Giản dị và bình yên Ulan Bator

Ulan Bator có lẽ là thủ đô nhỏ và giản dị nhất mà chúng tôi từng đi qua. Qua nhiều thế hệ, nếp sinh hoạt đô thị cuối cùng cũng thay cho nếp sống du mục nay đây mai đó trên thảo nguyên bao la. Đối với những du khách có dịp ghé qua thành phố còn yên ắng này thì đây là vùng đất có nhiều điều không thể quên… Thành phố giữa thung lũng xanh
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giản dị và bình yên Ulan Bator Giản dị và bình yên Ulan BatorUlan Bator có lẽ là thủ đô nhỏ và giản dị nhất mà chúng tôi từng đi qua. Quanhiều thế hệ, nếp sinh hoạt đô thị cuối cùng cũng thay cho nếp sống du mụcnay đây mai đó trên thảo nguyên bao la. Đối với những du khách có dịp ghéqua thành phố còn yên ắng này thì đây là vùng đất có nhiều điều không thểquên…Thành phố giữa thung lũng xanh Quảng trường Soukhe Bator thênh thangChúng tôi đến Ulan Bator vào lúc đã gần trưa. Sân bay quốc tế duy nhất của MôngCổ nhỏ và không mấy hiện đại. Bù lại, thủ tục nhập cảnh dễ dàng, nhanh chóng,nhân viên hải quan tươi tắn, thân thiện. Ra khỏi sân bay, đường phố hiện ra dầnnhưng thưa vắng người. Dưới bầu trời cao xanh lồng lộng, thành phố hầu nhưkhông có cây lớn.Ulan Bator theo tiếng Mông Cổ là Ulaanbaatar, có nghĩa là “anh hùng đỏ”, nằmtrong một thung lũng xanh có dòng sông Tuul chảy qua, được bao bọc bởi bốn dãynúi, người dân coi đây là bốn dãy núi thiêng nên không dám đặt tên. Ngay cảngười hướng dẫn viên khi được du khách hỏi cũng không dám trả lời miệng, màchỉ viết lên giấy.Núi thiêng có đường đi lên, nhưng tuyệt đối không được nhặt đá hay hái bất kỳ lácây ngọn cỏ nào. Ý thức tôn trọng thiên nhiên và cách sống thật thong thả là ấntượng đầu tiên của chúng tôi về người dân Ulan Bator. Các dải núi đều thấp và cósườn thoai thoải, một trong bốn dãy có tạc chân dung Thành Cát Tư Hãn.Thời gian gần đây, người Mông Cổ thường cố gắng đưa hình ảnh Thành Cát TưHãn trở thành biểu tượng của dân tộc để thế giới thấy được hình ảnh của họ saunhững năm dài ngủ quên. Hình ảnh Thành Cát Tư Hãn xuất hiện trên tiền giấy vànhãn của nhiều loại rượu mạnh. Các hãn (vua) Mông Cổ sau này còn hướng dânchúng tưởng niệm đến ông như một vị thánh tôn giáo. Một góc Ulan BatorKhông hổ danh là đất nước của người du mục, Mông Cổ đã 28 lần di chuyển thủđô trước khi Ulan Bator phát triển đủ lớn để không thể di dời (vào cuối thế kỷXVIII). Hiện nay vẫn có ý kiến cho rằng nên dời thủ đô về lại kinh đô cũ là thànhphố Kharakhorum, bởi Ulan Bator bị núi bao bọc cả bốn phía nên không thể mởrộng được. Hơn nữa, thành phố nằm lọt thỏm ở vị trí thấp nên bao nhiêu chất thảiđều bị đọng lại, khiến môi trường bị ô nhiễm. Thường chỉ sau một trận mưa rào lànhiều đường xá đã ngập nước, còn ngày nắng thì bụi đất và khói xe mù mịt.Phôi pha dần đời du mụcLà một trong những thủ đô lạnh nhất thế giới với nhiệt độ trung b ình thấp hơn -1độ C, đất đai lại khô cằn, Ulan Bator nói riêng và Mông Cổ nói chung không thểtrồng được nhiều loại rau, thức ăn chỉ có khoai tây, cà rốt, hành, bắp cải và… thịt!Đặc biệt thịt bò Mông Cổ rất mềm, có lẽ chỉ thua bò Kobe Nhật Bản.Các doanh nghiệp Hàn Quốc đến đầu tư ở Ulan Bator khá nhiều, kéo theo sự hiệndiện của một số nhà hàng xứ Hàn. Chúng tôi đã ăn một bữa đáng nhớ tại một nhàhàng Hàn Quốc mà nguyên liệu chủ yếu là thịt bò. Mức sống tại Ulan Bator chưacao, nhưng nhờ thực phẩm chủ yếu là thịt và sữa nên người dân rất to lớn. Toàn cảnh thành phốĐến đây vào những ngày nóng nhất trong năm nên chúng tôi có dịp ngắm nhìnnhững thiếu nữ Mông Cổ cao ráo, khỏe mạnh diện váy ngắn, quần soọc, áo hai dâytrông đầy sức sống. Thành phố tuy chậm phát triển nhưng giới trẻ ở Ulan Bator cóvẻ chịu ảnh hưởng phong cách sống của phương Tây: tích cực học tiếng Anh, ănmặc khá mốt, tóc nhuộm vàng hoe. Phong trào du học cũng khá phổ biến.Tuy nhiên, có một số phong tục gần như giới trẻ vẫn bắt buộc phải tuân theo,chẳng hạn theo phong tục thì khi anh chị lớn trong nhà chưa kết hôn các em cómuốn lập gia đình lắm vẫn cứ phải chờ.Ngày xưa, cứ đến mùa hè, người du mục Mông Cổ lại phải tính toán đến mùađông sẽ đi đâu, theo hướng nào. Căn cứ vào màu sắc của một loài hoa trên sa mạcmà người ta sẽ ra quyết định. Loài hoa đặc biệt này mỗi năm lại có một màu khácnhư trắng, vàng hoặc hồng. Chẳng hạn nếu hoa nở màu trắng, người Mông Cổ sẽđi về hướng Bắc, nơi có núi thấp hơn, ít gió hơn.Ngày nay, đã có một triệu người du mục chỉ còn một hướng: mùa hè đến thảonguyên xa để tìm lại hương đồng gió nội, còn mùa đông trở về nơi thị tứ để tránhcái lạnh và cho con cái đi học. Có lẽ vì thế mà Ulan Bator cứ phát triển… từ từ!Nơi lưu giữ nghệ thuật của thảo nguyên Kiến trúc chùa chiền Mông CổTrái tim của thành phố là quảng trường Soukhe Bator rộng thênh thang, có nhàQuốc hội bề thế với nhiều cửa sổ thật lớn. Ngay chính giữa tòa nhà là bức tượngThành Cát Tư Hãn đang ngồi uy nghi. Xung quanh quảng trường đã xuất hiện mộtsố cao ốc sáng choang, chấm phá những nét hiện đại đầu ti ên cho Ulan Bator.Nhưng chỉ cách trung tâm vài trăm mét, đường phố bắt đầu trông không mấy hấpdẫn bởi hai bên đường chủ yếu là những tòa nhà do các chuyên gia Liên Xô xâydựng từ ba, bốn thập niên về trước, hình khối vuông vức, đơn điệu, nay đã cũ kỹ.Đẹp nhất có lẽ là những ngôi chùa, tu viện có kiến trúc Tây Tạng với mái ngóixanh, tường sơn đỏ rực rỡ. Bên trong một ngôi chùaTừ hàng ngàn năm nay, Phật giáo Tây Tạng là quốc giáo của Mông Cổ. Trước thếkỷ XX, một phần ba nam giới nước này là tu sĩ, riêng đức Đạt Lai Lạt Ma thứ tưcũng là người Mông Cổ (1588). Vào năm 1924, Mông Cổ dựa vào Liên Xô đểthoát khỏi sự thống trị của triều đình Trung Quốc và tiến hành xây dựng chế độ xãhội chủ nghĩa.Trong thời kỳ này, hoạt động tôn giáo giảm dần, số tu sĩ ít đi. Từ năm 1989 đếnnay, các hoạt động của Phật giáo mới từng bước được khôi phục, nhiều chùa chiềnđã trở lại hoạt động bình thường. Trên đường phố dễ gặp những vị sư cao lớn mặcáo đỏ, đi giày lông thú, gương mặt trông rất hiền từ.Ghé thăm Bảo tàng Lịch sử Mông Cổ, chúng tôi biết thêm nhiều loại sinh vật ngộnghĩnh chỉ sống trên sa mạc và thảo nguyên, có cả xương khủng long hóa thạch,nhạc cụ làm bằng xương người, vũ khí của các chiến binh ngày xưa…Bảo tàng về Đức Lạt Ma thứ tư người Mông Cổ cũng có rất nhiều cổ vật đặc sắccho thấy đời sống tinh thần phong phú của những người du mục ...