Luận án Tiến sĩ Ngữ văn: Phát ngôn chứa hành động hỏi trong giao tiếp mua bán bằng tiếng Việt

Luận án Tiến sĩ Ngữ văn: Phát ngôn chứa hành động hỏi trong giao tiếp mua bán bằng tiếng Việt sau đây bao gồm những nội dung về cơ sở lý thuyết của phát ngôn chứa hành động hỏi trong giao tiếp mua bán; nhận diện hành động hỏi trực tiếp và hành động hỏi gián tiếp ở ba bình diện kết học - nghĩa học - dụng học và một số nội dung khác.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Ngữ văn: Phát ngôn chứa hành động hỏi trong giao tiếp mua bán bằng tiếng Việt 1 BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH ___________________ MAI THÒ KIEÀU PHÖÔÏNG PHUÏ LUÏCChuyeân ngaønh : Lí luaän ngoân ngöõMaõ soá : 62 22 01 01 LUAÄN AÙN TIEÁN SÓ NGÖÕ VAÊN NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: PGS.TS NGUYEÃN THÒ HAI Thaønh phoá Hoà Chí Minh – 2007 2 MỞ ĐẦU1. LÍ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI Treân theá giôùi, khoaûng ba möôi naêm qua, ngöõ duïng hoïc ñaõ phaùt trieån maïnh meõvaø coù vò trí ñaëc bieät quan troïng. Nghieân cöùu veà vieäc phaùt trieån vaø vaän duïng lí thuyeátngoân ngöõ hoïc öùng duïng vaøo nghieân cöùu ngoân ngöõ vaø thöïc teá cuoäc soáng, ñaõ ñaït nhieàuthaønh töïu. Nhöõng thaønh töïu cuûa chuyeân ngaønh ngoân ngöõ hoïc öùng duïng laø nhaân toáñaàu tieân thoâi thuùc chuùng toâi ñi vaøo nghieân cöùu ñeà taøi naøy. Maët khaùc, caùi khoù chuû yeáu ñöôïc ñaët ra cuûa xu höôùng nghieân cöùu ngöõ nghóacuûa ngoân ngöõ trong giai ñoaïn hieän nay laø vaán ñeà nhaän daïng hieäu löïc giao tieáp cuûahaønh ñoäng noùi naêng töø bình dieän duïng hoïc cuûa cô cheá tín hieäu hoïc. Ñi vaøo ñeà taøi”Phaùt ngoân chöùa haønh ñoäng hoûi trong giao tieáp mua baùn baèng tieáng Vieät”, veà moätphöông dieän naøo ñoù, chuùng toâi muoán chia seû khoù khaên treân. Vì trong thöïc teá giaotieáp, HOÛI laø moät daïng haønh ñoäng ngoân ngöõ phoå bieán, tham gia vaøo caáu truùc hoäithoaïi vôùi taàn soá cao. Nghieân cöùu haønh ñoäng hoûi laø moät vieäc laøm caàn thieát ñeå nhaändieän ngoân ngöõ trong haønh chöùc, vôùi hieäu löïc giao tieáp cuûa noù ôû taàng baäc cao trong líthuyeát duïng hoïc nhaèm ñaùp öùng phaàn naøo nhu caàu treân. Vieäc nghieân cöùu haønh ñoäng hoûi tröôùc ñaây thöôøng döøng laïi ôû daáu hieäu hìnhthöùc, coù tính lieät keâ, phaân loaïi, xem xeùt ôû bình dieän tónh taïi, taùch rôøi ngöõ caûnh. Vieäcnghieân cöùu haønh ñoäng hoûi ôû ñeà taøi naøy laø vieäc laøm caàn thieát khoâng chæ döøng laïi ôûdaáu hieäu hình thöùc maø coøn ñeå laáp ñaày caùc oâ troáng veà maët noäi dung vaø nhaän daïnghieäu löïc giao tieáp ôû caùc caáp ñoä ngoân ngöõ vaø phi ngoân ngöõ, thoâng qua bình dieän ngöõnghóa - ngöõ duïng cuûa haønh ñoäng hoûi tröïc tieáp vaø giaùn tieáp. Neàn kinh teá nöôùc ta vaãn coøn ngheøo naøn, laïc haäu so vôùi caùc nöôùc trong khu vöïcvaø treân theá giôùi, maø giao tieáp mua baùn laø caàu noái quan troïng, laø hoaït ñoäng soáng coøn,thuùc ñaåy neàn kinh teá cuûa moät quoác gia, ñaëc bieät ñoái vôùi Vieät Nam vöøa ñöôïc gianhaäp WTO- mong muoán laøm baïn vôùi taát caû caùc nöôùc, mong muoán thu huùt ñaàu tö 3nöôùc ngoaøi, mong muoán thoâng qua mua baùn ñeå thuùc ñaåy neàn kinh teá- thì nghieân cöùungoân ngöõ giao tieáp mua baùn laø moät yeâu caàu thöïc teá caáp thieát. Ñeà taøi naøy goùp phaànphuïc vuï phaàn naøo nhöõng gì maø xaõ hoäi ñang caàn. Giao tieáp tieáng Vieät noùi chung vaø giao tieáp mua baùn noùi rieâng laø moät vaán ñeàthieát yeáu trong vieäc tieáp xuùc, giao löu vaên hoùa- xaõ hoäi-kinh teá giöõa caùc thaønh vieântrong coäng ñoàng daân toäc, giöõa haàu heát caùc ngaønh ngheà saûn xuaát trong nöôùc, giöõanhieàu quoác gia treân theá giôùi. Hôn nöõa, theo söï thoáng keâ khoâng ñaày ñuû cuûa chuùng toâithì ôû nöôùc ta haàu heát taát caû caùc coâng ty, xí nghieäp, caùc ngaønh ngheà saûn xuaát, ñeàubuoäc phaûi xem troïng khaâu mua baùn - laø ñaàu ra quan troïng ñeå kích caàu saûn xuaát. Moïingöôøi trong thöïc teá cuoäc soáng thöôøng ñoùng vai ngöôøi mua vaø soá löôïng ngöôøi daânlaøm ngheà mua baùn cuõng chieám tæ leä khaù cao. Do ñoù, vieäc daïy giao tieáp mua baùn,höôùng nghieäp cho hoïc sinh, sinh vieân, sao cho ñaït hieäu quaû cao nhaát trong caùcngaønh ngheà mua baùn tröïc tieáp vaø mua baùn giaùn tieáp sau khi toát nghieäp ra tröôøng, laømoät nhu caàu thöïc teá caáp thieát cuûa xaõ hoäi ñoái vôùi giaùo duïc. Maët khaùc, phaïm vi giao tieáp cuûa xaõ hoäi ñeàu coù vaán ñeà chuaån: chuaån trong saûnxuaát, mua baùn, vaên hoùa, chuaån ngoân ngöõ …. Chuùng toâi nhaán maïnh vaán ñeà giaùo duïcchuaån ngoân ngöõ mua baùn cho hoïc sinh, sinh vieân. Vieäc chuaån ngoân ngöõ laø caàn thieát,nhöng ñeán nay, noù vaãn coøn nhieàu baát caäp, ”Caùc nhaø ngoân ngöõ hoïc cöù caõi, cöù baøn.Chuaån vaãn cöù töï khaúng ñònh mình” [176, tr 3] 2. LÒCH SÖÛ VAÁN ÑEÀ Cho ñeán nay, nghieân cöùu caáu truùc löïa choïn cuûa phaùt ngoân chöùa haønh ñoäng hoûitröïc tieáp laãn giaùn tieáp thuoäc bình dieän duïng hoïc thì chöa coù coâng trình naøo ñeà caäp.Vaán ñeà naøy vöøa coù tính keá thöøa cuûa nhöõng ngöôøi ñi tröôùc, vöøa laø vaán ñeà coù tính chaátmôùi vaø naâng cao. Ñoàng thôøi, ñoái töôïng cuûa luaän aùn laø HÑH neân dó nhieân, phaùt ngoânhoûi- moät phöông tieän hình thöùc chuû yeáu ñeå chuyeån taûi noäi dung cuûa HÑH, chuùng toâikhoâng theå khoâng nhaéc ñeán. Phaùt ngoân hoûi ñaõ ñöôïc caùc nhaøVieät ngöõ tìm hieåu kó, 4nhieàu vaán ñeà cô baûn cuõng ñöôïc ñeà caäp vaø giaûi quyeát ôû nhöõng möùc ñoä khaùc nhaunhö: khaùi nieäm; phaân loaïi caâu nghi vaán; moái quan heä giöõa hoûi, traû lôøi trong caëpthoaïi. Ñoù laø caùc khuynh höôùng sau ñaây: 1. Moät soá taùc giaû caùc saùch ngöõ phaùp tieáng Vieät ñaõ nhaän dieän caâu nghi vaán theo tieâu chuaån muïc ñích noùi nhö Buøi Ñöùc Tònh, Nguyeãn Kim Thaûn. 2. Moät soá taùc giaû khaùc, trong ñoù coù Cao Xuaân Haïo, nhaän dieän caâu nghi vaán döïa vaøo tieâu chí coù daáu hieäu rieâng cuûa tình thaùi hoûi. 3. Hoà Leâ, Dieäp Quang Ban keát hôïp hai tieâu chí treân ñeå xaùc ñò ...