Kinh doanh 'bẩn, người Việt tự giết chính mình

Thưa ông, dù nói gì đi nữa thì chúng ta cũng đang phải đối mặt với nạn thực phẩm bẩn, độc tràn lan. Một đất nước tự hào về cái nôi của nền văn minh lúa nước nhưng giờ đây cư dân đưa miếng ăn lên miệng là nơm nớp lo ngộ độc: thịt gà thối, lợn có chất tạo nạc, thịt thối thì làm thịt chưng mắm tép, sữa thì được tư vấn “thối cũng không sao”…
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kinh doanh bẩn, người Việt tự giết chính mìnhKinh doanh bẩn, người Việt tự giết chínhmìnhSự vô cảm của xã hội đang thúc đẩy những hành vi bất lương.Đó là những chia sẻ của Tiến sĩ Alan Phan. Tiến sĩ Alan Phan.Lòng tham tạo nên sự vô cảm trong kinh doanh. Hành xử củacác đại gia và một số quan chức biến chất tạo nên hiện tượngnày.- Thưa ông, dù nói gì đi nữa thì chúng ta cũng đang phải đốimặt với nạn thực phẩm bẩn, độc tràn lan. Một đất nước tựhào về cái nôi của nền văn minh lúa nước nhưng giờ đây cưdân đưa miếng ăn lên miệng là nơm nớp lo ngộ độc: thịt gàthối, lợn có chất tạo nạc, thịt thối thì làm thịt chưng mắmtép, sữa thì được tư vấn “thối cũng không sao”… Theo ông,chúng ta có nên cười vui vẻ và ăn theo kiểu “khuất mắttrông coi” hoặc “ăn bẩn sống lâu”… không?- Một vị bác sĩ quen giải lý như thế này về khía cạnh y khoa củahiện tượng “ăn bậy” của chúng ta.Ngày xưa, ăn bẩn cũng có thể là tập cho thân thể quen vớinhững vi khuẩn trong thiên nhiên, một hình thức vắc xin.Ngày nay, khi cho những hóa chất nhân tạo vào bao tử đồngnghĩa với “tự tử chậm” vì khả năng kháng sinh của cơ thể không hợp với các loại hóa chất lạ này.thíchCho nên, chuyện cười vui khi ăn nhậu (môn thể thao phổ thôngnhất của Việt Nam) chắc chắn thuộc loại “ngày vui chóng tàn”.- Có một nghịch lý khá thú vị, thường thì do thiếu hiểu biết,lạc hậu mới dẫn đến tình trạng ăn uống mất vệ sinh, nhưngngày nay lại đảo ngược: phải học tử tế và thông minh mớilàm ra thực phẩm bẩn, độc bán cho đồng loại được. Dốt thìkhông thể đưa chất melamine vào sữa được, không thể đưachất tạo nạc vào thức ăn của lợn được, không đem phân U rêướp cá cho tươi lâu, không tạo ra chất kích phọt để thúc raulớn mau như thổi được.... Ông nghĩ gì về nghịch lý này?- Cội rễ của vấn đề không phải là khoa học hay công nghệ mà làlòng tham. Khắp thế giới, đa số người dân đều mang bệnh thamlam này. Cân bằng lòng tham là sự sợ hãi. Ở các xã hội Âu, Mỹ,luật pháp nghiêm trị các sai phạm nên nỗi sợ khống chế lòngtham.Thêm vào đó, người giàu thì có nhiều thứ để mất (tài sản, danhtiếng, gia đình…) nên họ cẩn trọng hơn trong những quyết định.Ở Việt Nam hay Trung Quốc, việc thực thi luật pháp liên quanđến các vấn đề thương mại kinh tế lại bị tham nhũng tha hóa,nên người phạm pháp không sợ bị trừng phạt.Một yếu tố khác là khi xã hội trở nên vô cảm với tội ác và quyềnlợi của người dân, thì lòng tham có thể thúc đẩy đủ mọi hành vibất lương.- Ở thời đại kỹ trị này, lợi nhuận và sự giàu có được đánhgiá cao quá mức mà người ta không quan tâm tới cách thứcđạt được sự giàu có đó có chính đáng, hợp đạo lý làm ngườihay không, mục đích tự nó đã biện minh cho hành động. Cứthế mà suy thì cái sự tạo ra các loại thực phẩm bẩn, độc báncho đồng loại để thu lợi và giàu có nhanh nhất chắc chắn sẽphải được hoan nghênh. Vậy tại sao dư luận lại cứ lên án vàđòi các cấp quản lý vào cuộc? Ông nghĩ sao về điều này?Liệu có phải ai cũng nghĩ mình bán thực phẩm cho đồng loạithì hợp lý nhưng nếu mình mua phải cái gì đó bẩn, độc haykém chất lượng thì dứt khoát là không thể chấp nhận được?- Yếu tố chính vẫn là lòng tham không được pháp luật hay tônchỉ đạo đức kiềm chế. Yếu tố khác là dân trí thấp. Các tội phạmngu xuẩn (khi nghĩ rằng mình sẽ kiếm tiền nhiều hơn với nhữngthủ thuật phi pháp) lại được xã hội khuyến khích qua những tấmgương xấu từ những người được coi là “thành đạt”.Tôi cho rằng hành xử của các đại gia và một số quan chức biếnchất tạo nên hiện tượng này. Tại các xã hội văn minh, nhữngngười giàu nhất và nắm nhiều quyền hành nhất thường là nhữngngười biết tôn trọng pháp luật kỹ càng nhất.- Người Mỹ nổi tiếng về kinh doanh và giàu có, ông cũngtừng kinh doanh ở đó, về Việt Nam ông cũng kinh doanh vàcũng thành đạt nơi đó, âu đó cũng là một nghịch lý thú vị,ông giải thích về cái sự nghịch lý này ra sao, thưa ông?- Tôi vẫn thường nêu ra một khảo sát của Đại Học Harvard vàokhoảng 1980 là các công ty kinh doanh thành công và bền vữngnhất trong lịch sử 50 năm vừa qua của Mỹ là những công ty cómột kỷ cương đạo đức cao nhất.Không chụp giật, manh mún, họ xây thương hiệu và lợi nhuậnbằng sự sáng tạo của sản phẩm (cần đội ngũ nhân viên và quảnlý yêu thích với công việc và điều kiện mưu sinh), bằng sự thỏamãn của khách hàng (chất lượng và dịch vụ hậu mãi tốt), bằngcác hoạt động xã hội tthiện nguyện (đóng góp lâu dài chothương hiệu).Đây là công thức kinh doanh duy nhất đem giá trị thực sự lâu mọi người liêndài cho quan.- Theo ông, đến khi nào thì dân ta mới thôi làm thực phẩmbẩn, độc và thích ăn sạch, uống sạch, ở sạch…, tóm lại làbiết thích thú với vệ sinh ăn ở?- Thực ra, trong trải nghiệm tiếp xúc với nhiều dân tộc trên thếgiới, tôi nhận thấy người Việt mình có chuẩn mực vệ sinh cánhân khá cao, kể cả khi so sánh với người gốc Âu Mỹ.Do khí hậu nóng bức, thói quen tắm rửa thường xuyên là một đáng khen.thói quenTuy nhiên, việc xả rác bừa bãi, đái đường, khạc nhổ, ăn nhậu bebét… là một thói quen xấu. Cũng là dân gốc Hoa như TrungQuốc nhưng người Singapore có môi trường sống thật sạch sẽ vìdân nhìn tấm gương của các lãnh đạo như Lý Quang Diệu, cộngvới một trừng phạt rất đắt cho những vi phạm luật lệ.Chúng ta có thể làm như Singapore. Tôi nói với các bạn trẻtrong một hội thảo là tôi sẽ hãnh diện với Việt Nam nếu ngàynào không còn các bảng “Cấm Đái Bậy” trên đường phố hơn lànhững khẩu hiệu rỗng tuếch hay m ...