X. Kháng nguyên bề mặt lớn (L-HBs), trungbình (M-HBs) và nhỏ (S-HBs) được tạo ra từ ORF S [1].6 TẠP CHÍ Y DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 6 - 2023 Hình 2. Vòng đời của HBV [1] và các mục tiêu điều trị tiềm năng (đánh số). HBV (hay còn gọi là hạt Dane) liên chủ phiên mã tạo ra các RNA có độ dàikết với các thụ thể bề mặt tế bào khác nhau: Ba mARN bộ gen con 0,7,Heparansulfate proteoglycans (HSPGs) 2,1 và 2,4 kb và hai mARN bộ gen dàicó ái lực thấp và không đặc hiệu. Sau hơn 3,5 kb (Hình 2). Các mARN nàyđó, polypeptide đồng vận chuyển natri sau đó được phiên mã để tạo nên chuỗitaurocholate (NTCP) với chức năng âm DNA (3,5 kb), Kháng nguyên e củanhư một thụ thể có ái lực cao để nhận vi rút - Hbe (3,5 kb pre-C mRNA).biết và gắn vùng chức năng tiền S1 của mRNA 2,4 kb mã hóa L-HBs, mRNAL-HBsAg. Sau khi xâm nhập, 2,1 kb mã hóa cả M-HBs và S-HBs.nucleocapsid được giải phóng vào tế Bản phiên mã ngắn nhất mã hóabào chất, tiếp theo là lột vỏ, và sau đó protein HBx [1].rcDNA được vận chuyển đến nhân DNA chuỗi âm là khuôn mẫu chothông qua các phức hợp lỗ nhân [1]. quá trình tổng hợp chuỗi dương DNA, Nhiều yếu tố tế bào đã tham gia để để tạo thành rcDNA chuỗi kép vàsửa chữa rcDNA để tạo thành cccDNA nucleocapsid DNA trưởng thành. Một[1]. Sử dụng cccDNA làm khuôn mẫu, số nucleocapsid trưởng thành mới hìnhenzyme RNA polymerase II của vật thành được bao quanh bởi ...