Giáo trình - Côn trùng học đại cương - chương 1

Chương 1: Mở đầu Định nghĩa môn học và khái niệm về lớp côn trùng Côn trùng học (Entomology) là môn học lấy côn trùng tức sâu bọ làm đối tượng nghiên cứu. Lớp côn trùng (Insecta) thuộc ngành Chân đốt, phân ngành Có khí quản.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình - Côn trùng học đại cương - chương 1 Bé GI¸O DôC Vµ §µO T¹O TR¦êNG §¹I HäC N¤NG NGHIÖP I Hµ NéI GS.TS. NguyÔn ViÕt Tïng Gi¸o tr×nh C«n C«n trïng häc ®¹i c−¬ng Hµ NéI - 2006 1 Trư ng ð i h c Nông nghi p 1 - Giáo trình Côn trùng h c ñ i cương --------------------------------- http://www.ebook.edu.vn LêI NãI §ÇU Trong thÕ giíi tù nhiªn, hiÕm cã nhãm ®éng vËt n o l¹i thu hót sù quan t©m ®Æc biÖt cña con ng−êi nh− líp c«n trïng. Nhê ®Æc tÝnh thÝch nghi kú l¹ víi ngo¹i c¶nh, líp ®éng vËt n y hÕt søc phong phó, ®a d¹ng vÒ th nh phÇn lo i ®ång thêi v« cïng ®«ng ®óc vÒ sè l−îng. Chóng cã mÆt ë kh¾p mäi n¬i v can dù v o mäi qu¸ tr×nh sèng trªn h nh tinh cña chóng ta, trong ®ã cã ®êi sèng cña con ng−êi. ë mét sè ph−¬ng diÖn, c«n trïng l nh÷ng kÎ g©y h¹i nguy hiÓm nh−ng trªn nh÷ng mÆt kh¸c chóng l¹i l nh÷ng sinh vËt rÊt cã Ých. Võa l thï, võa l b¹n, c«n trïng l mét phÇn kh«ng thÓ thiÕu v kh«ng thÓ t¸ch rêi víi ®êi sèng cña con ng−êi v sù sèng trªn tr¸i ®Êt. ChÝnh v× vËy tõ rÊt sím con ng−êi ® d nh sù quan t©m ®Æc biÖt ®Õn líp ®éng vËt nhá bÐ ®Çy kú thó n y, v m«n C«n trïng häc (Entomology) lu«n chiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong ch−¬ng tr×nh ® o t¹o ë nhiÒu bËc häc cña mäi quèc gia trªn thÕ giíi. ë n−íc ta, trong lÜnh vùc N«ng - L©m nghiÖp, m«n C«n trïng häc gåm C«n trïng häc ®¹i c−¬ng v C«n trïng häc chuyªn khoa ® ®−îc gi¶ng d¹y t¹i Häc viÖn N«ng L©m (tiÒn th©n cña Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I ng y nay) ngay tõ ng y ®Çu míi th nh lËp (1956). T i liÖu gi¶ng d¹y lóc bÊy giê cßn rÊt thiÕu thèn v s¬ l−îc, ph¶i dùa phÇn lín v o c¸c gi¸o tr×nh cña Trung Quèc, Liªn X« v Ph¸p. Trong nh÷ng n¨m sau ®ã, nhê lßng say mª, miÖt m i trong khoa häc céng víi tinh thÇn l m viÖc kh«ng mÖt mái cña nhiÒu thÕ hÖ nh c«n trïng häc lóc bÊy giê ®øng ®Çu l c¸c thÇy gi¸o NguyÔn V¨n Th¹nh, Hå Kh¾c TÝn, c¸c t i liÖu gi¶ng d¹y vÒ c«n trïng cña nh tr−êng ® tõng b−íc ®−îc bæ sung, ho n thiÖn v ViÖt Nam ho¸ d−íi h×nh thøc c¸c b¶n in R«nª« hoÆc viÕt, vÏ b»ng tay trªn giÊy nÕn. Dï cã nhiÒu cè g¾ng nh−ng còng ph¶i chê ®Õn n¨m 1980, bé gi¸o tr×nh C«n trïng n«ng nghiÖp chÝnh thøc cña nh tr−êng gåm tËp I- C«n trïng häc ®¹i c−¬ng v tËp II- C«n trïng häc chuyªn khoa do Hå Kh¾c TÝn chñ biªn míi ®−îc ra ®êi. §©y l mét gi¸o tr×nh tèt, ® phôc vô ®¾c lùc cho sù nghiÖp ® o t¹o cña nh tr−êng trong suèt 25 n¨m qua. Tuy nhiªn, tr−íc nhu cÇu ®æi míi v n©ng cao chÊt l−îng ® o t¹o ®¹i häc cña ViÖt Nam ng y nay, viÖc biªn so¹n l¹i c¸c gi¸o tr×nh l mét viÖc l m tÊt yÕu. Cuèn gi¸o tr×nh C«n trïng häc ®¹i c−¬ng xuÊt b¶n lÇn n y l sù kÕ thõa v ph¸t triÓn cuèn gi¸o tr×nh C«n trïng n«ng nghiÖp tËp I ® nãi ë trªn. Do ®ã nh©n dÞp n y t¸c gi¶ xin b y tá lßng biÕt ¬n ®Õn tËp thÓ t¸c gi¶ v ng−êi chñ biªn, PGS Hå Kh¾c TÝn vÒ nguån t− liÖu quý gi¸ trong tËp gi¸o tr×nh nãi trªn. Do sù ph©n c«ng, cuèn gi¸o tr×nh C«n trïng häc ®¹i c−¬ng n y chØ do mét ng−êi biªn so¹n, song ®iÒu n y kh«ng cã nghÜa nã kh«ng thõa h−ëng trÝ tuÖ cña tËp thÓ. V× vËy t¸c 2 Trư ng ð i h c Nông nghi p 1 - Giáo trình Côn trùng h c ñ i cương ------------------------------ http://www.ebook.edu.vn gi¶ xin ®−îc ghi nhËn sù ®ãng gãp trªn nhiÒu mÆt cña tËp thÓ Bé m«n C«n trïng Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I - H Néi, ®Æc biÖt l kü s− n«ng häc NguyÔn §øc Tïng, ng−êi ®¶m nhËn kü thuËt chÕ b¶n to n bé h×nh minh ho¹ cho cuèn gi¸o tr×nh n y. Nh−ng trªn hÕt xin ®−îc ch©n th nh c¶m ¬n PGS Hå Kh¾c TÝn, ng−êi thÇy ®Çu tiªn ® mang ®Õn cho t«i nh÷ng hiÓu biÕt v lßng ®am mª thÕ giíi c«n trïng ®Ó t«i cã thÓ theo ®uæi c«ng viÖc n y cho ®Õn ng y h«m nay. Do tr×nh ®é cã h¹n nªn ch¾c ch¾n cuèn gi¸o tr×nh n y kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt cÇn ®−îc söa ch÷a, bæ sung v ho n chØnh cho nh÷ng lÇn t¸i b¶n sau n y. V× vËy t¸c gi¶ rÊt mong nhËn ®−îc sù chia sÎ v quan t©m gãp ý cña c¸c ®ång nghiÖp gÇn xa v nh÷ng ng−êi sö dông. H Néi mïa xu©n n¨m 2005 T¸c gi¶ 3 Trư ng ð i h c Nông nghi p 1 - Giáo trình Côn trùng h c ñ i cương --------------------------------- http://www.ebook.edu.vn Ch−¬ng I Më ®Çu I. §Þnh nghÜa m«n häc vµ kh¸i niÖm vÒ líp c«n trïng C«n trïng häc (Entomology) l m«n häc lÊy c«n trïng tøc s©u bä l m ®èi t−îng nghiªn cøu. Líp C«n trïng (Insecta) thuéc ng nh Ch©n ®èt, ph©n ng nh Cã KhÝ qu¶n. Qua H×nh 1.1 cã thÓ thÊy kh¸c víi 3 ph©n ng nh Trïng ba thuú, Cã K×m v Cã Mang, ph©n ng nh Cã KhÝ qu¶n tiÕn ho¸ theo h−íng thÝch nghi víi ®êi sèng trªn c¹n, trong ®ã líp C«n trïng l nhãm ®éng vËt ch©n ®èt cã khÝ qu¶n ph¸t triÓn cao nhÊt. Ng nh Ch©n ®èt ARTHROPODA Ph©n ng nh Ph©n ng nh Ph©n ng nh Ph©n ng nh Trïng Ba Thuú Cã K×m Cã Mang Cã KhÝ qu¶n TRILOBITA CHELICERATA BRANCHIATA TRACHEATA ...