Giáo trình Lập trình có cấu trúc với ngôn ngữ C: Phần 2

Nối tiếp nội dung phần 1, phần 2 cuốn giáo trình "Lập trình có cấu trúc với ngôn ngữ C" giới thiệu tới người đọc các kiến thức: Các kiểu dữ liệu có cấu trúc, hàm, tệp và các thao tác vào/ra, đồ họa. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Lập trình có cấu trúc với ngôn ngữ C: Phần 2 C h ư ơ n g 5 C Á C K I Ể U D ữ L I Ệ U C Ó C Â U T R Ú C Nội dung: > Biết cách khai báo c á c kiểu d ữ liệu phức tạp từ c á c kiểu d ữ liệu cơ sở cấu trúc, hợp. > Biết cách khai báo c á c cấu trúc thành phần bits đ ẻ lưu trữ d ữ liệu gọn hơn. > Cách biểu diễn c á c kiểu danh s á c h liên kết nhờ cấu trúc tự trỏ. > Các thao tác trên danh s á c h liên kết.5.1. K i ể u cấu trúc r5.1.1. K h á i n i ệ m v à đ ị n h nghĩa c â u t r ú c Trong lập trình, n g ư ờ i l ậ p trình c ó t h ể sẽ cần đ ế n n h ữ n g k i ể u d ữl i ệ u phức tạp h ơ n đ ư ợ c tạo t h à n h t ừ n h ữ n g k i ể u d ữ l i ệ u đ ơ n g i ả n m àc h ú n g ta đ ã biết. N h ữ n g k i ể u d ữ l i ệ u n à y cho m ộ t k h ả n ă n g k ế t hợpm ộ t n h ó m các b i ế n c ù n g t h ể h i ệ n m ộ t đ ố i t ư ợ n g chung. C h ẳ n g h ạ n , đ ểlưu g i ữ những t h ô n g t i n liên quan đ ế n m ộ t đ ố i t ư ợ n g n h â n v i ê n , c ó t h ểcần m ộ t b i ế n n à o đ ó có k h ả n ă n g l ư u trữ đ ư ợ c cả t ê n , địa chỉ, n g à ysinh lần m ã số n h â n v i ê n , mức l ư ơ n g . . . Đ e c ó t h ế x ử lý b i ể n n à y n h ưm ộ t phần tử thống nhất, t h ế h i ệ n t h ô n g t i n của m ộ t n h â n v i ê n cụ t h ể ,n g ô n n g ữ c cho p h é p t ự x â y d ự n g n h ữ n g k i ể u d ữ l i ệ u phức h ọ p v à sử140 dụng những k i ể u d ữ l i ệ u n à y đ ể khai b á o cho c á c b i ế n sử dụng sau đ ó . Những k i ể u d ữ liệu n h ư vậy đ ư ợ c g ọ i là c á c cấu t r ú c . Cấu trúc (struct) là k i ể u d ữ l i ệ u g ồ m n h i ề u mục d ữ l i ệ u k h á c nhau n h ư n g có liên quan v ớ i nhau, hay nói c á c h k h á c , đ ể m ô tả c ù n g m ộ t đôi tượng bằng các phần t ử d ữ l i ệ u c ó m ô tả k i ể u k h á c nhau ta d ù n g cấu trúc k i ể u struct.5.1.2. Khai báo câu trúc Đ e khai báo cấu trúc cần thực h i ệ n 2 giai đ o ạ n : - Khai báo k i ể u cấu t r ú c (định nghĩa k i ể u ) . - Khai báo b i ế n . • Mầu ỉ: struct tên_kiểu{ kiểụ_l thành_phần_l; kiểu_2 thành_phần_2;} danh_sách_biến;• Màu 2: struct{ kiểu_l thành_phần_l; kiểu_l thành_phần_2;} danh_sách_biến; Trong đ ó :- kiêu_l, kiêu_2, ... là tên các kiểu dữ liệu đã được định nghĩa.N ê u kiêu l ạ i là tên m ộ t k i ể u cấu t r ú c đ ã được định nghĩa trước thì tacó các cấu trúc l ồ n g nhau.- thành phần l, thành_phần_2, ... là tên các thành phần củak i ể u cấu trúc đ a n g đ ư ợ c định nghĩa. 141 ỉ * í Ví dụ: T h ô n g t i n v ê m ộ t sinh v i ê n bao g ô m h ọ t ê n , l ớ p , d i ê mm ô n Ì, đ i ế m m ô n 2, đ i ể m t r u n g b ì n h . N h ư v ậ y , t h ô n g t i n v ề m ỗ i sinhviên bao g ồ m n h i ề u t h à n h p h ầ n k h á c nhau, m ỗ i t h à n h p h ầ n t h u ộ c m ộ tk i ể u d ữ l i ệ u k h á c nhau, ta g o m c á c t h ô n g t i n đ ó l ạ i t h à n h m ộ t c â u t r ú cv ớ i tên s i n h _ v i ê n n h ư sau: struct sinh_vien { char ten[20]; char lóp[10]; int dieml,diem2; float dtb; } sv[100]; N h ư v ậ y , cứ hai sinh v i ê n k h á c nhau thì c ó ít nhất Ì thuộc tínhk h á c nhau, đ i ề u đ ó x á c đ ị n h t í n h duy nhất của m ồ i sinh v i ê n . Sự khác nhau giữa 2 mẫu khai báo: V ớ i m ẫ u khai b á o t h ứ nhất c ó t ê n k i ể u c ấ u t r ú c , n h ư v ậ y n g o à ic á c b i ế n c ó tên trong danh s á c h đ ã đ ư a ra, ta c ò n c ó t h ể khai b á o t h ê mc á c b i ế n k h á c cũng c ó c ù n g c ấ u t r ú c n h ư v ậ y , m ẫ u khai b á o c á c b i ế ncấu trúc n h ư sau: struct tên_kiểu danh_sách biến; V ớ i m ẫ u khai b á o t h ứ hai thì chỉ c ó c á c b i ế n c ó t ê n trong danhs á c h b i ế n m ớ i c ó cấu t r ú c n h ư v ậ y m à t h ô i , m u ố n t h ê m c á c b i ế n k h á cphải x â y d ự n g m ộ t cấu t r ú c k h á c . Lưu ý: K h i x â y d ự n g c á c c ấ u t r ú c l ồ n g nhau b á t b u ộ c c ấ u trúcđ ư ợ c l ồ n g v à o phải đ ư ợ c đ ị n h nghĩa t r ư ớ c . Vi dụ: T h ô n g tin v ề n g à y bao g ồ m : n g à y , t h á n g , n ă m . T h ô n g t i n v ề m ộ t sinh v i ê n bao g ồ m h ọ t ê n , n g à y sinh, đ i ể m Ì ,đ i ế m 2, đ i ể m trung b ì n h . K h i đ ó ta x â y d ự n g c á c cấu t r ú c n h ư sau:142Cách tí ...